Paneldiscussie HeadFirst: ZZP’ers erg ontevreden over VAR & Pensioenstelsel

Met maar liefst 800.000 zzp’ers is Nederland een typisch zzp-land. Deze grote groep werkenden worden door de politiek en de zzp-belangenbehartigers nauwelijks gekend in hun behoeftes. Dit was de algemene tendens tijdens de paneldiscussie, onlangs georganiseerd door kennisbemiddelaar HeadFirst, over de twee meest heikele punten voor zzp’ers: de VAR en pensioenopbouw.

De mening van de steeds groter wordende groep zzp’ers moet worden gehoord. Daarom organiseerde HeadFirst op 8 juli de eerste zzp-paneldiscussie. Op de agenda stonden twee belangrijke thema’s voor zelfstandig ondernemers: de problematiek omtrent de VAR en  de minimale mogelijkheden voor zzp’ers om pensioen op te bouwen.  Een zaal met circa vijftig zzp’ers ging de discussie aan met het panel, dat bestond uit een gevarieerd palet aan deskundigen. Te weten: Marieke Lips (Platform Zelfstandig Ondernemers),  Mei Li Vos (Kamerlid PvdA), Erik Ziengs (Kamerlid VVD), Han Mesters (sector banker ABN AMRO), pensioendeskundige Folkert Parma (directievoorzitter BeFrank) en VAR-deskundige Marcel Kawka (partner BDO Nederland).

Onder de vijftig zzp’ers werden diverse stellingen geponeerd, waar men middels een stemsysteem zijn of haar mening over kon geven.

VAR (Verklaring arbeidsrelatie)

Onder de aanwezigen was overduidelijk veel onvrede over de huidige VAR-procedure. De willekeur van de Belastingdienst waarmee de controle achteraf gedaan wordt, hetgeen het risico met zich meebrengt dat een zzp’er met terugwerkende kracht zijn starters- en zelfstandigenaftrek moet terug betalen, zorgt voor onvrede bij veel zzp’ers. “Je bent als zzp’er afhankelijk van het humeur van de Belastingdienstconsulent”, was een opmerking uit de zaal.

VAR webmodule

Ook de op handen zijnde vervanger van het huidige systeem, de zogeheten VAR webmodule, voldoet onvoldoende. De bedoeling van deze online module is dat zzp’ers en de opdrachtgevers, voorafgaand aan elke opdracht, middels het invullen van een vragenlijst de arbeidsrelatie laten toetsen. Het legt een deel van de verantwoordelijkheid bij de opdrachtgever, wat naar de mening van de zzp’ers wel eens tot minder inhuur van hun diensten zou kunnen leiden. Daarnaast levert het veel extra administratieve rompslomp op voor zowel de zzp’er, de opdrachtgever als de Belastingdienst. De aanwezige politici bombardeerden het zelfs al tot “administratief gedrocht”. Onlangs werd al bekend dat de VAR webmodule uitgesteld is tot 1 januari 2015 en afgaand op de woorden van Mei Li Vos en Erik Ziengs zal de VAR webmodule er überhaupt nooit gaan komen.

De VAR is ooit in het leven geroepen als noodoplossing om schijnzelfstandigheid tegen te gaan. Echter vindt schijnzelfstandigheid met name plaats binnen een aantal specifieke sectoren, zoals de zorg, de post en de bouw. De goedwillende zzp’er in de zakelijke dienstverlening heeft vervolgens ook te maken gekregen met deze oplossing. Een aanpak per sector zou wel eens de oplossing kunnen zijn.

Bewijs van Ondernemerschap

FNV Zelfstandigen, Stichting ZZP Nederland, Zelfstandigen Bouw en Platform Zelfstandige ondernemers (PZO) hebben samen een alternatief ontwikkeld voor het huidige VAR-systeem: het ‘Bewijs Van Ondernemerschap’ (BVO).

Marieke Lips, woordvoerder van Platform Zelfstandig Ondernemers: “Het BVO heeft als voordeel dat het zekerheid vooraf biedt en de zzp’er slechts één verklaring per jaar hoeft aan te vragen.” Uit de stemming onder de zzp’ers bleek dat dit alternatief de voorkeur geniet boven het huidige VAR-systeem en de VAR webmodule. Echter, de meerderheid stemde voor ‘Geen van de oplossingen’.

Het perfecte model is nog niet bedacht. Uit de woorden van Mei Li Vos mogen we zelfs concluderen dat de ideale oplossing nooit gevonden zal worden: “Een perfecte oplossing voor de VAR-problematiek, die voor alle zzp’ers acceptabel is, is niet haalbaar. We moeten zoeken naar een oplossing met het meeste draagvlak, dat schijnzelfstandigheid tegen gaat en tegelijk de goedwillende zzp’er niet met onnodige regelzucht opscheept.”

Pensioensopbouw voor ZZP’ers

Veel zzp’ers willen vanuit het zelfstandig ondernemerschap de eigen boontjes doppen en zorgen liever voor de oude dag middels individueel banksparen of een ‘investering in stenen’.

Tijdens de discussie werd echter duidelijk dat sommige zzp’ers wel degelijk behoefte hebben aan een collectief product, mits dit transparant én vrijwillig is.

Vanuit de markt zijn er pensioenproducten voor zzp’ers in ontwikkeling, aldus Panellid Folkert Parma, directievoorzitter van BeFrank. “Het Nederlands pensioenstelsel is al jaren aan vernieuwing toe. Van de overheid wordt eigenlijk één ding verwacht: een duidelijk fiscaal beleid.”