Aanbesteding gunstiger voor ZZP-ers

ZZPers hebben op dit moment nauwelijks directe toegang tot aanbestedingen bij de overheid. Het zijn vaak de grote bureaus die overheidsopdrachten binnenhalen om vervolgens ZZPers tegen hoge bureaumarges in te huren. Dit is ongunstig voor de ZZPer, maar ook voor de belastingbetaler. Waar aanbesteden tot doel heeft om een goede marktwerking te garanderen voor overheidsopdrachten, blijkt dat in de praktijk juist dat het tegenovergestelde wordt bereikt. Onnodige clustering en buiten proportionele criteria en zijn vaak de regel. Deze eisen hebben tot gevolg dat het voor zelfstandigen vaak onmogelijk is direct mee te dingen bij overheidsaanbestedingen.

Verstoring van de marktverhoudingen

Zelfstandige ondernemers die opdrachten willen binnenslepen via een aanbesteding krijgen in de  toekomst te maken met een eenvoudigere en transparantere procedure. Minister Maxime Verhagen (Economische Zaken) stuurde vorige week maandag zijn nota van wijziging op de Aanbestedingswet naar de Tweede Kamer. Daarin zijn een aantal belangrijke wijzigingen aangebracht. PZO heeft zich hard gemaakt bij de Tweede Kamer en het ministerie voor een betere toegang voor ZZPers bij aanbestedingen. Het huidige aanbestedingsbeleid schiet immers tekort. Door de geboden vrijblijvendheid is er ruimte voor willekeur, grijpen zzp’ers naast opdrachten en mist de overheid de sturing op kwaliteit.

Aanbestedende diensten stapelen externe werkzaamheden op elkaar en ‘clusteren’ ze tot één megaopdracht. Dat de overheid daarmee de verhoudingen in de markt verstoort, wordt lang niet altijd meegenomen in de afweging van aanbestedende diensten. PZO heeft het afgelopen jaar aangedrongen om de Aanbestedingswet op een aantal punten te verbeteren. Zo bevatte de eerste voorstellen geen uitwerking van het proportionaliteitsbeginsel. Dit beginsel benadrukt dat de aanbestedende dienst rekening moet houden met de aard en omvang van de opdracht en dat de daaraan gestelde eisen niet onevenredig mogen zijn. PZO heeft beleidsmakers en politici erop gewezen dat de wet te vrijblijvend was om vooral de, door ZZP’ers gehate, praktijken van clustering tegen te gaan. Ook heeft PZO benadrukt dat juist voor zelfstandige ondernemers de aanbestedingen onder de Europese drempel van belang zijn, en dat daarom een aantal aspecten van de regels ook onder de drempel vastgelegd moet worden. Willekeur bij aanbestedende diensten moet zo voorkomen worden.

Meer mogelijkheden voor ZZPers

Met de nota van wijziging geeft de Minister gehoor aan een aantal wensen van PZO en haar leden. Het wetsvoorstel biedt een nadere uitwerking van het voor ZZP’ers cruciale proportionaliteitsbeginsel, waardoor clusteren ook onder dit beginsel valt. Clustering moet aan objectieve criteria voldoen en ondernemers kunnen vragen om een motivering van de aanbestedende dienst. Dit geeft zelfstandige ondernemers meer mogelijkheden om hiertegen in het verweer te komen. Ook moeten contractswaarden in redelijke verhouding staan tot de opdracht. Dit is absoluut winst ten opzichte van de huidige aanbestedingsregels.

Deze week wordt er in de Tweede Kamer gedebatteerd over aanbestedingsbeleid. PZO houdt u op de hoogte over het vervolg.