‘Omgaan met social media is een manier van denken’

Was was jullie idee achter dit boek?
Wij hebben een boek geschreven voor mensen die het leuk vinden om op internet goed of beter gevonden te worden. Met behulp van sociale netwerken kun je je persoonlijkheid verbinden met je werk en activiteiten, en zo betekenis geven aan wat je doet. Je laat op die manier iets van je motieven zien, de zingeving in en achter de actie wordt duidelijker. Je leert als het ware de persoon kennen, en dat wekt vertrouwen. Daarnaast heb ik zelf inmiddels vijf jaar ervaring met dit onderwerp, ik vond het tijd worden het eens van me af te schrijven.

Hoe moet ik dat ‘goed gevonden worden’ eigenlijk lezen? Het kan op twee manieren worden geïnterpreteerd…
Klopt, dat is natuurlijk niet voor niets. ‘Goed vinden’ verwijst in dit geval zowel naar de mening die anderen over je kunnen hebben, als je eigen aanwezigheid op sociale netwerken. Wij gaan uit van de stelling dat mensen die ergens goed in zijn, om wat voor reden dan ook, het leuk vinden om gevonden te worden. Tegelijk is een opdrachtgever op zoek naar betrokken, gedreven mensen, die hij het liefst al kent, of die hem door bekenden worden aanbevolen.

Wek je niet de indruk dat de schoonheid van de etalage belangrijker is dan de handelswaar?
Nee, wij hebben geen luidruchtig verkoopboekje geschreven. Je doft je etalage toch vooral op om hem mooier te maken dan die van de concurrent. Ik geloof niet in concurrentie, wel in het aantrekken van de beste professional voor een bepaalde klus. Op het moment dat je een taak hebt uit te besteden, moet je die nauwkeurig formuleren. Dat betekent heldere vragen stellen, je wensen duidelijk maken, kortom weten naar wie je op zoek bent. Als je dit goed doet, blijven er voor jouw taak altijd maar een paar kandidaten over, van wie er eentje, waarschijnlijk op persoonlijke gronden, uitspringt.

Dit lijkt me bij uitstek iets waar de ZZP-er baat bij heeft. Hoewel die groep natuurlijk groeit, zijn werknemers in loondienst nog altijd in de meerderheid. Hebben zij ook iets aan jullie kennis?
Dat is op zich waar, maar de vraag is natuurlijk hoe lang dit nog opgaat. Het afgelopen jaar bestond slechts twee procent van alle nieuwe arbeidscontracten uit een vast dienstverband. Ik kom zelf bij bedrijven die van 150 naar 50 functies teruggaan, zodat werknemers flexibeler in te zetten zijn. Ook bij grote bedrijven dringt dus steeds vaker het besef door dat zaken worden gedaan door mensen, dat mensen zaken doen met andere mensen. Een paar jaar geleden rommelde iedereen in zijn eigen tijd wat met zijn profielen. Nu zegt de baas: als je toch op LinkedIn zit, zou het best leuk zijn als je eens iets aardigs laat vallen over het bedrijf of het project waar je aan werkt. Het loont om ambassadeurs te kweken die door de eigen organisatie worden omarmd. Vaak zijn dit mensen van de inhoud in plaats van de communicatie-afdeling.

Jullie boek is een redelijk unieke mix van theorie en praktijk. Het tweede deel is geheel gewijd aan de praktische kanten van het inrichten van een LinkedIn of Facebook profiel.
Vroeger kreeg je nog wel eens een handleiding bij een softwarepakket. Dat is niet meer zo; voor sociale media hebben de ontwikkelaars zelfs nooit iets van een gebruikershandleiding gemaakt. De online hulp die er te vinden is, is puur functioneel: hoe voeg ik dit of dat toe, hoe werkt knopje x of y. Maar daarmee leer je niets over het slim gebruik van die netwerk-sites, je leert niet hoe je je ten opzichte van een ander kunt onderscheiden. Veel gebruikers beschouwen LinkedIn als een digitale variant van hun cv. Je kunt er van alles lezen over ondernomen activiteiten en verantwoordelijkheden, maar zelden lees je wat ze graag nog zouden wíllen doen. Een profiel is vrijwel nooit toekomstgericht en pro-actief, terwijl het een ontzettend geschikt instrument is om je ambitie te verwoorden, om aan te geven waar je naartoe wilt en wat je daarbij belangrijk vindt. Goed gevonden worden begint bij het adopteren van een specialisme. Je moet je eigen hokje creëren en dat hokje kun je dan vervolgens steeds breder maken.

Wat mij opviel is dat jullie geen woorden vuilmaken aan Hyves, toch Neerlands trots op dit vlak. Vinden jullie Hyves niet ‘professioneel’ genoeg?
Wij maken geen onderscheid tussen zakelijke en prive-netwerken, dat is sowieso een erg Hollandse tweedeling. In bijvoorbeeld de Verenigde Staten loopt het al veel meer door elkaar heen. Je ziet bijvoorbeeld dat zakelijke netwerken de mogelijkheid introduceren om informatie selectief te delen, iets wat vroeger een typische functionaliteit van een prive-netwerk was. We reppen niet over Hyves omdat we eerlijk gezegd niemand uit onze omgeving kennen die er nog gebruik van maakt.

Veel gebruikers hebben geen idee wat er allemaal gebeurt met de tweets of blogposts die ze achterlaten. Vind je dit een risico?
Ik vind dat aspect van het risico beperkt; de boodschap is het belangrijkste, en daar ben je toch zelf bij. De bekendste of beruchtste blunders op social media-vlak zijn niet ontstaan door fouten in de software, maar door toedoen van de gebruikers zelf. Denk aan foute tweets of genante Facebook foto’s. De sociale druk op de netwerken zelf is hoog, en neemt bovendien toe. Het lijkt mij een kwestie van er zelf bewust mee bezig zijn. Je moet zeker niet liegen, maar tegelijkertijd hoef je ook niet alles te delen.

Jullie schrijven dat de succesvolle gebruiker van dit soort media voortdurend alert moet blijven. Wat bedoelen jullie daarmee?
Als je twee maanden voordat je contract afloopt, je linkedIn profiel maar weer eens gaat updaten, ben je te laat. Voor ons is omgang met social media iets permanents, het is een manier van denken. Je moet voortdurend kiezen wat je wel en niet deelt, je moet even de moeite nemen om ergens op te reageren, iets door te sturen of iets te liken. Dat klinkt als hard werken, soms is dat het ook wel een beetje, maar het wordt leuk en zelfs verslavend als je respons krijgt en merkt: wow, het werkt.

Dit interview van Erik de Vries met Tom Scholte is eerder verschenen op Managementboek.nl. Het boek ‘Hoe je goed gevonden wordt’ kunt u hier bestellen.