Mijn pensioen, mijn zaak!

Gister maakte ik mij nog enorm druk over het verplichte pensioen waarover in de krant en op het internet te lezen viel. Een hoge ambtenaar van EZ had namelijk bedacht dat zzp-ers best op werknemers lijken, ook al zijn het eigenlijk ondernemers. Vandaag blijkt het voornemen alweer van de baan. Er komt wel een pensioenvoorziening voor ondernemers maar niet verplicht, aldus het ministerie van Sociale Zaken. Even opgelucht adem halen dus.

Waan van de dag

Zo zie je maar hoe veranderlijk de waan van de dag in Den Haag is, maar ook hoe kwetsbaar je bent als zzp-er voor de ideeën van ambitieuze ambtenaren. Er is echter ook positief nieuws te melden en dat mag ook wel een keer gezegd. Er stond namelijk gisteren een voltallige delegatie van stichting ZZP Nederland, Platform Zelfstandige Ondernemers, FNV Zelfstandigen, Zelfstandigen Bouw en VZZP bij staatssecretaris Jetta Klijnsma op de stoep. De van oudsher slechts georganiseerde groep in Nederland blijkt best stevig vertegenwoordigd te zijn als het er op aan komt.

Saillant detail ten aanzien van de gesprekken is dat de zelfstandigenorgansaties zelf de collectieve pensioen voorziening vorm gaan geven en deze willen laten uitvoeren door een beleggingsinstelling zonder winstoogmerk. Gisteren gaf een vertegenwoordiger van PGGM in NRC next aan dat hij de ambtenaar van EZ wel kon knuffelen wegens zijn voornemen een pensioen voor zzp-ers verplicht te stellen. Zijn bedrijf is namelijk wegens teruglopende inkomsten uit beleggingen en het aandeel werkzame bevolking hard op zoek naar nieuwe klanten. Beide heren hebben te vroeg gejuigd en zullen moeten zoeken naar andere manieren om hun begroting te dichten.

Stilstaan bij de toekomst

De discussie over pensioenen en arbeidsongeschiktheid voor zzp-ers geeft echter wel stof tot nadenken. Omdat zzp-ers, in tegenstelling tot werknemers, de vrijheid hebben en behouden om hun financiële toekomst in te richten, is het des te belangrijker hierin bewuste keuzes te maken. Het is fijn dat er een vrijwillige collectieve voorziening komt, maar daarnaast zijn er ook tal van zaken die je zelf kunt doen. Zelf doen of betalen, zoals alle investeringen is het een kwestie van kosten en baten afwegen.

De meeste zzp-ers dekken vanuit hun reserves meerdere risico’s tegelijk af, dus bijvoorbeeld ook teruglopende inkomsten of investeringskosten. Op het moment dat deze reserves ‘vast’ zitten in een pensioen, zul je aparte maatregelen voor die ondernemersrisico’s moeten treffen. Vraag is, heb je als ondernemer die financiële ruimte? Als je op relatief korte termijn toegang wilt behouden tot je reserves kun je ook kortlopende deposito’s of beleggingen overwegen. Bepaal zelf welk risico je wilt lopen, maar neem in overweging dat pensioen verzekeraars ook je geld beleggen anders kunnen ze niet het beloofde rendement realiseren.

Sta ook stil bij hoe jij je financiële toekomst ziet. De meeste mensen schrikken als ze horen dat ze er financieel op achteruit gaan, maar is dit werkelijk zo erg als het betekent dat je nu meer bestedingsruimte hebt? Als ik mijn eigen situatie als voorbeeld neem, dan bereik ik over ongeveer 30 jaar de huidige pensioenleeftijd van 67. Tegen die tijd zullen mijn nu nog kleine kinderen zelfstandig zijn en mijn huis grotendeels afbetaald. De kosten van mijn levensonderhoud zullen drastisch lager zijn dan in de komende jaren het geval is.

Alternatieve investeringen

Anderzijds is het zaak goed te kijken naar rendement. Vraag een pensioen- of financieel adviseur het rekensommetje met je mee te maken. Bij de grote verzekeraars is zo’n eerste advies gratis, maar het kan ook de moeite lonen tegen betaling een onafhankelijk adviseur in te schakelen. Vergelijk je de baten van een pensioen verzekering met de huidige spaarrente dan kies je al snel voor een pensioen. Neem echter ook in overweging dat je op de hypotheek van je huis doorgaans al zo’n 4 a 5 procent is. Aflossen op je huis kan op termijn dus gunstiger zijn, dit geeft niet alleen een beter rendement het zorgt er ook voor dat je later minder uitgaven hebt en dus beter een daling in inkomsten op kunt vangen.

Als je nog tien jaar in je huis wilt blijven wonen, overweeg dan ook te investeren in energie besparingen of zonnepanelen. Met de stijgende energieprijzen zul je een dergelijke investering sneller terugverdienen en vaak zijn er (lokaal) subsidieregelingen waar je gebruik van kan maken. Investeren in duurzame energie is bovendien niet alleen een investering in jezelf.

Wil je je beschermen tegen arbeidsongeschiktheid maar wel zelf betrokken zijn hoe en aan wie je geld besteed wordt? Kies er dan voor een broodfonds te starten met andere ondernemers. De kosten van een broodfonds zijn vele malen lager dan een verzekering, maar biedt niet het zelfde soort bescherming. Het is een collectieve voorziening die je basis kosten dekt. Bijkomend voordeel, je beschikt over een netwerk die je in moeilijke tijden ondersteunt, ook in de praktische zin. Wel vergt het een investering in tijd om een groep van ongeveer 50 personen bij elkaar te brengen.

Eigen baas

Nog los van de financiële kosten en baten vindt ik het persoonlijk erg prettig om controle te houden over mijn eigen geld. Groot voordeel is dat ik zeker weet dat mijn reserves niet aangewend kunnen worden om het pensioengat te dichten van de generatie voor mij.

Dit is geen gebrek aan solidariteit. Als ondernemer draag ik een derde van mijn inkomsten af aan loonbelasting en daarnaast 21% BTW. Dat betekent dat ik van elke factuur meer dan de helft afdraag aan de samenleving. Vergeleken met wat grote bedrijven en werknemers bijdragen is dat behoorlijk solidair.

Het is daarom prettig maar ook de hoogste tijd dat de overheid zich ook solidair toont met de zzp-er. Het is afwachten wat dit betekent voor de kosten baten verhouding van de collectieve pensioen- en arbeidsongeschiktheidsverzekering. Voorlopig is het al winst dat wij als zzp-ers zelf kunnen oordelen over het aanbod en baas blijven over eigen pensioen.

Hoe heb jij het geregeld? Laat het weten in de reacties.

Zairah Khan, zzp’er en sociaal ondernemer