Organisaties, flexibilisering & de markt voor interim professionals. 20 experts over 2014.

Wat gaat 2014 ons brengen? Ons: iedereen die op enige manier te maken heeft met de flexibilisering van onze kenniseconomie.

Welke kant gaan organisaties op als het gaat om flexibilisering van arbeid? Trekt de markt voor zelfstandige interim professionals weer aan en wat kan je daar zelf aan doen? Welke trends zien we in de branche van bemiddelingsbureaus, MPS’s, marktplaatsen en ander vormen om vraag en aanbod van hoogwaardig interim talent bij elkaar te brengen?

Ik stelde deze vraag aan een aantal experts. En dat leverde weer een mooie bloemlezing van visies en meningen op. Ik heb ze geclusterd rond hoe organisaties omgaan met flexibiliteit, de trends en ontwikkelingen rond inhuur en tot slot de stand van zaken van het zelfstandig ondernemerschap.

ORGANISATIES

Turbulente Stagnatie

Voor Wim Davidse (Dzjeng) zitten we in de Turbulente Stagnatie: de economie staat stil – de werkgelegenheid dus ook, of krimpt zelfs nog, en er ontstaan relatief weinig nieuwe vacatures – en verder verandert er enorm veel enorm ingrijpend. Ruimte voor handige vetrandjes is er voorlopig nog niet en de flexschil, die sinds 2000 ruim 50% is gegroeid, zal nóg groter worden. (Het bestand vaste contracten is in diezelfde tijd ruim 5% kleiner geworden en zal nog verder krimpen.)

Voorlopig hanteren de meeste organisaties dit recept: strategisch stil zitten, wachten tot er eindelijk weer een economisch windje in de rug gaat blazen en in de tussentijd lean worden – te vaak ingevuld met karig en narrig doen. Flex in al z’n verschijningsvormen blijft voor deze organisaties een populair rationaliseringsinstrument. Leveranciers van commodity flex (en veel flex is steeds meer een commodity) blijven stevig aangepakt worden.  Echt specialistische flex, vaak op het snijvlak van projectmatig werk en consultancy, zal volgens Davidse hoog in aanzien blijven staan.

Ondertussen ziet sommige organisaties de mogelijkheden van de Turbulente Stagnatie. Zij gaan er toe over hun business model grondig te veranderen en daarbij van tweeën één te kiezen: fundamenteel commoditizen en ontzorgen of met een wezenlijk nieuwe offer/customer combination komen. Deze transformatie zal zoveel mogelijke van binnenuit worden ontworpen en ingevoerd, en vraagt om veel interne betrokkenheid en motivatie. Daarbij ontstaat een groeiende vraag naar individuele of kleine teams van externen die als Inspirator en/of als Transformatiecoach kunnen helpen.

Overheden en hun eigen kuil

Joop Vorst heeft een wat cynische dan wel positieve blik als het gaat om overheden: Hij ziet overheden die in het kader van bezuinigingen al een paar jaar de zelfstandig interim professional de deur hebben gewezen. Een treffend voorbeeld van het ‘plukken van laag hangend fruit’. Daarbij is men op alle fronten ook bezig de eigen medewerkers ‘af  te knijpen’. “Nog twee jaar de nullijn en de ambtenaren laten straks als het even kan massaal hun stoel los waar ze zo lang hebben vastgehouden. Er gaan gouden tijden aanbreken voor interimmers en voormalige ambtenaren die zich als zzp’ers laten inhuren”, zo stond er onlangs in BinnenlandsBestuur. Wie kuil graaft voor een ander valt daar in 2014 in.

Strategisch stilzitten, of in de eigen valkuil vallen… anderen verwachten – of hopen – een pro-actievere houding van  organisaties:

Vloeibare organisatievormen

Richard van der Lee ziet 2014 als het jaar waarin klanten en werknemers met een positiever gevoel naar de toekomst gaan kijken. 2014, ook het jaar waarin bij veel organisaties, die vanuit het traditionele denken druk doende bezig geweest zijn met korte termijn winstmaximalisatie, de alarmbellen afgaan door een startende medewerkers-exodus met verstrekkende gevolgen. Deze exodus wordt  veroorzaakt door de aantrekkingskracht van (nieuwe) vloeibare organisatievormen en omdat tot op heden niet of op  verkeerde wijze is geïnvesteerd in het menselijk potentieel.

Werkondernemerschap

Cees Harmsen stelt: “Kiezen we in 2014 voor verdere verzelfstandiging van alle werkenden en ondersteunen we hen daarin of handhaven we de schijnzekerheid en de bevoogding van de huidige arbeidscontracten? Mijn antwoord: wil Nederland als innovatieve kenniseconomie een rol van betekenis blijven spelen op de internationale arbeidsmarkt, dan moet er meer ruimte komen voor de ontwikkeling van individuele talenten en minder worden vastgehouden aan collectieve regelingen (cao’s / pensioenstelsel) die de ontwikkeling en de kracht van het individu beperken. Daarom gaan we in organisaties een beweging zien van werknemer naar werkondernemer.”

Dialoog met arbeidsmarkt: Goed Opdrachtgeverschap

De focus op krimp en op transactionele inkoopprocessen hebben er volgens Patricia Becker voor gezorgd dat organisaties het contact met de arbeidsmarkt kwijt zijn geraakt. 2014 wordt voor haar het jaar dat de dialoog tussen organisaties en interim professionals weer geactiveerd wordt. Niet alleen vragen wat interim professionals willen, maar ook een passend antwoord weten formuleren en er echt op inspelen. Oftewel, de aanzet tot Goed Opdrachtgeverschap!

Zelfstandigen nu aan je verbinden

Nederland staat volgens Jan-Willem Maas van Bergler Flex Solutions aan de vooravond van een grote ommezwaai in de traditionele lijnorganisaties. Het verschil tussen interne en externe medewerkers vertroebelt. Waar het 100 jaar geleden gebruikelijk was om 40 dienstjaren (en je pensioen!) bij één en dezelfde werkgever te bereiken, gaat het de komende jaren om personal branding waarbij de professional gemakkelijk bij 3 organisaties tegelijk zou kunnen functioneren. Opdrachtgevers worden meer en meer fluïde organisaties die, naast expertise en ervaring, de persoonlijke aspecten van professionals als vrijheid en thuissituatie omarmen.

Maas verwacht dat zodra de economie weer aantrekt de vraag naar expertise verder zal toenemen. Deze vraag zal voor een belangrijk deel ingevuld worden met tijdelijke krachten. Er zal een enorm tekort aan goede gekwalificeerde expertise ontstaan. Door als organisatie je nu reeds te verbinden aan de zelfstandigen en deze te blijven volgen creëer je voor de komende jaren een grote community van zelfstandigen, waar je op het moment dat er behoefte aan is snel mee kan schakelen.

Opkomst flex communities

Mark van Assema voorziet dat organisaties hun pools gaan integreren tot één Community; de huidige medewerkers, de talentpool, de flexpool voor capaciteitsfuncties, de zzp-pool voor kennisfuncties, en de alumni pool; allemaal mensen die je bij jouw organisatie betrokken wilt zien ivm een sterk Employer Brand. HR wordt hierin community manager en faciliteert:

• De beste teamsamenstelling
• Middelen en methodes voor effectieve samenwerking
• Expertmeetings voor kennisdeling

INHUUR

 Aantrekkende arbeidsmarkt vraagt om andere benadering inhuur

Annemarie Stel denkt dat een aantrekkende arbeidsmarkt zaken rond het inhuren van zelfstandige professionals op scherp gaat zetten. Organisaties lopen tegen de grenzen aan van hun op onzekerheidsreductie gebaseerde inkoopbeleid en ontdekken dat de tactiek van risicospreiding door inhuur bij ‘brokers’ en andere tussenpersonen te beleggen als consequentie heeft dat ze geconfronteerd worden met een lagere kwaliteit dan de markt te bieden heeft, óf met een te hoge prijs. Inkoop van professionele externe diensten zal meer gaan plaatsvinden door de verantwoordelijke managers zelf, ondersteund door goede onderhandelaars.

Driehoek freelancer-intermediair-opdrachtgever opnieuw uitvinden

2014 wordt voor Paul van der Heijden het jaar waarin binnen de flexdriehoek freelancer-intermediair-opdrachtgever deze 3 partijen zichzelf nu eens echt opnieuw moeten uitvinden. De freelancers die overleven zijn degenen die slim met elkaar samenwerken. Die sterke coalities vormen waarbinnen nu eens echt in het collectief geïnvesteerd wordt. De succesvolle intermediair schuift niet alleen profielen uit zijn kaartenbak door. Maar durft met nieuwe diensten te komen waarmee hij zichzelf kannibaliseert. Opdrachtgevers trekken de ZIPers eindelijk eens volwaardig bij het menselijk kapitaal van zijn onderneming. En beoordelen, ontwikkelen en binden deze groep. Net zoals zijn eigen medewerkers.

Meer transparantie over bemiddeling; focus op kwaliteit

Volgens Jeroen Sakkers (o.a. VictorMundi) zullen in 2014  zowel de opdrachtgever als de opdrachtnemer – of hij zich nu (z)zp’er, freelancer of interim professional noemt – op zoek gaan naar meer transparantie over (de toegevoegde waarde van) bemiddelingspartners: het analyseren van de toegevoegde waarde die de verschillende partijen in meer of mindere mate leveren, het (frequenter) vergelijken van tarieven en typen inhuur en het uitschakelen van onnodige tussenschakels.  Ook zal de focus (nog) meer liggen op kwaliteit. Voor de opdrachtgever betekent dat het juiste talent en de juiste ervaring op de juiste plek op het juiste moment inzetten, veelal via externe inhuur. Dit proces dient steeds sneller te verlopen met een zo hoog mogelijke kwaliteit, waarbij ook nog aan alle interne eisen dient te worden voldaan. En voor de zzp’er, freelancer en interim professional betekent dat selecteren op goed opdrachtgeverschap met behoud van zelfstandigheid, flexibiliteit en vrijheid – met als kerngedachte de focus op het kernspecialisme en het investeren in persoonlijke ontwikkeling op dat gebied.

Directe relatie tussen inleners en zelfstandigen

Rob de Laat (StaffingMS) gaat wat dieper in op die driehoek: De Laat verwacht dat we in 2014 steeds meer vanuit het inlenerperspectief naar inhuur zullen kijken. Betekent dat het meer zal gaan over de relatie tussen inlener en professional en steeds minder over de relatie inlener – leverancier. Daarmee komt de positie en de marge van de ‘tussenpartijen’ als uitzendbureaus, intermediairs en detacheerders verder onder druk te staan.

Hij hoopt  verder dat we in 2014 de discussie rondom zzp positiever kunnen maken. Dat het meer zal gaan over de toegevoegde waarde en ondernemerschap van professionals die er bewust voor hebben gekozen om voor eigen rekening en risico te werken. De Laat: ‘Ik hoop dat daarmee de ‘heksenjacht’ op de schijnzelfstandige stopt. Dit is zeer negatief en slecht voor de economische ontwikkeling.

Wat we nu al zien is dat steeds meer zzp-ers en kleine gespecialiseerde leveranciers rechtstreeks zaken doen met inleners omdat de markt steeds transparanter wordt. Al met al wordt in mijn beeld 2014 een jaar waarin partijen die echt waarde toevoegen er sterker uitkomen en dat zijn toch de zzp-er en de nicheleveranciers.”

Succes eigen marktplaatsen beperkt

Marc van Heese van Interimpuls verwacht dat in 2014 het aantal eigen marktplaatsen (dus marktplaatsen waar alleen opdrachten staan van 1 organisatie) nog zal groeien maar dat het succes beperkt zal zijn omdat de economie zal aantrekken en zzp-ers minder bereid zijn om zich overal in te schrijven. Aangezien de vraag van deze organisaties toch vervuld zal moeten worden, biedt dit nieuwe kansen aan de intermediairs. Kanttekening daarbij is dat de marges niet meer zo hoog zullen zijn als voor de crisis (of crises) en de toegevoegde waarde omhoog zal moeten (voorbeeld: in 1 keer de juiste cv en geen ‘trial and error’). Dit biedt met name kansen voor intermediairs die zich hebben gespecialiseerd in specifieke niches. Ander gevolg zal zijn dat meer eigen marktplaatsen zich zullen aansluiten bij c.q. koppelingen zullen maken bij de grotere algemene marktplaatsen om meer traffic te genereren.

Strijd om de beste kandidaten vraagt om persoonlijke aanpak

Mark Bassie verwacht in 2014 meer concurrentie tussen de verschillende manieren om de beste inhuur-kandidaten te vinden. Onpersoonlijke marktplaatsen krijgen het moeilijker vanwege de veelal kille en tarief-drukkende aanpak. Persoonlijker werkende aanpakken van bemiddelingsbureaus worden weer belangrijker, maar hun marges blijven onder druk staan. De kandidaten zelf zullen zich steeds vaker profileren om direct te worden gevonden zonder Marktplaats of bemiddelaar. En bedrijven gaan hierop inspelen met het bouwen van eigen ZP-community’s waar ze zelf goede kandidaten kunnen vinden en verbinden.

Kanaalzwemmen: meerdere manieren op goede kandidaten te vinden

Piet Hein de Sonnaville van Schaekel & Partners denkt dat er in 2014  voor het eerst sinds 6 jaar weer wat ruime komt voor groei in aantal opdrachten (met wat hogere tarieven), op twee (relevante) markten na: overheid en financiële dienstverlening. Heel verrassend is dit allemaal niet. Wij zien twee echte trends komend jaar. Er komt een  de verdere integratie van vast en tijdelijk, zowel bij vraag, aanbod alsook distributie (bureaus).

Daarbij gaan opdrachtgevers volgens De Sonnaville meerdere kanalen naast elkaar ontwikkelen op de juiste kandidaten te vinden. “Wij noemen dat –gemakshalve- kanaalzwemmen. De opdrachtgever wordt steeds professioneler hoe dit distributiekanaal (eigen netwerk, bureau, sociale media, marktplaats) zo goed mogelijk is in te zetten. Ieder kanaal kent zijn eigen voor- en nadeel, dynamiek en effectiviteit. Met name de opdrachtgevers die frequent een beroep doen op aanvullende capaciteit (in 2013 noemden wij dit nog: externen), zullen dit kanaalzwemmen steeds beter onder de knie krijgen en uiteindelijk per positie en functie exact weten hoe en via welk medium deze capaciteit zo goed mogelijk te krijgen is.”

ONDERNEMERSCHAP

De ZZP’er verdwijnt, de Bewust Economisch Zelfstandige staat op

Esther Raats-Coster, voorzitter van PZO denkt dat het 2014 het jaar wordt waarin de huidige definitie van zzp’er op de schop gaat. De bewust economisch zelfstandige (BEZ) staat op. Eindelijk ruimte voor ondernemerschap zowel in wet- en regelgeving als in omzet. De nieuwe echte zzp’er geeft Nederland een boost voor innovatie en werkgelegenheid! Weet zichzelf geborgd door goede pensioen, krediet en aov voorzieningen!”

Meer, maar andere vraag naar interim professionals

Koen van der Drift, interim executive en schaduwmanager, denk dat na alle saneringen onder tijdelijk en vast personeel, zullen bedrijven in 2014 weer gaan bouwen en investeren in vernieuwing. Maar met een andere vraag naar tijdelijk management dan vóór de crisis. Voor wezenlijke vernieuwingen zoeken opdrachtgevers niet langer interim managers die ‘hun ding doen’ of problemen verzachten. Zij vragen om interimmers die management en medewerkers in hun kracht kunnen zetten en zichzelf daarmee overbodig maken. Een toekomst met minder interim opdrachten maar wel met duurzamer resultaat.

Contact is de nieuwe vitamine-C

Wouter ter Reehorst heeft daar een aansluitende opdracht bij voor de zelfstandigen:  “Vraag je tijdens de feestdagen eens af wat voor rol jij speelt voor je opdrachtgevers: ben jij voor de ander een operator of een creator? Met andere woorden: volg jij functieomschrijvingen, procedures, voorschriften en protocollen of ben jij in staat de ander meerwaarde te bieden op basis van jouw talenten, inzichten en vaardigheden. If so, realiseer je dan ook dat je een voorsprong hebt: voor elke creator zijn er duizend operators. Creators zijn schaars en die nieuwe vitamine-C zou in 2014 zo maar heel gezond (voedingssupplement) kunnen zijn voor jouw opdrachtgevers en natuurlijk voor jezelf. Wees je bewust van de rol die je speelt (of ook kunt spelen) en add value to the world. Biedt de ander hoop en inspirerende inzichten – mooie kerstgedachte.”

Kiezen, delen en de menselijke maat

Hans Bos van AIM4 haalt een paar lijnen van deze voorspellingen bij elkaar:  “Internet en social media maken anno 2014 dat alles zicht- en vindbaar is en iedereen met iedereen in verbinding staat.  Om je als professional in deze zee van kennis en informatie te onderscheiden, zal je meer dan ooit vakmanschap en toegevoegde waarde moeten leveren. Alleen een mooie website of een strak CV volstaat niet meer. Wie ben je, waar sta je voor, wat voeg je toe, daar gaat het om.

Volgens ons kun je als professional én als professionele organisatie alleen duurzaam overleven door kennis en netwerken met elkaar te delen. Twee weten en kunnen meer dan één. Laat staan wat er gebeurt als honderden mensen kennis en netwerken delen.

Delen kan natuurlijk via virtuele of gedigitaliseerde netwerken. Daar zijn er inmiddels genoeg van. Maar het gevaar is dat de menselijke maat zoek raakt: wat is je CV waard op een jobboard of in de database van een inhuurdesk of een broker? En wat heb je nou echt aan 1000 connecties op LinkedIn? Wie kun je vertrouwen en van wie krijg je iets terug als je wat geeft? Elkaar kennen, vertrouwen en iets gunnen: dat blijven we in 2014 gewoon doen. Crisis of geen crisis!”

De Rode Draad…?

Flinke vleugjes optimisme lees ik zo door al deze voorspellingen door. Wel richting een markt die daadwerkelijk anders is dan een paar jaar geleden. Een transitie, nieuwe verhoudingen tussen organisaties en interim professionals. Wordt dat het Utopia van More of de Strijd van Marx, zoals ik al eerder dit jaar schreef? Ik denk dat de verschillende scenario’s zich naast zullen openbaren. Hoe precies…? We blijven er hier op ZiPconomy in ieder geval met onze neus boven op zitten.