Goed Opdrachtgeverschap: “Meer aandacht voor interim professionals. Maar gooi ze niet op een hoop met werknemers”

Goed Opdrachtgeverschap is een van de centrale thema’s voor ZiPconomy in 2014.  Er is hier op de website – door de verschillende auteurs – in de afgelopen jaren al het nodige over gepubliceerd.  Zie hier voor overzicht van die artikelen.

We zetten dat door en gaan op verschillende manieren de dialoog over dit thema organiseren. Wat verstaan we onder Opdrachtgeverschap? Wat is Goed? Hoe kijken organisaties daar tegen aan? En natuurlijk de interim professionals zelf. In het kader start ZiPconomy en de Universiteit Tilburg een onderzoek naar dit thema. Samen met een aantal organisaties die veel interim professionals inzetten,  andere stakeholders en interim professionals. Naast kwantitatief onderzoek omvat dat ook een serie bijeenkomsten. De dialoog aangaan. Dat is wat ons betreft het belangrijkste. De laatste ZZP Barometer ging ook over Goed Opdrachtgeverschap. Daarin stond onderstaand interview met mij, over hoe ik aan kijk tegen Goed Opdrachtgeverschap.

30% flex, hoeveel % aandacht?

Nederland kent 817.000 zzp’ers. Tel daar alle gedetacheerden, uitzendkrachten en mensen die via payroll constructies werken bij op een fors deel van de beroepsbevolking werkt bij organisaties die niet hun werkgever zijn. Veel organisaties werken structureel met grote groepen mensen die niet  op de eigen loonlijst staan.

In de huidige markt zitten die opdrachtgevers in een machtspositie. Waarom zou je als organisatie nadenken hoe je omgaat met deze groep mensen? Hoe je ze inhuurt, hoe je ze benadert en hoe je ze leiding geeft? Er is immers voldoende aanbod. Steeds meer organisaties kijken daar toch iets genuanceerder tegen aan. Is sommige beroepsgroepen slaat de schaarste, ook onder zelfstandigen, alweer toe. Het allerbeste talent komt niet zomaar naar jouw organisatie toe. Daarbij: als Goed Werkgeverschap helpt om je organisatiedoelstellingen te verhogen, waarom zou dat dan ook niet werken richting mensen die je tijdelijk inhuurt? Of te wel: goed opdrachtgeverschap.

Nieuwe verhouding opdrachtgevers – opdrachtnemers

Je bent al een tijd actief in de wereld van zelfstandigen en spreekt zowel die zelfstandigen als veel opdrachtgevers. Zie je die wereld aan het veranderen de laatste jaren?

“Een paar jaar geleden schreef ik nog een artikel met als titel: ‘30% flex, 0% aandacht’. Dit stelling is wel aan het veranderen. Het inhuren van interim professionals bij grotere organisaties was lang een ‘feestje’ van inkoopafdelingen. Er is echter een groeiend besef dat het inhuren van mensen wat anders is dan het inkopen van een doos potloden.

Naar mijn idee gaat er nog het nodige mis, maar ik zie de markt wel volwassener worden. Voor organisaties is het inzetten van zzp’ers geen noodgreep meer, maar een bewuste keuze om flexibel te zijn. Ik gebruik liever de term lenigheid. Daarbij worden zelfstandigen steeds zelfbewuste, professioneler. Ze weten wat ze kunnen en willen.

Nu helpt de markt momenteel natuurlijk niet voor een gelijkwaardig speelveld. Opdrachtgevers die het veel te bont maken, met soms schandalige tarieven of heel ongunstige voorwaarden komen er nu nog mee weg. Die krijgen de rekening nog wel gepresenteerd, hoop ik.”

Wat valt je het meest op als je de resultaten van deze ZZP Barometer ziet, waarbij zelfstandigen lieten zien hoe zijn tegen hun opdrachtgevers aan kijken?

“In grote lijnen: wanneer een zelfstandige eenmaal bij een opdrachtgever aan de slag is, is hij/zij best tevreden. Over de manier waarom er tegen hem wordt aangekeken, de duidelijkheid die er is, de communicatie, het contact met de opdrachtgever. Die cijfers liggen boven het gemiddelde, al zien de respondenten zeker nog ruimte voor verbetering.

Ze zijn opvallend negatiever over de manieren waarop bij de gunning van opdrachten naar hen wordt gekeken. Veel te veel aandacht voor de harde criteria, veel weinig voor de zachte criteria.”

Goed Opdrachtgeverschap en Goed Opdrachtnemerschap gaan hand in hand

Hoe komt dat denk je dat er zo negatief wordt gereageerd op die manier waarop organisaties interim professionals selecteren?

“Om te beginnen ligt dat aan de inkooporiëntatie van inhuur en al helemaal als het maken van matches op een verkeerde manier geautomatiseerd wordt. Inkoop is gebaat bij zo concreet mogelijke criteria. Een goede beschrijving van wat je wilt en wat je zoekt, kan je niet afdoen met het zetten van een paar ‘vinkjes’.

Feit is natuurlijk dat er in de meeste marktsegmenten momenteel veel meer aanbod is dan vraag. Dat maakt opdrachtgevers lui: ze hoeven niet zo hard na te denken over die iets ingewikkeldere, zachte criteria. Vraag is natuurlijk wel of je daarmee de juiste mensen binnen krijgt.

Dit onderwerp is ook een gevoelig onderwerp voor zzp’ers. Ze hebben een boel bewezen kwaliteiten en competenties die verder gaan dan sec zoveel jaar werkervaring hier of dat certificaat daar. Dat wordt met een te rigide manier van selecteren miskend.

Op dit terrein ligt wat mij betreft overigens een schone taak voor zowel opdrachtgevers als zzp’ers. Goed weten te formuleren wat je zoekt, maar ook heel helder kunnen formuleren welke competenties en vaardigheden je in huis hebt. En dan wegblijven bij allerlei gemeenheden.

Ik vind dat ‘goed opdrachtgeverschap’ hand in hand moet gaat met ‘goed opdrachtnemerschap’. Professionaliteit aan beide kanten. Neem bijvoorbeeld het formuleren van een heldere opdrachtomschrijving. Dat is wat mij betreft een belangrijk onderdeel van goed opdrachtgeverschap. Helderheid verschaffen. De ZZP Barometer laat ook zien dat communicatie voor interim professionals het belangrijkste is. Hier ligt daar natuurlijk ook een taak voor de zelfstandigen. Zorg zelf dat je helder krijgt wat er van je verwacht wordt. Uiteindelijk gaat het er om – als stap naar een nog volwassener markt – elkaar te zien als partners en vooral af te stemmen wat je van elkaar verwacht.”

Gooi werknemers en interim professionals niet op één grote hoop

In het onderzoek stelt het merendeel van de respondenten dat ze niet zitten te wachten op opleidingsfaciliteiten van hun opdrachtgevers. Is dat dan wel zinvol om dat aan te bieden als opdrachtgever? 

“Het is mooi om te zien dat veel zelfstandigen zelf verantwoordelijkheid nemen voor hun eigen persoonlijke ontwikkeling. Dat toont een volwassenheid van ondernemerschap aan. Ik hoop wel dat ze het ook daadwerkelijk doen; opleiding schiet er bij veel zelfstandigen nog wel eens bij in.

In sommige sectoren hebben opdrachtgevers overigens ook een duidelijk belang tot opleiden. Ze zien ook onder zzp’ers schaarste ontstaan rond specifieke vaardigheden. Dit punt geeft in ieder geval  aan dat het belangrijk is om als opdrachtgever goed te kijken op welke manier je zelfstandigen wilt faciliteren.”

Goed opdrachtgeverschap is dat niet gewoon goed werkgeverschap in een ander jasje?

“Er liggen zeker parallellen. Het is wat sector-, of soms zelfs bedrijfsafhankelijk, maar is vaak veel te zeggen om een niet al te groot verschil te maken in je HR beleid richting vast en flex.  Het kerstpakket is altijd een mooi voorbeeld: toch een teken van waardering. En iemand die – als zelfstandige – hard gewerkt heeft aan het resultaat van jouw organisaties, die waardeer je toch ook!

En toch. Menig zelfstandig gruwelt van het idee om een kerstpakket te ontvangen. “Ik regel mijn eigen kerstpakket! Ik ben mijn eigenbaas!” roepen ze dan. Dat snap ik wel. Vrijheid is voor heel veel zelfstandigen een groot goed. Ze zijn niet zelden uit een zekere frustratie bij hun laatste werkgever weggegaan. Kom bij hen dan niet aan met dezelfde zaken als beoordelingsgesprekken, bedrijfsborrels of dat kerstpakket.

Dus ja: er liggen flinke parallellen met goed werkgeverschap, maar gooi als werk/opdrachtgever niet iedereen op een grote hoop. “