"Exploring the future of work & the freelance economy"
SLUIT MENU

Zo draagt de Belastingdienst vrijwillig sociale premies af voor ingehuurde schijnzelfstandigen

Het ministerie van Financiën draagt voor zo’n 600 ingehuurde zzp’ers sociale premies af, zo werd onlangs duidelijk. Maar hoe werkt dat eigenlijk?

De Belastingdienst en de Dienst Toeslagen van het ministerie van Financiën huren per jaar zo’n 600 zzp’ers in, waarvan ze zelf constateren dat het daarbij mogelijk om schijnzelfstandigen gaat, zo werd onlangs duidelijk.

Dat er toch met zzp’ers gewerkt wordt, heeft volgens het ministerie te maken met de krapte op de arbeidsmarkt, de eigen voorkeur van kandidaten om als zzp’ers te werken en de druk om tempo te maken bij de afhandeling van de toeslagenaffaire. Minister van Financiën Kaag verwacht dat het aantal schijnzelfstandigen bij de Belastingdienst snel omlaag kan. Bij de Dienst Toeslagen zal dat minder snel lukken.

Afdracht sociale premies inhuur zzp

Wat ook duidelijk werd, is dat het ministerie sociale premies afdraagt voor de inhuur van zzp’ers. Opvallend, dus waren we nieuwsgierig naar het hoe en waarom.

Volgens het ministerie gaat het om een ‘vrijwillige afdracht van de premies werknemersverzekeringen’. We gaan ervan uit dat ze alleen de werkgeverspremies betalen en niet ook het werknemersdeel (werkgevers houden die in op het brutoloon van werknemers en dragen die dan namens hen af). “De premies werknemersverzekeringen is het onderdeel dat bij het vermoeden van schijnzelfstandigheid ten onrechte niet betaald zou worden en dat hebben wij willen compenseren”, zo laat het ministerie weten.

Het gaat daarbij dus niet om alle zzp’ers die ingehuurd worden, maar uitsluitend om mensen waarbij er volgens de eigen interpretatie van de Wet DBA een vermoeden is van schijnzelfstandigheid.

Daarbij merkt het ministerie op dat alle inhuur van zzp’ers verloopt via een intermediair. Niet het tarief dat de zzp’er zelf ontvangt is de basis van de premieafdracht, maar het tarief dat in rekening gebracht is door het bureau.

10 miljoen per jaar

Een eigen rekensommetje wijst uit dat het hier om een afdracht gaat van tussen de 10 en 7,5 miljoen per jaar. Daarbij gaan we ervan uit dat een zzp’er per jaar tussen de 1300 en 1000 uur per jaar gewerkt heeft. Het genoemde aantal van 600 gaat over personen, niet over fte’s.

Het ministerie van Financiën laat weten dat het deze vrijwillige afdracht al sinds 2018 doet. Op aanwijzing van de Audit Dienst Rijk draagt het ministerie vanaf dit jaar overigens geen premies meer af. De auditdienst heeft geoordeeld dat de afdracht “niet conform de comptabiliteitswet is. Het is immers een vrijwillige afdracht, waar geen wettelijke verplichting toe is”, aldus een woordvoerder van het ministerie. Het is het ministerie niet bekend of andere ministeries ook de vrijwillige afdracht doen of hebben gedaan.

Hugo-Jan Ruts is 'editor-in-chief' en uitgever van ZiPconomy. Bekijk alle berichten van Hugo-Jan Ruts

7 reacties op dit bericht

  1. Met verbazing heb ik kennisgenomen van dit artikel!

    Het is opmerkelijk dat de Belastingdienst honderden zzp’ers inhuurt voor werk waarvan ze zelf erkennen dat er eigenlijk sprake is van een vast dienstverband.

    Het lijkt erop dat het ministerie van Financiën probeert goede sier te maken door te stellen dat ze vrijwillig premies afdragen in het jaar dat de zzp’ers gestopt zijn. Maar is deze vrijwillige afdracht werkelijk bedoeld om schijnzelfstandigheid te compenseren, of is er meer aan de hand?

    Het artikel suggereert dat door deze vrijwillige afdracht de zzp’ers aanspraak kunnen maken op bepaalde verzekeringen. Dit roept vragen op over de status van deze zzp’ers. Worden ze nu beschouwd als werknemers, terwijl ze eigenlijk geen werknemersstatus hebben? Ik ben benieuwd of het ministerie hierover opheldering kan verschaffen.

    Daarnaast zijn er niet alleen fiscale gevolgen, maar ook privaatrechtelijke implicaties. Hebben deze zzp’ers nu recht op een contract voor onbepaalde tijd, waarbij de vergoeding die voorheen door de Belastingdienst als netto werd beschouwd, nu als bruto gezien moet worden? Genieten ze ook ontslagbescherming?

    Het feit dat het ministerie van Financiën alleen premies betaalt op basis van het tarief dat door het bureau in rekening is gebracht, roept vragen op over de rechtvaardigheid van deze regeling. Zou de premieafdracht niet gebaseerd moeten zijn op het bruto loon dat de zzp’er ontvangt, aangezien dit het bedrag is waarover de zzp’er daadwerkelijk “schijnverzekerd” is?

    Hoewel het ministerie beweert dat deze vrijwillige afdracht al sinds 2018 plaatsvindt, is het verontrustend dat de Audit Dienst Rijk heeft geconcludeerd dat deze afdracht niet conform de comptabiliteitswet is en mogelijk ook in strijd is met andere wetten. Dit wekt twijfels op over de rechtmatigheid en transparantie van de handelingen van het ministerie. Is er voldoende toezicht op dergelijke praktijken?

  2. Is het dan ook voor andere opdrachtgevers van zzp’ ers mogelijk om door een vrijwillige afdracht van sociale premies situaties van schijnzelfstandigheid op te heffen. Of goede wil te tonen?

  3. Uitstekend dat hier nader vragen over zijn gesteld. Het doet me terugdenken aan de periode voor de VAR (Verklaring Arbeids Relatie). Pool bureau’s (later brokers) hadden toen de bijzondere afspraak met de belastingdienst dat een Freelancer gewoon een factuur kon sturen en dat deze onder inhouding van sociale lasten betaald kon worden.

    De freelancers die het daar niet mee een waren (die afdracht aan het GAK (Latere UWV)) kon toen samen met het Poolbureau bij het GAK om een deskundigen oordeel vragen. Waarbij het GAK op de werkplek ging kijken of er sprake was gezag arbeid en loon. Na het onderzoek kwam dan schriftelijk vast te staan of de premies moesten worden afgedragen of niet. Opvallend was toen al dat loon inspecteurs van het GAK niet werden toegelaten bij het automatisering centrum van de Belastingdienst (BAC).

    Wat destijds een zinloze afdracht bleek volgens velen, bleek later toch van grote waarde. In 2001 na de Internet Zeepbel en de daarop volgende periode waarin veel bedrijven externe inhuur drastisch beëindigden, sloten we als poolbureau alsnog vaststelling overeenkomsten met de freelancers waardoor deze freelancers een WW-uitkering kregen. In mijn beleving destijds terecht want er waren ook WW-premies betaald.

    Overigens was het per regio verschillend of een dergelijke ruling werd verstrekt door de Belastingdienst. Wat oneigenlijke markt werking voortbracht.

    Daarnaast was het juridisch een spel op glad ijs. Want inderdaad was het toen en vandaag de dag nog steeds, maar de vraag wat de Rechtbank zal doen indien iemand met een overeenkomst tot opdracht alsnog een vast dienstverband claimt. Met de zaak Deliveroo en de lopende zaak Temper kan weldra jurisprudentie ontstaan waarbij, alsnog het ontslagrecht ook op zzp-ers van toepassing wordt. Maar ook rondom de wet uitkering loondoorbetaling bij ziekte roept het afdragen van premies natuurlijk de nodige vragen op. Past de Belastingdienst ook de Wet verbetering Poortwachter toe als iemand ziek wordt is bijvoorbeeld een vraag?

    Het kan natuurlijk ook nog zo zijn, dat het achterliggende bureau deze zzp-ers alsnog volledig via de loonlijst betaald (Payrolling) en dat er sprake is van een misverstand. Mij stond bij dat na de invoering van de Wet DBA bijvoorbeeld YEM de zzp-ers op de loonlijst nam die werkzaam waren bij de ABN AMRO. Daar kan hier wellicht ook nog sprake van zijn.

  4. Feitelijk zou bij schijnzelfstandigheid de uitbetaalde vergoeding door de Belastingdienst nog steeds als netto (loon) beschouwd moeten worden. Na brutering hiervan kunnen de premies + loonbelasting (!) berekend worden. Circa 60 miljoen op jaarbasis?

  5. Goede sier maken met het geld dat wordt afgenomen van hardwerkende burgers en waarvan ook nog blijkt dat het in strijd is met wetgeving. Niet echt het werk- en denkniveau dat je van een topbestuurd mag verwachten.

  6. Ik las en ik herlas. Als oud betrokkene bij de premie inning (wel door een ander orgaan, maar dat ter zijde) sloeg de grond onder mij weg. Wat is hier aan de hand? Zijn de regels veranderd? Begrijp ik het systeem niet meer?
    Hoe het was. Als iemand als werknemer aangemerkt wordt, dan is deze van rechtswege verzekerd voor de werknemersverzekeringen (gesloten systeem; of wel of niet verzekerd). Dat wil zeggen. Er dient als men verzekerd is (werknemer is) premie afgedragen te worden. Afdracht vindt plaats door de werkgever. De Belastingdienst dient sinds de wet Walvis (WFSV) de premies voor de verschillende werknemersverzekeringen te innen en houdt toezicht op de juiste vaststelling of iemand ‘van rechtswege’ verzekerd is en of de werkgever dan dus premie afdraagt.
    Dat is niet lichtvaardig niet te doen (afdragen premies), gegeven de mogelijkheden tot handhaving die de Belastingdienst (historisch gezien) heeft: bestuurlijke boetes; invorderingsmaatregelen; strafrechtelijke vervolging; bestuurdersaansprakelijkheid. Dat allemaal gericht op het naleven van de wettelijke afdracht plicht.
    Nu is het omgekeerde aan de hand: men draagt af, terwijl er geen sprake is van een plicht tot afdragen? Dat is toch onmogelijk gezien het gesloten systeem van de werknemersverzekeringen: wel verzekerd of niet verzekerd? Dat een werkgever (zeker deze werkgever) dwaalt is eigenlijk al vreemd (er kan immers gewoon om een oordeel gevraagd worden door de inner en vast steller van de premies), maar dat deze inner vervolgens dit aanvaard is helemaal uit den boze en niet passend bij het gesloten systeem.
    Ik herlees mijn eigen verhaal en ik begrijp het steeds minder. Wat is hier gebeurd?

  7. Bij de belastingdienst werken zo’n 30.000 mensen. Daarbij gaat het om vele duizenden externen, waarvan een groot deel zzp’er. De genoemde 600 betreft hoogstwaarschijnlijk zzp’ers waarvan de belastingdienst vermoedt dat het schijnzelfstandigen zijn. Mogelijk gaat het om administratief personeel dat is ingehuurd voor onder andere de toeslagenaffaire en personeel voor de call centres. Nood breekt soms wet. Misschien moet iemand hier maar eens een Woo-verzoekje aan wagen. Gaat dan wel even duren.