Hybride organiseren. Deel 3: wat kun je ermee?

Dit is deel 3 in de reeks over hybride organiseren. Hybride organiseren is een kruising tussen zelf doen en uitbesteden. Het is organiseren met een nieuwe eenheid van analyse en ontwerp. In deel 1 ben ik ingegaan op de vraag waarom we steeds meer gaan hybridiseren en in deel 2 heb ik een theoretische onderbouwing gegeven. In dit 3e deel de vraag: wat kan ik met hybride organiseren?

Zelfdoen of uitbesteden, is dat alles?

Zoals we in het vorige deel zagen zijn de grondslagen van de manier waarop we ons werk organiseren te verdelen in zelf doen (bedrijf, kijken door de bril van sociologen) of uitbesteden (markt, kijken door de bril van de economen). In de context van de 21^e eeuw hebben we behoefte aan een derde vorm, een kruising tussen beiden, wat ik hybride organiseren noem. Het bedrijf is meestal schaalbaar, maar minder flexibel (denk aan het huwelijk) en de markt is flexibel, maar vaak minder schaalbaar (denk aan de ‘on-night stand’). In de context van de 21e eeuw hebben we behoefte aan hybride organisatievormen die én schaalbaar, én flexibel zijn (denk aan de LAT relatie of WAT: Working Apart Together).

Betekenisvolle verbinding tussen mens en middel

Hybride organiseren is een kruising tussen zelf doen en uitbesteden. Hybride organiseren is organiseren met een nieuwe eenheid van analyse en ontwerp. Bij zelf doen is dat het bedrijf, bij uitbesteden is dat de markt(transactie) en bij hybride organiseren is de eenheid van analyse en ontwerp: organiserend vermogen. Organiserend vermogen is de betekenisvolle verbinding tussen de twee kleinste bouwstenen: mens en middel. Ik en mij laptop, wij zijn samen organiserend vermogen. Vanuit organiserend vermogen kunnen we elke organisatie opbouwen door verbindingen aan te zetten en elke organisatie weer afbouwen door verbindingen uit te zetten.

Organiseren wordt dus het open zetten en weer sluiten van verbindingen, terwijl de afzonderlijk bouwstenen blijven bestaan. De bouwsteen mens is duidelijk. De bouwsteen middel kan heel divers zijn. Denk aan: taken, functies, opleidingen, computers, bedrijven, markten enzovoort. Alles wat geen mens is, is een middel. En er is een fundamenteel verschil tussen mensen en middelen. Een mens wordt naakt geboren en krijgt dan een bedoeling (existentie komt voor essentie), bij een middel is het net andersom (of zou zo moeten zijn).

Wat is het verschil met de huidige manier?

Stel je gaat bij een bedrijf werken. Bij binnenkomst wordt je CV in het personeelsinformatiesysteem van het bedrijf gezet. Je werkt er 4 jaar en in deze periode worden je opleidingen en feedback van je leidinggevende in dit systeem gezet. Maar als je na 4 jaar het bedrijf verlaat, blijft de informatie over jou in het systeem van het bedrijf achter en niemand kan er iets mee doen. Het is slimmer een CV of portfolio (middel) te koppelen aan een mens. Dit portfolio neem je een leven lang mee en door verbindingen open en dicht te zetten kan je werkgever of opdrachtgever bij bepaalde onderdelen van je portfolio.

Traditioneel is het personeelsinformatiesysteem van het bedrijf de eenheid van analyse en ontwerp (vergelijk met een Lego bouwpakket). Bij hybride organiseren is de mens, de kleinste bouwsteen (vergelijk met een enkel Lego steentje) de eenheid van denken. Met de kleinste Lego steentjes kun je willekeurig elk bouwpakket maken door verbindingen te leggen en weer af te breken. Deze verbindingen moeten wel betekenisvol, betrouwbaar en goed beveiligd zijn. Dit heeft ook gevolgen voor IT infrastructuren die vanuit de basis opnieuw opgebouwd moeten worden. Een van de belangrijk fundamenten hierbij is het profile -> connect -> collaborate principe wat we bijvoorbeeld ook van LinkedIn kennen. We denken zonder muren en bouwen nieuwe systemen die los staan van bestaande bedrijven en markten.

Wat is hybride organiseren?

Hybride organiseren is een kruising tussen zelf doen en uitbesteden. Het een nieuwe vorm van organiseren waarbij je in je ontwerp niet uitgaat van bestaande gebouwen (bedrijven of markten), maar van de kleinste bouwstenen. Klassiek organiseren is vooral geschikt voor de productie en consumptie van fysieke goederen via markten en bedrijven. Hybride organiseren is nieuwbouw en vooral geschikt voor digitale productie en consumptie. Het zorgt ervoor dat je zowel slim kunt samenwerken met je collega’s als met je omgeving. Het zorgt voor een effectief beleid met betrekking tot bijvoorbeeld de organisatie van een vast-flexschil of het opzetten van communities, shared service centers en coöperaties. Hybride organiseren is vooral geschikt voor de context van de 21^e eeuw en maakt kenniswerkers veel productiever.

Welke vragen kan ik beantwoorden?

Met hybride organiseren kun je bijvoorbeeld de volgende vragen beantwoorden:

• Hoe kan ik binnen mijn organisatie de productiviteit van kenniswerkers binnen 10 jaar verdubbelen?
• Hoe zorgen we ervoor dat we meer tijd overhouden voor taken die de overheid steeds vaker terugbrengt naar de burger (participatiemaatschappij)?
• Wat verstaat onze organisatie onder een ‘samenwerkingsverband’ en hoe functioneren deze?
• Maakt mijn organisatie verschil tussen uitbesteden en samenwerken?
• Wat is/wordt de rol van mijn organisatie in een communitie- of netwerkeconomie?
• Wat zijn hybride organisatievormen en welke elementen van mijn strategie en structuur moet ik aanpassen?
• Heeft mijn organisatie een samenwerkingsbeleid om taken, waarbij in samenhang werknemers en derden ingezet worden, te organiseren?
• Hoe kan HR slimmer samenwerken met de omgeving, is er een samenwerkingbeleid?
• Hoe verloopt de samenwerking tussen HR (vast) en inkoop (flex)?
• Is hybride organiseren de opvolger van HNW?
• Wat is de behoefte bij young professionals aan slim samenwerken en hoe zien ze teams van de toekomst?
• Hoe veranderen advies- en beleidsinstrumenten wanneer organisatievormen veranderen?
• Hoe organiseer en automatiseer je hybride organisaties en teams van de toekomst?
• Hoe verandert de ICT architectuur wanneer de eenheid van analyse en ontwerp niet langer het bedrijf of de markt(transactie) is, maar organiserend vermogen?

Tot zover deel 3 over hybride organiseren. In het laatste deel ga ik in op de vraag in welke sectoren, voor welke rollen en concepten kun je hybride organiseren gebruiken.