Management. Vóór mensen.

Steeds vaker verwonder ik me over de haast schizofrene kloof die er  tussen ons werk en privé is ontstaan. Alsof we thuis ineens in een heel ander tijdperk leven, met andere leef- en spelregels en met een andere persoonlijkheid. De meesten van ons willen thuis graag als gelijke behandeld worden, op basis van wederzijds respect en vertrouwen. Toch zouden we op het werk ineens enorm veel behoefte te hebben aan hiërarchische verhoudingen.

Commanderen of onderhandelen

Zo hebben we de autoritaire opvoeding al jaren achter ons gelaten. Met onze kinderen onderhandelen we soms tot we een ons wegen. We proberen goed gedrag te belonen, terwijl we slecht gedrag afwijzend negeren. En onderhandelen doen we tegenwoordig niet alléén met onze kinderen. Velen van ons weten dat het ook bij onze partner en vrienden weinig zin heeft als we proberen gewenst gedrag op autoritaire wijze af te dwingen. We krijgen veel meer van elkaar gedaan als we elkaar daartoe verleiden. Ondanks het feit dat autoritaire gezagsverhoudingen steeds verder uit ons privéleven verdwijnen, lijken die veranderende omgangsvormen weinig ingang te vinden op kantoor of bij andersoortige instanties.

Verantwoordelijk of infantiel

In onze privélevens zijn onze verantwoordelijkheden de afgelopen decennia enorm toegenomen. Thuis managen we ons privéleven als kleine bedrijfjes. We kopen of huren huizen, zorgen voor onze kinderen en ouders, beheren onze financiën en worden instaat geacht om de kleine lettertjes van onze hypotheken, verzekeringen en energiemaatschappijen te begrijpen. Maar op het werk zouden we nog niet instaat zijn om onze eigen tijd in te kunnen delen, en al helemaal niet om mee te denken over onze rol in de organisatie. Daarvoor hebben we managers aangesteld, die ons aansturen als de radartjes van een grote machine, volgens strak georganiseerde processen op basis van uitvoerige protocollen.

Spit mijden of spits rijden

De rol van de huisvrouw en de kostwinner lopen tegenwoordig steeds vaker door elkaar. Dat heeft er onder andere toe geleid dat de winkeltijden zijn aangepast. Ruimere openingstijden moet de ergste piekdrukte voorkomen, want in ons privéleven staan we niet graag in eindeloos lange rijen. De werktijden zijn daarentegen nauwelijks aangepast. Daar horen de lange rijen, files en volgepropte trams en treinen er gewoon bij want naar ons werk gaan we kennelijk wel veel liever massaal tegelijkertijd.

Mens of machine

Maar zijn we op kantoor wel echt zo anders dan thuis? Zijn we thuis meedenkend, slimmer en productiever als we niet worden aangestuurd volgens hiërarchische processen en protocollen en op kantoor niet? Zijn we op kantoor plots onverantwoordelijke radartjes van een grote machine die top-down gemanaged moeten worden? Of zijn we gewoon vergeten in te zien dat ook de omgangsvormen op ons werk nodig aan verandering toe zijn. Zijn we op ons werk niet ook gewoon normale mensen van vlees en bloed?