Interimmanagement, een kunst of een kunde?

Interimmanagement heeft zich inmiddels bewezen als een professioneel beroep dat een plaats veroverd heeft naast aanpalende professies zoals die van de organisatieadviseur. Begonnen als bedrijvendokters die vooral aan crisismanagement deden werden tijdelijke managers gaandeweg ook in andere levensfasen van bedrijven en instellingen ingeschakeld om allerlei zaken op orde te brengen of om orde op zaken te stellen. Maar in sommige gevallen werd er ook gewoon op de winkel gepast en werd dat overbruggingsmanagement genoemd.

De huidige crisis in de markt of in ieder geval de huidige fundamentele verschuivingen in de manier waarop vraag en aanbod tot stand komen heeft niet zoveel te maken met de inhoud van het beroep. Hooguit is er sprake van een groter aanbod van mensen die zich interimmanager noemen. En aan de vraagkant zie je dat de economische omstandigheden een psychologische effect hebben. De angst of voorzichtigheid bij opdrachtgevers vertaald zich naar meer op inhoudelijke vraagstukken en inhoudelijke deskundigheid gerichte vragen, meer korte baan werk, meer reparatie dan innovatie, minder bevlogenheid en meer wantrouwen.

Interimmanager is zijn eigen instrument.

Op die omstandigheden zijn allerlei antwoorden mogelijk en noodzakelijk maar één respons is denk ik altijd goed en dat is kwaliteit leveren. Het bijzondere van een professional zoals een interimmanager is daarbij dat hij zijn eigen instrument is, het is zijn (of haar) unieke persoonlijke bijdrage of invulling die leidt tot het professionele resultaat. Het is de vent (of vrouw) en niet de tent. Het resultaat van de inspanningen is dus net zo goed als de kwaliteiten van de interimmanager mogelijk maken. Dit roept de vraag op wat nou een onderscheidende factor is die maakt dat een interimmanager tot de echte professionals kan worden gerekend.

Mijn conclusie is dat zo’n echte prof in ieder geval moet werken vanuit de overtuiging nog lang niet uitgeleerd te zijn. Dat lijkt enigszins paradoxaal omdat je zou verwachten dat een echte professional op zijn vakgebied wel zo’n beetje alles zou moeten weten en kunnen. Dat geldt misschien voor veel zaken maar er is ook nog zoiets als (beroeps)houding of attitude. Wat ik bedoel is dat je als vakmens nooit op je lauweren kunt rusten, ook al ben je een halve Einstein, maar altijd een nieuwsgierige, kritische, onderzoekende en dus lerende houding moet blijven koesteren. Er zitten wat mij betreft minstens twee aspecten aan die onderzoekende houding, deze moet betrekking hebben op het vakgebied waarop de professional zich richt maar het moet ook betrekking hebben op het eigen functioneren. Een echte professional is immers zijn eigen instrument beweerden we zonet en elk instrument heeft (preventief) onderhoud nodig.

Blijvende ontwikkelen: Talent, Toewijding, Tijgeren

Daar moet natuurlijk wel energie in gestopt worden, in dat “levenlang leren” m.b.t. de buiten- en de binnenwereld. Een van mijn favoriete huisfilosofen Willem van Kooten (Joost den Draaijer) zegt dat het draait om Talent, Toewijding, Tijgeren, en Timing, en wel in die volgorde. Talent is mooi, maar zonder toewijding en tijgeren (= hard werken) wordt het niks.

Een andere grootheid Benjamin Franklin (1706-1790) zei: “When you are finished changing, you are finished”. Hij heeft daarnaast ook opgemerkt dat “without continual growth and progress, such words as improvement, achievement and success have no meaning”. Als ik die uitspraken naar ons onderwerp mag toebuigen dan ben je alleen maar professional zolang je nog innoveert en groeit. Ik denk dat Franklin dat wel mag beweren want hij was als vernieuwer of innovator actief op tal van vakgebieden, zowel in de rol van wetenschapsman als in de rol van praktische uitvinder, maar daarnaast was hij bijvoorbeeld ook nog eens staatsman. Kom daar vandaag de dag eens om.

Laten we tenslotte eens een voorbeeld  zoeken buiten de interimwereld om het punt nog wat te verduidelijken. In de muziek vind ik Bob Dylan en Miles Davis goede voorbeelden van mensen die zichzelf voortdurend vernieuwd hebben en die bovendien niet te benauwd waren om daarbij hun comfortzone te verlaten. Veelal liepen ze voorop met ontwikkelingen waar hun publiek nog niet aan toe was. Ze volgden blijkbaar hun eigen kompas en achteraf gezien hebben ze het niet slecht gedaan.

Nog een ander mooi voorbeeld uit de muziek. Jaap van Zweeden was een verdomd goeie violist die gewoon zijn hele beroepsleven lang leuk en succesvol had kunnen doorstrijken. Jaap gooide echter halverwege het roer om en ging wat anders doen. Hij nam daarbij risico’s, en stak zijn nek uit terwijl hij tevoren niet kon weten waar het avontuur zou eindigen. Volgens mij doet hij het inmiddels net zo goed of beter met zijn dirigeerstok dan vroeger met zijn strijkstok. Een professional pur sang wat mij betreft.

Het leerpunt is dat je jezelf steeds opnieuw moet uitvinden. Misschien dat de huidige roerige tijden wat dit betreft een betere biotoop zijn dan de vette jaren die achter ons liggen.

Dit gastblog is geschreven door Jaap Haasnoot. Hij is interimmanager sinds 1989 en werkt vooral in organisaties die gekenmerkt worden door professionele dienstverlening. Zijn eigen blog die is toegesneden op de onderwijssector is hier te vinden: http://hoozow.blogspot.com/