Houdt zelfstandige ondernemers uit de cao!

ZZP’ers en cao??? U leest het goed. In steeds meer cao’s komen bepalingen voor omtrent zelfstandige ondernemers. Merkwaardig? Ja uiterst merkwaardig! Een onwenselijke ontwikkeling, maar gezien het wettelijke kader een ontwikkeling die niet geheel onmogelijk is.

Dat het mogelijk is om collectieve afspraken te maken over overeenkomsten van opdracht (waar ZZP’ers gebruik van maken) volgt namelijk uit artikel 1 lid 2 Wet op de cao:

Artikel 1
1.Onder collectieve arbeidsovereenkomst wordt verstaan de overeenkomst, aangegaan door één of meer werkgevers of één of meer verenigingen met volledige rechtsbevoegdheid van werkgevers en één of meer verenigingen met volledige rechtsbevoegdheid van werknemers, waarbij voornamelijk of uitsluitend worden geregeld arbeidsvoorwaarden, bij arbeidsovereenkomsten in acht te nemen.

2.Zij kan ook betreffen aannemingen van werk en overeenkomsten van opdracht. Hetgeen in deze wet omtrent arbeidsovereenkomsten, werkgevers en werknemers is bepaald, vindt dan overeenkomstige toepassing.

Een duidelijk voorbeeld van een cao waarin zelfstandige ondernemers expliciet genoemd worden, is de cao Besloten Busvervoer, die op 29 juni 2012 door de toenmalige Minister van SZW algemeen verbindend is verklaard. Dit ondanks de grote bedenkingen die door PZO zijn aangedragen. In deze cao staan in de artikelen 9 en 53 een aantal aspecten die voor zelfstandige ondernemers als zeer ongunstig te bestempelen zijn. Zo is een vergewisconstructie opgenomen die de werkgever de verplichting oplegt zich ervan te verzekeren dat hij de in de cao genoemde cao-bepalingen moet toepassen op zelfstandige ondernemers, die hij inzet.  Onlogisch, vindt u niet?!

Stelt u zich het volgende voor; een ZZP’er zet zijn ondernemerschap in bij een opdrachtgever, een bus vervoerder. Bijvoorbeeld als ICT specialist. De ZZP’er is ondernemer en wil voor eigen rekening en risico ondernemen. Lees vooral verder het wordt namelijk nog gekker….

In artikel 9 lid 4 van bovengenoemde cao is namelijk letterlijk een uurloon vastgelegd, waarbij het eerste lid van het artikel genoemde bepaling op zelfstandige ondernemers van toepassing verklaart.

De vraag die bij mij direct wordt opgeroepen, is de vraag hoe een vastgelegd uurloon mogelijk kan zijn onder de cao. Volgens de NMa strekken vaste tarieven of minimumtarieven voor zelfstandigen in een cao er namelijk toe dat de concurrentie tussen zelfstandigen, als zijnde ondernemingen, wordt beperkt. Ook zou de regeling in strijd zijn met Europees Recht, wat betekent dat de algemeenverbindendverklaring van de cao, en dus de regeling over het uurloon, door de nationale rechter buiten toepassing gelaten zou moeten worden. Een uurloon is daarbij expliciet iets voor werknemers en zou nimmer moeten gelden voor zelfstandige ondernemers, nu dit niet aansluit bij de vrijheid van het ondernemerschap.  Waar blijft de vrije marktwerking? En de ene ondernemer is de andere niet!

Wat men vooral lijkt te vergeten, is dat het van toepassing verklaren van cao-bepalingen op zelfstandige ondernemers enorme impact heeft op de vrijheid van de ZZP’er als ondernemer. Zo worden zij in een keurslijf gedwongen, terwijl zij als ondernemers juist proberen te ontsnappen uit deze keurslijf. Beter gezegd; zij horen hier niet in thuis! Een zelfstandige ondernemer werkt voor eigen rekening en risico, draagt een eigen verantwoordelijkheid over zijn of haar onderneming en kan niet als werknemer bestempeld worden. Deze vreemde ontwikkeling laat weer eens zien dat men nog steeds te veel denkt in het stelsel van werkgevers en werknemers, terwijl zelfstandige ondernemers hierbinnen een eigen unieke plek verdienen. Houdt zelfstandige ondernemers dus uit de cao en geef hen de verdiende vrijheid om optimaal te kunnen ondernemen!

PZO roept de beleidsmakers in Den Haag op wakker te worden. De echte ZZP’er zit niet te wachten op een cao. De echte ZZP’er verdient een eigen pijler in het stelsel van werkgevers/werknemers en wil gezien worden als ondernemer! Dus geen cao, geen betutteling maar gewoon kunnen doen waar hij of zij in gelooft en goed in is!

Esther Raats-Coster, Voorzitter PZO