Prinsjes en prinsesjes. Stille revolutie verandert de arbeidsmarkt definitief.

Dat is toch mooi. Wat? Nou als de helft van het publiek in de zaal laat weten zich niet thuis te voelen in het traditionele werkgevers- of het werknemerskamp. Het is extra mooi als dat gebeurt in de vergaderzaal van de Sociaal Economische Raad; dat ook daar doordringt dat er een stille revolutie aan de gang is die de arbeidsmarkt definitief aan het veranderen is. Niet voor even, zoals een enkeling nog denkt, maar voor altijd.

Samen met collega Ester Raats van het Platform Zelfstandig Ondernemers en hoogleraar Mirjam van Praag van de UvA mocht ik bij de SER een symposium organiseren dat nou juist bedoeld was om die onomkeerbare verandering goed over het voetlicht te brengen en dat is gelukt. Er waren meer aanmeldingen voor het symposium dan er plaats was en de aanwezige zelfstandige professionals lieten ook weten dat ze er weinig voor voelen om altijd maar als sappelende weggooikrachten te worden omschreven. Zelfstandig en zelfbewust dus, dat is wat ze willen zijn.

De toename van het aantal zelfstandige professionals heeft ook invloed op ‘klassieke’ werknemers doordat die zich meer bewust worden van hun exit optie, bijvoorbeeld door ook zzp’er te worden, zoals mede initiatiefneemster professor Mirjam van Praag het publiek nog eens voorhield. De werkenden van vandaag de dag willen – dat is wel duidelijk- meer flexibiliteit en invloed op de manier waarop ze hun werk doen. Ook dat is een onomkeerbare ontwikkeling op de arbeidsmarkt.

Ondernemen is meer dan een keuze voor geïsoleerd individualisme

En omdat dat zo is moeten we met zijn allen op zoek naar nieuwe combinaties, nieuwe patronen en andere verhoudingen. Dat gaat niet vanzelf, daar is samenwerking en overleg voor nodig. Want omdat er in de wet- en regelgeving helemaal geen rekening is gehouden met de snelle opkomst en groei van het aantal zelfstandige professionals hebben die te maken met allerlei obstakels die voor andere werkenden niet gelden. Daarvoor moeten we dus als ondernemende professionals samen een vuist maken, want ondernemend zijn is meer dan ‘een keuze voor geïsoleerd individualisme’ zoals SER-voorzitter Alexander Rinnooy Kan terecht opmerkte. Het is iets te simpel om te roepen: “ik ben ondernemer dus ik heb geen hulp nodig”, zoals ik wel eens lees en hoor. Dat klinkt wel stoer, maar bij ondernemen hoort ook dat je het je bedrijf niet onnodig moeilijk maakt door voor de hand liggende samenwerking met collega’s op basis van een gezamenlijk belang uit de weg te gaan of af te wijzen.

Daarom is ook het werken aan goede voorlichting en ondersteuning van zelfstandige professionals belangrijk omdat het veel startende bedrijven niet ontbreekt aan enthousiasme, maar wel aan basiskennis van elementaire ondernemersvaardigheden en dat wordt dan hun ondergang. Er zijn helaas teveel voorbeelden die dat duidelijk maken. Maar voor wie zijn vak en ondernemerskwalificaties bijhoudt en voortdurend voedt met nieuwe inzichten ziet de toekomst er zonnig uit. Doordat de kijk van mensen op werk verandert en door de invloed van de vergrijzing is er op midden lange termijn een grote behoefte aan goed geschoolde ondernemende vakmensen. Iemand op het symposium poneerde zelfs de stelling dat zelfstandige professionals zich in de toekomst vanwege de krapte op de arbeidsmarkt als ‘verwende prinsjes en prinsesjes’ kunnen gaan gedragen. Dat lijkt me wat overdreven, maar het voorbeeld dat Microsoft directeur Theo Rinsema op het symposium gaf is veelzeggend. Zelf dronk hij twintig jaar geleden met zijn ouders een glas champagne omdat hij bij Microsoft mocht komen werken, terwijl een zojuist aangenomen medewerker hem onlangs toevertrouwde:’ Ik ga kijken of werken bij Microsoft iets voor me is’. Zelfbewustzijn of arrogantie? Er is in elk geval wel iets veranderd.