Succesfactoren Zelfstandigen: Onderzoek Universiteit Utrecht Revisited

Recent hebben wij bij de Universiteit Utrecht heeft onderzoek gedaan naar de succesfactoren van zelfstandige professionals c.q. zelfstandige ondernemers over de periode 2009-2010. Dit onderzoek is een vervolg van het eerdere onderzoek naar de succesfactoren van zelfstandige professionals over de periode 2007-2008. Hieronder geven we de eerste resultaten van dit onderzoek. Wij zijn nog bezig met verdere analyses.

Onderzoeksopzet in vergelijking met 2007-2008

In de opzet van het onderzoek zijn een aantal grote veranderingen gemaakt ten opzichte van 2007-2008. Ten eerste is er meer aandacht gekomen voor persoonlijkheidskenmerken. Met behulp van een Big5 persoonlijkheidstest zijn de vijf grote persoonlijkheidskenmerken gemeten. Ten tweede is er meer aandacht gekomen voor het meten van professionele vaardigheden en ondernemersvaardigheden. Ten derde is er een uitgebreidere meting geweest van de marktomstandigheden (mate van verandering, transparantie). Naast deze drie grotere aanpassingen zijn er veel verschillende kleine zaken aangepast in de onderzoeksopzet om nog beter de succesfactoren te meten.

De markt in 2009-2010: sterk verslechterd

Het zal niemand verbazen dat de markt voor zelfstandige professionals sterk verslechterd is tussen het eerste onderzoek (2007-2008) en het tweede onderzoek (2009-2010). De gemiddelde omzet over 2009-2010 kwam uit op 67.000 euro. Dit is precies 10.000 euro minder dan de gemiddelde omzet over 2007-2008 (77.000). Dit geld overigens voor bijna alle beroepsgroepen, maar opvallend is dat de daling het sterkst was bij coaches en organisatieadviseurs. Deze daling in omzet kwam voornamelijk door een gedaalde bezettingsgraad (van 53% naar 48%). De tarieven bleven nagenoeg gelijk, al zaten er grote verschillen tussen de beroepsgroepen. Bij sommige beroepsgroepen bleven de tarieven aardig liggen, maar gemiddeld moest er bijna 10 euro af van de uurtarieven.

De succesfactoren in 2009-2010: kleine wijzigingen ten opzichten van 2007-2008

Hoewel veel van de succesfactoren dezelfde zijn als in het onderzoek van 2007-2008, zijn er toch een aantal interessante verschillen. Deze verschillen komen deels omdat het onderzoek over 2009-2010 iets uitgebreid is en dus een aantal extra potentiële succesfactoren meet, maar ook omdat de markt duidelijk veranderd is. In vergelijking met 2008 is de markt in 2010 meer een vechtmarkt. Er wordt nog harder dan voorheen op prijs en kwaliteit geconcurreerd.

Succesvolle zelfstandigen hebben een hoge opleiding en veel ervaring

Succesvolle zelfstandigen hebben een uitstekende reputatie

Er is ook gekeken naar de effecten van professionele vaardigheden en ondernemersvaardigheden. Deze vaardigheden hadden niet direct invloed op de omzet, maar indirect wel. Zelfstandigen met veel professionele vaardigheden en zelfstandigen met veel ondernemersvaardigheden hebben een sterke reputatie. Dit is belangrijk want zelfstandigen met een sterke reputatie hebben gemiddeld een 10 procent hogere omzet.

Succesvolle zelfstandigen zijn stressbestendig en standvastig

In vergelijking met het onderzoek van 2008 hebben we nu meer gekeken naar persoonlijkheidskenmerken. Hieruit blijkt duidelijk dat neurotische persoonlijkheden (emotionele instabiliteit) gemiddeld 8 procent minder omzet hebben. Als je een te meegaande persoonlijkheid hebt in vergelijking met andere zelfstandigen in hetzelfde beroep werkt dat ook niet mee. Ook hier is het verschil ongeveer 8 procent. Kortom een licht dominante, stressbestendige persoonlijkheid draagt bij aan de omzet.

Succesvolle zelfstandigen zijn actieve netwerkers met een groot netwerk

Ook netwerken is belangrijk. Net als in 2008 blijkt je netwerkactiviteit een belangrijke succesfactor te zijn. Zelfstandige professionals die veel energie stoppen in hun netwerken (kaartjes uitdelen, bellen, mailen, cadeautjes sturen) hebben een 15 procent grotere omzet. In tegenstelling tot 2008 lijkt in 2010 ook de omvang van het netwerk belangrijk te zijn. Zeer veel mensen kennen kan blijkbaar helpen in een zeer moeilijke markt waar opdrachten relatief schaars zijn. Opvallend is dat het actief omgaan met bemiddelingsbureaus in tegenstelling tot 2008 geen succesfactor was. Hoe dat komt moeten we nog verder uitdiepen.

Succesvolle zelfstandigen hebben zich gespecialiseerd in één sector/branche

Net als in 2008 leidt een zeer innovatieve ondernemingsstrategie gemiddeld tot een lagere omzet. Dat komt omdat veel innovatiepogingen veel tijd kosten en in de praktijk veelal nauwelijks geld opleveren. Wel is het duidelijk dat een sterke focus op een sector zeer belangrijk is. In 2008 leidde dit tot een 5-10 procent hogere omzet. In 2010 is het belang van sectorfocus nog groter geworden en leidt dit tot 15-20 procent hogere omzet.

Succesvolle zelfstandigen weten wat er speelt op markt en wat de concurrentie doet

In vergelijking met 2008 hebben we nu nog meer gekeken naar een aantal marktfactoren. Toch konden we met onze gegevens geen relaties vinden tussen de omzet en de mate van concurrentie op een markt. Die mate van versterkte concurrentie is het hoogst bij de vertalers, de communicatieadviseurs en de interim manager. Wel is het duidelijk dat zelfstandige professionals die een goed overzicht hebben van de ontwikkelingen op de markt en wat de concurrentie doet gemiddeld een 6-7 procent hogere omzet hebben.

Verdere analyses en rapporten volgen

De resultaten hierboven geven de eerste analyses van de belangrijkste succesfactoren die in 2009-2010 leiden tot meer omzet. Ook laat het bovenstaande zien dat er lichte wijzigingen zijn in de succesfactoren. Wij hopen dat u er wat aan heeft. Toch zijn er nog veel meer gegevens te achterhalen uit beide onderzoeken over 2007-2008 en 2009-2010. Wij zullen deze –wetenschappelijke – rapporten in een aantal stukken over het komende jaar rapporteren. Als u interesse heeft in deze rapporten kunt u het laten weten aan zzprapport@bornto.nl. Dan sturen wij deze rapporten naar u toe.