Kamer akkoord met plan Wiebes vervanging VAR. Intermediairs mogen puzzel bemiddelen zzp’ers zelf oplossen.

Er tekent zich een ruime meerderheid af in de Tweede Kamer voor het wetsvoorstel van Deregulering Beoordeling Arbeidsrelaties Staatssecretaris Wiebes (Financiën).  Of te wel de vervanging van de VAR.  Dat bleek bij de behandeling van het wetsvoorstel in de Kamercommissie Financiën gisteren. Alleen de SP ziet niets in deregulering en wil juist dat de overheid de zzp-markt meer gaat reguleren.

Het Wetsvoorstel wordt donderdag 3 juli, vlak voor het Kamerreces (zonder plenair debat) in stemming gebracht. De positie van de intermediairs die zzp’ers bemiddelen of sec contracten afhandelen blijft punt van discussie.

Modelovereenkomst & CAO’s nog punt van zorg

Wiebes wil de VAR per 1 januari 2016 vervangen door modelovereenkomsten (zie hier voor achtergronden van dat voorstel). Dat de VAR vervangen moet worden, daar zijn alle politieke partijen het wel over eens. In de commissievergadering werd het Wiebes daarom niet echt lastig gemaakt. Men is al lang blij dat het eerdere BGL voorstel van tafel is.

Breed was de roep om een kabinetsstandpunt over het gehele  zzp-dossier, een standpunt dat moet komen naar aanleiding van het nog geheime IBO-rapport over de fiscale gevolgen van het groeiend aantal zzp’ers. De Kamerleden hadden dat standpunt graag meegenomen in de beoordeling van het plan van Wiebes, maar dat weegt voor hen onvoldoende om de stemming donderdag aan te houden. (Minister Asscher heeft ondertussen aangekondigd dat dat standpunt er direct na de zomer komt).

Er kwamen in het debat wel een aantal heikele kwesties ter tafel. Op vragen van Kamerleden maakte Wiebes duidelijk dat er van minimumtarieven voor zzp’ers geen sprake kan zijn. In vakbondskringen wordt daar soms voor gepleit. Minimumtarieven voor ondernemers zijn niet te verenigen met de mededingsregels. In hoeverre in cao’s afgesproken mag worden dat zzp’ers alleen via één bepaalde modelovereenkomst mogen werken, blijft nog punt van gesprek. Wiebes vindt cao’s meer een onderwerp van zijn collega Asscher. D66 Kamerlid Van Weyenberg dient een motie in die moet voorkomen dat er afspraken over de modelovereenkomst in de cao’s komen. De belangenorganisaties van zzp’ers delen de zorg van Van Weyenberg.

Opdrachtgevers: Modelovereenkomsten opstellen

Wiebes zegde toe een aantal wat meer generieke modelovereenkomsten op de website van de Belastingdienst te gaan zetten die door opdrachtgevers gebruikt kunnen worden bij het inhuren van zelfstandigen. Wiebes benadrukte het feit dat een modelovereenkomst geen verplichting is.

Hij herhaalde ook dat er niets verandert in de huidige wetgeving rond beoordeling van een wel of niet aanwezige arbeidsrelatie noch aan de criteria voor het ontvangen van bijvoorbeeld de zelfstandigenaftrek. Alleen de manier waarop gecontroleerd wordt, verandert. Het punt dat de praktijk van zelfstandige professionals, met hun persoonlijke arbeid, niet meer aansluit op de wetgeving omtrent de loonheffing (uit 1964) blijft boven de markt zweven.

Het is aan opdrachtgevers om te bepalen of ze met een modelovereenkomst willen werken (ondanks opmerkingen dat dat voor duidelijke gevallen niet nodig is, vermoed ik dat ze dat toch en masse zullen gaan doen) en of ze een algemene modelovereenkomst van de site van de belastingdienst af plukken dan wel een eigen overeenkomst aan de belastingdienst gaan voorleggen. Met daarbij nog de vraag of je voor alle verschillende soorten type zelfstandigen die je inhuurt wel met een type modelovereenkomst uit de voeten kan.

Intermediairs: Puzzelen rond bemddeling zzp’ers

Blijft over de rol van de intermediairs, door Wiebes in het debat consequent  ‘uitzendbureaus’ genoemd.

Wat te doen met de driehoeksverhouding opdrachtgever-opdrachtnemer-intermediair? Op het moment dat die intermediairs meer doen dan sec de bemiddeling dan wordt het lastig, aldus Wiebes. Feit is dat het gros van alle intermediairs meer doet. De betaling van de facturen loopt in de regel immers via het bureau, wat het bureau juridisch gezien de opdrachtgever maakt.

Dat vraagt dus om een modelovereenkomst tussen bureau en zelfstandigen. Wiebes ziet echt niet in hoe hij een modelovereenkomst tussen een bemiddelaar en een zelfstandige vooraf kan goedkeuren als nog niet duidelijk is welke opdracht die zelfstandige gaat doen.  Van een eenzijdige, generieke, overeenkomst tussen intermediair en zelfstandige lijkt dus geen sprake te kunnen zijn.  De feitelijke opdracht, bij de eindklant van het bureau, zal in een overeenkomst betrokken moeten worden.

Hier een oplossing voor vinden, dat laat Wiebes graag over aan de intermediairs. Volgens de staatssecretaris heeft de bemiddelingsbranche meer dan voldoende kennis van het huidige arbeidsrecht om zelf te kunnen beoordelen of er bij een specifieke opdracht wel of geen sprake is van een fictief dienstverband.  Ondertussen toetst hij graag voorstellen van de bemiddelingsbranche.

De bal ligt dus bij de intermediairs, die er in vele soorten en maten zijn. De ABU (uitzendbureaus) en NBBU/Bovib roeren zich flink in deze discussie. Feit is dat heel veel intermediairs daar niet bij aangesloten zijn en dus nu zelf ook hun positie moeten bepalen. Ik hoor en merk nog beperkt actie bij die bureaus.

Voor z(z)p’ers: afwachten en opletten

Voor alle zzp’ers kan de VAR eind van het jaar de prullenbak in en is het afwachten waar hun opdrachtgevers (en/of bureaus) in het najaar mee gaan komen. En dan goed op de kleine lettertjes letten. Hoe staan zaken als rond ‘persoonlijke arbeid’ en ‘gezag’ daarin geformuleerd, bij wie wordt de verantwoordelijkheid gelegd om te zorgen dat conform de overeenkomst wordt gewerkt en wie gaat de rekening betalen als het mis gaat. De zzp-belangenvertegenwoordigers kijken vast alert mee.