“Zorgt de flexibilisering van de arbeidsmarkt voor chaos en onzekerheid?” JA! Geweldig!

Dinsdagmiddag organiseerde HRCommunity weer een #HRinspiratie bijeenkomst. Zo’n 100 HR professionals die een middag aan de slag gaan rond één thema. Dit keer  ‘De flexibilisering van de arbeidsmarkt’.  Ik had de eer om die middag af te trappen en was al bij voorbaat blij dat ik voor een volle zaal stond. De thema’s flexibiliteit en arbeidsmarkt staan blijkbaar hoog op de HR agenda. Dat was een paar jaar geleden wel anders.

Niet dat de definitie van wat nu precies flexibiliteit is aan het begin van de dag scherp was. Het is een term waar je een boel kanten mee op kan. Of beter gezegd; op moet. Want dat organisaties ‘iets’ met flexibiliteit moeten, daar was weinig discussie over.

Flexibel organiseren, individualisering arbeidsmarkt

De VUCA-wereld waarin we leven (VUCA staat voor volatiel, onzeker, complex & dubbelzinnig) vereist ‘lenigheid’. Het kunnen anticiperen op én aanpassen aan continu veranderende omstandigheden. Iets wat wat mij betreft weinig met de huidige economische crisis te maken heeft en dus ook niet gaat verdwijnen mocht die crisis inderdaad voorbij zijn. Lenigheid in organiseren, lenigheid bij mensen. In denken en handelen.

Die noodzaak tot anders organiseren staat op zich los van een andere grotere trend, namelijk de individualisering van de arbeidsmarkt. Mensen maken eigen keuzes. Autonomie en zelfverwezenlijking zijn de dominante drijfveren voor individuen (zie o.a. Daniel Pink: Purpose, Mastery & Autonomy). Als dat kan binnen een organisatie: prima. Lukt dat niet, dan vertrek je naar een ander bedrijf of je wordt bijvoorbeeld zzp’er. Een onaantrekkelijke arbeidsmarkt weerhoudt deze mobiliteit momenteel. Maar wat als die mobiliteitsmogelijkheden beter worden? Nee, we gaan echt niet naar 6 miljoen zzp’ers. Er is ook niets mis met het concept van een ‘baan’. De vraag voor organisaties is natuurlijk wel: voor wie zijn we ook straks een aantrekkelijk werkgever, dan wel opdrachtgever? Zodanig dat we dat begrip ‘lenigheid’ ook kwalitatief en met de juiste, betrokken, mensen (al dan niet in ‘dienst’, raar woord is dat eigenlijk…) ingevuld kan worden.

Boeiende vraagstukken voor HR

Zoals ik in het artikel “Karl Marx of Thomas More? Waar gaat we heen met de flexibilisering van de arbeidsmarkt?” al eens geschreven heb roepen deze twee trends, het flexibel organiseren en de individualiserende arbeidsmarkt, alle twee zowel positieve als negatieve beelden op. Komen die trends bij elkaar, dan versterken die beelden elkaar, positief of negatief. Een wereld vol kansen, dynamiek, waardering en mogelijkheden of een wereld van strijd, eigen belang, misbruik, verstikkende regels en verstarde (transactionele) verhoudingen.

Juist op het snijvlak van flexibel organiseren en de individualiserende arbeidsmarkt liggen mooie vraagstukken voor HR. Zeker voor die HR professionals die ook de blik naar buiten hebben en oog hebben voor wat er in de maatschappij, markt en arbeidsmarkt gaande is.

Waar en waarom maken we gebruik van externen? Of is die flexibele schil slechts een alibi om niets te doen aan de interne stagnatie. Kijk je alleen naar de efficiency van ‘inhuur’ of ook naar hoe externen ‘effectief’ ingezet worden? Hoe maken we een stap van het waarderen van functies, naar waarderen van mensen? (schaf sowieso die functies af, heb het over ‘taken’) Het besef dat het niet gaat om de vorm van contract (vast, flex, inhuur), maar vooral om de vorm van het contact. Hoe verbind je de kracht en waarden van je organisatie aan de waarden en kracht van medewerkers én de mensen die tijdelijk bij je werken? Ben je naast een ‘goed werkgever’ ook een ‘goed opdrachtgever’? Als dat geen boeiende vragen zijn…

Omarm de chaos

‘Zorgt de flexibilisering van de arbeidsmarkt voor chaos en onzekerheid?’ Het was een van de vragen in het slotdebat van deze HRcommunity middag. ‘Ja. En wen er maar aan’, dacht ik. ‘Het is er, het blijft er’.

Een paar stoelen naast mij gooide een man, duidelijk van een jongere generatie, er nog een flinke schep boven op. “Chaos en onzekerheid, waarom moeten we dat negatief benaderen? Het roept bij mij associaties op als avontuur, dynamiek, beweging. Geweldig! Laten we woorden als ‘chaos’ en ‘onzekerheid’  omarmen en er de mooie dingen uit halen.”

Wat een verademing!