Oplossingen voor jeugdwerkloosheid

Deze week stond er in The Economist een mooi stuk over jeugdwerkloosheid en hoe dit wereldwijd een probleem is, maar vooral ook waar de problemen naar terug te herleiden zijn.

Ik ben altijd een voorstander van het over de grens kijken, niet omdat het elders per definitie beter is, maar omdat je kan leren en kan bekijken of bepaalde zaken toepasbaar kunnen zijn voor ons.

Een van de zaken die we steeds opnieuw zien is dat jeugdwerkloosheid hoger is in landen met een meer rigide arbeidsmarkt. Hoe moeilijker het is mensen te ontslaan, vooral op latere leeftijd, des te hoger de (jeugd)werkloosheid. In Spanje is het nu een heel groot probleem (50% jeugdwerkloosheid), maar daar was het zelfs in economisch goede tijden al problematisch.

Duitsland

Een interessant fenomeen voor het tegen gaan van langdurige of jeugdwerkloosheid vinden we in Duitsland. Daar betaalt de overheid een deel van het salaris gedurende de eerste twee jaar als een bedrijf een langdurig werkloze in dienst neemt. Dat klinkt als een zeer aantrekkelijk plan. Immers is een langdurig werkloze toch kostbaar (WW of bijstand), dus waarom zou je niet b.v. het eerste jaar 50% en het tweede jaar 25% van het loon betalen als iemand na zeg 2 of 3 jaar weer een baan krijgt? Het geeft deze mensen weer een baan, ervaring en een ritme. Bedrijven hebben zo een incentive om bij gelijke geschiktheid toch de ’emotioneel moeilijkere keuze’ te nemen: de langdurig werkloze.

Ook heeft Duitsland een systeem waarin iedereen stage moet lopen en waarin ‘apprenticeships’ verplicht zijn ook bij bedrijven. Ik verbaas me steeds als ik hoor dat voor universitaire studies studenten enkel theoretische exercities moeten doen en geen stage lopen. Een grote fout in ons Nederlandse schoolsysteem in mijn optiek. Iedereen zou gedurende zijn of haar studie minimaal een, maar liever nog twee keer een half jaar stage moeten lopen bij een bedrijf.

Gezamenlijke opleidingen

Steeds meer bedrijven zijn bezig hun interne opleidingsprogramma’s nieuw leven in te blazen en uit te breiden. Het probleem is vaak dat men bang is om kandidaten die ze uitgebreid getraind hebben vervolgens aan de concurrentie kwijt te raken.

Een ander initiatief dat ik erg zou willen aanprijzen is het aanbieden van gezamenlijke opleidingen en universiteiten. De overheid zou hierin een rol kunnen spelen door dit bijvoorbeeld te ondersteunen middels subsidies of door studenten hier ook een studie financiering voor te geven. Het gros van de kosten zou dan voor die specifieke bedrijven komen, net als het inhoudelijke lesprogramma, maar enkel wanneer b.v. meer dan 10 onafhankelijke organisaties samenwerken zouden ze in aanmerking komen voor overheidshulp.

Veel meer mogelijkheden

Er zijn natuurlijk nog veel meer mogelijkheden. Ik zou graag zien dat we wat creatiever omgaan met de opties die er zijn. In Nederland lijken we elke keer als de jeugdwerkloosheid weer opspeelt een task force te moeten starten en korte termijn acties hier iets aan proberen te doen. Structurele oplossingen, die gezocht moeten worden in het beleid en in de opleidingen, lijken steeds niet bespreekbaar. Vaak hoeft het niet eens meer geld te kosten, enkel een andere verdeling ervan.