Arjan van den Born 31 januari 2012 15 reacties Print FOEI RABOBANK, FOEI!Sinds een aantal maanden rijdt er in mijn woonplaats een alleraardigst autootje rond. Van de Rabobank. Op de zijkant staat groot de opvallende tekst: ikgastarten.nl en cursief daaronder “ZZP-er of ondernemer”. Misschien ben ik de enige, maar ik vind dat vreemd. Ik geef vaak lezingen voor zzp-ers, maar volgens mij krijgen zzp-ers geen inkomen als klanten niet bereid zijn om voor hun diensten te betalen. En dat is voor mij uiteindelijk de enige echte definitie van ondernemerschap: werken voor eigen rekening en risico. Een zzp-er is een volbloed ondernemer. Ik begrijp eigenlijk ook niet welk onderscheid de Rabobank probeert te maken. De waarheid is dat er vele soorten zzp-ers zijn. Sommige zzp-ers zijn hoogopgeleid, andere lager opgeleid. Sommige zzp-ers verkopen tastbare producten, andere hoogwaardige diensten. Sommige zzp-ers hebben slechts enkele klanten, andere duizenden. Dit zijn allemaal valide aspecten om onderscheid te maken tussen zzp-ers onderling. Maar een onderscheid tussen ondernemers en zzp-ers is als enige nu juist niet te maken. Waarom maakt Rabobank onderscheid tussen ZZP’er en ondernemer? Misschien denkt de Rabobank dat ‘ondernemers’ ambitieuzer zijn dan ‘zzp-ers’. Een rare gedachte want bijna alle grote bedrijven zijn ooit begonnen als een- of tweepitter. Denk daarbij aan vroegere giganten zoals Philips en Goodyear en huidige titanen zoals Facebook en Apple. Zijn hun illustere oprichters geen ondernemers volgens de Rabobank? Natuurlijk hebben zzp-ers lang niet allemaal de ambitie om enorm te groeien (ik wens je veel personeel toe is een maar al te waar gezegde), maar bijna alle zzp-ers hebben wel een droom die ze elke dag nastreven. Als ze niet willen groeien als bedrijf, dan willen ze wel de beste in hun vak zijn, of dromen ze van tevreden klanten. De gemiddelde zzp-er is in elk geval vele malen ambitieuzer dan de gemiddelde werknemer. Als onderzoek ons iets leert is dat ondernemerschap te vinden is in kleine bedrijven. Kleine bedrijven, zoals zzp-ers, kunnen nl. niet ‘freewheelen’. Zij opereren vaak in competitieve markten en moeten zichzelf elke keer verbeteren om klanten te blijven trekken. Juist in grote organisaties is er weinig ondernemerschap. Deze traditionele hiërarchieën worden gekenmerkt door overhead en politiek. Daarom kan elke bureaucratie, zelfs de Rabobank, van de gemiddelde zzp-er nog veel leren over ondernemerschap. De vraag is echter of de gemiddelde zzp-er nog iets kan leren van de Rabobank. Ik denk het niet meer. maatschappij, ondernemerschap, zzp Print Over de auteur Over Arjan van den Born Prof Arjan van den Born is voormalig hoogleraar creatief ondernemerschap aan de Universiteit van Tilburg en momenteel hoogleraar digitaal ondernemerschap aan Tilburg University. Hij doet onder andere onderzoek naar ondernemers, samenwerkingsvormen en netwerken, opdrachtgevers, succesfactoren van ondernemers en organisatieveranderingen (turnaround management). Bekijk alle berichten van Arjan van den Born
Hi Arjan, Een terechte discussie om aan te zwengelen! Ik geef ook geregeld lezingen voor zelfstandig ondernemers (ik gebruik deze term liever dan ‘zzp-ers’ , maar dat is persoonlijk) en vind het heel raar dat de Rabobank ze zo apart aanspreekt, waardoor ze -vrees ik- helemaal de boot missen… Ik denk eigenlijk dat de Rabo bang is anders een stuk van hun doelgroep te ‘missen’, maar ja, zo doe je geen marketing natuurlijk! Je richt je op een bepaalde groep en daarmee voelt een andere groep zich minder aangesproken. Zo werkt dat. Nu spreken ze niemand écht aan… Ik geef toevallig in februari in opdracht van de Rabobank een lezing aan zo’n 100 ondernemers (uit hun netwerk), ik zet dit verschil graag recht! Met pure groet, Judith
Mooi artikel, interessante terugkerende discussie. Goed geschreven ook! Ik kwam de discussie laatst ook tegen op het Mylerforum bij het onderwerp ‘ik klop bij vrienden aan als ik in financiele problemen kom’. “Ben je ondernemer of ben je een ZZP-er?”, vroeg iemand. En “En kan je als ZZP’er als doel hebben om ondernemer te worden?” https://community.myler.nl/financia-n-33/stelling-klop-vrienden-echt-financia-le-problemen-kom-779/ Zouden er ZZP’ers zijn die zichzelf écht geen ondernemer vinden?
Leuk artikel! We zien in de praktijk dat de ene persoon zichzelf graag ZZP’er noemt, terwijl de andere zichzelf liever ondernemer noemt. Wie zijn wij om daar een waardeoordeel over te vellen? Juist omdat we dat niet willen hebben we bijvoorbeeld ook http://www.ikgastarten.nl/zzp en http://www.ikgastarten.nl/ondernemers/. Ik moet zeggen dat ik me dan ook totaal niet herken in de kop boven dit artikel.
ZZP’ers worden geschaard onder de beroepsgroep ondernemers. Dat is onterecht, want het zijn helemaal geen ondernemers, het zijn werknemers zonder baan. Mensen die net iets meer risico en verantwoordelijkheid willen nemen dan loonslaven – meestal door financiële of ideële motieven gedreven. Ze gebruiken het vehikel onderneming om hun kunstje te doen, maar zeg nou zelf: ben je een ondernemer als alleen de belastingdienst vindt dat je in dat hokje thuishoort? Ik houd van ondernemers. Niet alleen omdat ik er zelf een ben, maar vooral omdat het mensen zijn die hun nek uitsteken, een droom najagen en hun fortuin proberen te vinden door een product of dienst in de markt te zetten en dat tot wasdom te brengen. Ze zoeken naar kansen, ruiken mogelijkheden en voelen een drang naar expansie. Omdat groei marktaandeel betekent en dus continuïteit. En omdat groei uiteindelijk ook een mooie exit kan betekenen. Ik heb geleerd dat elke onderneming in de basis drie dingen doet: inkopen, waarde toevoegen en verkopen. Een consultant koopt papier in, schrijft er een advies op en verkoopt dat. Een kroegbaas koopt drank in, voegt daar een pand en gezelligheid aan toe en verkoopt dat. Een aannemer koopt bouwmaterialen in voegt daar vakmanschap aan toe en verkoopt dat. Maar wat verkoopt de ZZP’er eigenlijk? Wat voegt hij aan waarde toe? En, niet onbelangrijk, waar zit die groeibehoefte van de ZZP’er precies? In het product IK? In de dienst MEZELF? En tot welk wasdom kan dat product dan precies komen? Tot veertig hooguit vijftig declarabele uren per week? Dat heeft niets met groei of met ondernemen te maken. Ik noem dat een baan zonder dienstverband. Daarbij: hij of zij verdient er misschien meer mee dan in een baan, maar voegt de ZZP’er eigenlijk wel waarde toe aan de BV Nederland? Gaat onze economie er beter door draaien? Bezet hij leegstaande kantoor- of fabriekspanden, koopt hij grondstoffen of halffabrikaten in, least hij meubilair en wagenparken, schaft hij computernetwerken aan en huurt hij cateringbedrijven in voor de bedrijfskantine? Welnee! Wat hij koopt is hooguit een verzekeringetje en een laptop en een telefoon. En als het meezit een printertje. Kruimelwerk! ZZP’ers zijn de fopspeen van de Nederlandse economie. Het zijn consumenten in een ondernemersoutfit.
En die freelancers die voor jou elke week weer de MT en Sprout volschrijven, zijn dan ook ‘werknemers zonder baan’ die geen enkele waarde toevoegen aan de BV Nederland?
Je begrijpt me verkeerd Peter. Ik zeg niet dat freelancers of zzp’ers waardeloos zijn – intergendeel!. Ik zeg alleen dat het geen ondernemers zijn in de zuivere zin van het woord. Ik vind de opkomst van zzp’ers een zegen voor bijvoorbeeld de flexibilisering van de arbeidsmarkt, maar om ze gelijk te schakelen met ondernemers, gaat me net iets te ver.
Dat je zzp’ers ‘de fopspeen van de nederlandse economie’ noemt en ‘consumenten in ondernemersoutfit’, getuigt in ieder geval niet van erg veel waardering voor deze ‘bevolkings- en beroep’….
De groeibehoefte van de zzp-er zit m in het flexibel aanbieden van diensten (kennis en kunde) waar de zo geroemde ondernemers hun voordeel mee doen. De BV Nederland draait soepeler door de flexibele schil. Een schil die nu zo’n 25% bedraagt en de komende jaren alleen maar in belang toeneemt. En wie bepaalt dat? Niet alleen een zzp-er omdat ie dat zo graag wil.
Volgens Ewald Smits zijn ZZPers helemaal geen ondernemers, hij vindt ze werknemers zonder baan. Want hij houdt van ondernemers en echt niet alleen omdat hij er zelf één is. Volgens hem voegt alleen een echte ondernemer waarde toe, want dat kan uiteindelijk ook een mooie exit betekenen. Tja en wat verkoopt de ZZPer dan eigenlijk? Ik zou zeggen zijn of haar kennis, ervaring en vakmanschap. En ja zo’n professional voegt waarde toe (net zoals de professional in loondienst) en ook waarde aan de BV Nederland. En ja onze economie gaat er beter door draaien en ja steeds meer leegstaande kantoren worden omgebouwd tot ZZP-werkplekken. En ja als een ZZPer alleen of in een netwerk met andere ZZPers zaken organiseren dan kopen ze van alles in. En blijkbaar doet dat pijn want ZZPers gaan zelf hun kennis en kunde vermarkten en doen dat voor eigen rekening en risico. En daarmee zijn het echte ondernemers. Ewald noemt het de fopspeen van de Nederlands economie ik noem het de Haarlemmer smeerolie van onze (kennis) economie. Het zijn professionals, producenten gedreven door hun kennis en kunde. En ja hoor ze streven ook naar een mooie exit, maar dat is weer een andere dan dat Ewald bedoelt.
Dank Ewald, Je slaat precies de spijker op de kop. Ik ben zzp’er en daar ben ik trots op! Als zzp’er jaag ik een droom na die verder gaat dan jouw beperkte, bekrompen en achterhaalde idee van ondernemerschap. Juist jouw manier van denken overt ondernemerschap, over groei en en over over wat onze economie nodig heeft is een een oude en binnenkort achterhaalde manier van denken. Dat gaat over oude economie, over hoe we de boel de soep in laten draaien met elkaar. Jouw manier van redeneren is veel meer ik-gericht dan dat van al die zzp’ers bij elkaar. Het lukt mij als zzp’er een gezonde balans te vinden tussen economisch denken en duurzaam handelen. Een balans die ik bij al mijn werkgevers, die in dezelfde mantra’s vervielen als die jij weer zo uitgekauwd ten berde brengt (en ja het waren echte ondernemers en ook…ze waren geen van allen in balans en geen van allen echt gekukkig!), die ikdus bij geen van die werkgevers teruggevonden heb. Wat zzp’ers aan onze werled en aan onze maatschappij (en die is groter dan alleen onze economie!!!) bijdragen is een gezonde balans en daarmee gezond verstand. En ja dat is niet alleen economisch te vertalen. Over tien a twintig jaar zullen ook die bekrompen denkende ondernemers die samen met jou de uitgekauwde mantra’s herhalen en herhalen begrijpen wat de zzp’ers als visionairen in het economisch landschap nu in beweging zetten. Dank dus nogmaals voor je inzicht in het oude denken. Het heeft mijn hart versterkt in het oprecht en volovertuiging zzp’er zijn. Groet, Marc
Het gaat hier over een bank, dus het heeft vast met geld te maken. Ik zou me kunnen voorstellen dat de bank bedrijven die vooraf veel geld moeten lenen om te kunnen starten (voor voorraden, gebouwen, machines enzovoorts) apart wil zien van bedrijven waarvoor dat niet of nauwelijks nodig is. Ook volgens de belastingdienst behoort de zelfstandige niet automatisch tot de ondernemers.
Als een ZZP-er zich graag ondernemer noemt, mag ie dat van mij. Iedereen mag zijn eigen definitie eraan geven. Semantische kwestie wat mij betreft. Maar we kunnen toch echt niet ontkennen dat er een zeer wezenlijk verschil zit tussen iemand die zichzelf verhuurt en iemand die een bedrijf aan het bouwen is waarbij diensten of producten meer zijn dan alleen de persoon zelf. Deze laatste categorie ‘ondernemers’ zijn andere type mensen, met andere drivers en skills. Niet meer of beter, maar wel anders.
Wat ik op Twitter ook al schreef: het wordt hoog tijd de term ZZP te vervangen door ZP: zelfstandige professional. En om de bank gerust te stellen kunnen we daar desnoods ook ZOP van maken: zelfstandige ondernemende professional. Toch heeft Ewald Smits wel een punt: er is een verschil tussen een ondernemende houding en ondernemer zijn. Je kunt dit vergelijken met de competentie ondernemen, die bij menig organisatie in de functieprofielen terugkomt. Je bent geen ondernemer als je in loondienst werkt, maar je kunt je wel ondernemend gedragen. Een zelfstandige professional zal zich ondernemend moeten gedragen als hij wil overleven op een competitieve markt. Of hij ook een eigen onderneming wil neerzetten en uitbouwen, is een vraag van een andere orde.
De Rabobank ziet verschil tussen zelfstandigen zonder personeel en zelfstandigen met personeel. Zodra je personeel hebt, dan ga je in de beleving van een bank van zelfstandige naar een onderneming. Zij hadden misschien beter kunnen spreken van ZZP of ZMP (Zelfstandige Met Personeel). Dat lijkt al een stuk duidelijker, maar niemand kent de term ZMP. Grappig is dat als je het aan ZZP-ers vraagt, dan vinden zij zichzelf helemaal geen ZZP-er maar zij voelen zich ondernemer (die ik ken althans, niet de Zelfstandige Slaven van @EwaldSmits) en willen zij ook graag aangesproken worden met ‘ondernemer’. Dat zou toch het uitgangspunt voor een bank moeten zijn; hoe wil de klant worden aangesproken? Ik denk dat klanten en potentiële klanten in deze klant-/doelgroep zouden kiezen voor: Ondernemers met of zonder personeel!
Mijn ondernemerschap dateert uit de periode dat de wenkbrauwen omhoogschoten als je verkondigde dat je vanuit een eenmanszaak werkte….. je was tenslotte pas echt ondernemer als je een BV had en ‘directeur’ op je visitekaartje stond. Erg statusgevoelig allemaal. Gelukkig trekt een ‘echte ondernemer’ zich niet zoveel aan van de kwalificaties van anderen, want daar ben je tenslotte te eigenwijs voor. Ik begrijp ook niet de bijna emotionele reacties, ZZP of ondernemer, so what? Volgens mij is de essentie het woord Zelfstandigheid (maar dat terzijde) Wat ik echt belangrijk vind of de Rabobank aan de diverse doelgroepen ook andere producten aanbied, en als ik zo de website bekijk, dan doet ze dat niet. De Rabobank is volgens mij nl. echt niet gek. Zo, en nu weer aan t werk!
