Aanpassen Wet DBA lost niets op. Zet werkende centraal.

Zelfs na het lezen van de ZiPconomy paper Werknemer tenzij… 8 varianten voor de vervanging van de Wet DBA, die bedoeld is om de minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid te ondersteunen bij het doorhakken van knopen, zien wij van de Werkvereniging geen variant die recht doet aan de behoefte van (alle) werkenden noch aan de ‘bedoeling’ van de nieuwe wetgeving.

Wat willen we bereiken?

• Mensen (zeker met een kwetsbare positie) weer wendbaar en weerbaar maken
• Goede afspraken garanderen tussen werkgevers en werk(af)nemers
• Zorgen dat er voldoende belasting in de staatskas komt

Zolang de kaders van het huidige systeem als vertrekpunt worden genomen, komen we nooit tot een oplossing die zowel voor de werkenden (werkgever en werk(af)nemer) als voor de overheid, een arbeidsmarkt creëert waarbij het werk en de werkenden centraal staan.

Waarom moeten de werkenden en het werk centraal staan?

Wil je op macro economisch niveau successen bereiken, dan moet je het gedrag en de motieven van mensen bestuderen. Wanneer en waarom zullen ze wel of geen gewenst gedrag vertonen? En hoe stimuleren we gewenst gedrag?

Zo begint geen enkel gezin bijvoorbeeld aan kinderen om de vergrijzing tegen te gaan. Daar hebben mensen echt heel andere motieven voor. Toch heeft de vergrijzing een gigantische invloed op onze arbeidsmarkt en ons sociaal zekerheidsstelsel. Zolang we de problemen op de arbeidsmarkt echter vanuit macro economisch perspectief blijven aanvliegen, proberen we mensen als het ware te motiveren om kinderen te ‘nemen’ om de vergrijzing tegen te gaan. En dan blijft men zich maar afvragen waarom die kikkers (werkenden) toch steeds uit de gewenste kruiwagen (het overheidsstelsel) springen.

Uit onze onderzoeken blijkt dat werkenden steeds meer behoefte hebben aan autonomie, duidelijkheid, wendbaarheid, weerbaarheid en wederkerige solidariteit. Ze wisselen namelijk steeds vaker van baan en werkvorm en ondervinden daarbij steeds meer problemen bij het opbouwen en behouden van zekerheden. Zekerheden die nu aan een bepaalde contractvorm gekoppeld zijn, die van het dienstverband voor onbepaalde tijd. Daarom zouden we het opbouwen en behouden van een basis aan zekerheden beter kunnen koppelen aan het hebben van werk en aan de werkenden zelf.

Bied contractvorm neutrale zekerheden aan alle werkenden aan

Geef alle werkenden een zogenaamde ‘stekker’ waarmee zij zekerheden kunnen opladen elke keer dat zij voor een werkgever/klant werken(stopcontact). Dan maakt het niet meer uit of dat voor een bepaalde duur (40 jaar, 5 minuten of voor het bezorgen van 5 pizza’s), onder moeilijk definieerbare gezagsverhoudingen of het wel of niet ingebed zijn in een organisatie is. Laten we met elkaar afspreken dat iedereen die werkt een basis aan zekerheden opbouwt die aan je BSN gekoppeld wordt. Iedereen die werkt heeft toegang en draagt bij aan de opbouw van zekerheden die meebewegen met de werkenden. Zo wordt iedereen op de arbeidsmarkt zowel wendbaar als weerbaar en zal het stelsel weer wederkerig solidair zijn. Lees hier meer over deze variant die wij het Burger Service Model noemen.

Een ministelsel?

Tot nu toe luidt het belangrijkste kritiekpunt op dit voorstel dat het tot een ministelsel leidt. Lees: de mensen met een ‘vast’ contract hebben nu veel meer rechten dan ze bij dit stelsel zouden krijgen. Buiten het feit dat we dit stelsel gefaseerd in zouden willen voeren – niemand wordt gedwongen afstand te doen van zijn/haar vaste dienstverband – gaat men er bij deze kritiek aan voorbij dat het ‘vaste’ contract in de praktijk al lang niet meer zoveel zekerheid biedt als vroeger. Dat het onvoldoende inspeelt op de groeiende behoefte aan autonomie waardoor steeds meer mensen voor zichzelf beginnen en dus niet meer aan het stelsel mee (mogen) doen. De huidige wet en regelgeving en het uitblijven van hervormingen draagt in onze ogen vooral bij aan het ontstaan van een nog veel schraler ministelsel.

Tijd dus om een knoop door te hakken die zorgt voor wendbaarheid en weerbaarheid van alle werkenden, waarbij de wens hoe zij hun werk vorm willen geven, weer centraal staat. Begin op zijn minst met experimenteren, want geen keuze maken is per definitie de keuze voor een wel heel triest ministelsel!