Organisatievernieuwing: Neem eens een kijkje in de dierentuin!

Stel jezelf eens de volgende vraag:

Wat is het verschil tussen een dierentuin van 20 jaar geleden en veel organisaties in het heden?

De kans is groot dat je na het lezen van deze blog het volgende antwoord geeft:

In nog (te)veel gevallen niets!

De dierentuinen van vroeger

In de dierentuinen van vroeger waren dieren letterlijk en figuurlijk gekooid. De trotse leeuw liep als een verveelde geestelijk afgestompte patiënt in een te klein hok iedere keer dezelfde route. Fletse vogels zaten opgesloten in kleine kooien, waarin vliegen feitelijk onmogelijk was. Apen leefden op een saaie rots met hieromheen water zodat ontsnappen niet mogelijk was en ga zo nog maar even door. Op vaste tijden werd gevoederd en de ‘oohs’ en ‘aahs’ van het publiek waren niet van de lucht wanneer de zeehond in het te kleine bassin aan de oppervlakte kwam om een visje te halen. Kortom, zoveel mogelijk dieren op een te kleine oppervlakte in krappe hokken en kooien zonder enige uitdaging en toekomst. De dierenverzorgers waren feitelijk opzichters en veel klanten hadden het eigenlijk na één keer wel gezien.

Overleven

Hoe anders is dit nu! Veel dierentuinen hebben een omslag gemaakt en ruimte en uitdaging gecreëerd voor de bewoners. Minder dieren op dezelfde oppervlakte in een ruimere behuizing is de nieuwe norm. Het dierenwelzijn staat voorop en het faciliteiten voor de ontwikkeling van natuurlijk gedrag wordt waar nodig en mogelijk geboden. Dit laatste met behulp van gerichte professionele ondersteuning en faciliteiten. Fokprogramma’s voor bedreigde diersoorten zijn meer regel dan uitzondering en samenwerking over de organisatie- en landsgrenzen heen is de normaalste zaak van de wereld. En de klant? Die wordt iedere keer opnieuw verbaasd met innovatieve ontwikkelingen, attracties en educatieve inzichten, waarbij vooral extra aandacht wordt gegeven aan jonge en  nieuwsgierige (toekomstige) klanten! Op dit alles wordt ook ingespeeld middels doelgroepmarketing met als achterliggende visie de klanten te blijven boeien en binden voor het genereren van de benodigde cash. Dit alles is natuurlijk ook noodzaak om als dierentuin te overleven. Zie hier dus hoe het ook kan!

Klant staat niet op 1

Nu vanuit de dierentuinblik even een beeld zoals het er nog in te veel (traditionele) organisaties aan toe gaat. Het is dat tralies zetten rondom medewerkers niet is toegestaan want anders zouden hordes met managers en formele leiders hier nog steeds invulling aan willen geven. Dit bij voorkeur door het realiseren van een zo klein mogelijke geestelijke en fysieke ruimte, wat het makkelijker maakt om toezicht te houden en fouten te voorkomen. Althans, dat laatste is de gedachte! Uitdaging en ruimte geven en nemen om natuurlijk gedrag te vertonen en eventuele talenten te ontwikkelen is uit den boze. Dit wijkt namelijk af van de standaard en kan zorgen voor onnodige complicaties. Kortwieken dus en zorgen dat er geen mogelijkheden zijn om echt te gaan vliegen en andere werelden voor de medewerkers zelf of de organisatie te gaan verkennen.

Waar het uiteindelijk op neerkomt, is dat medewerkers het voorgeprogrammeerde kunstje moeten vertonen en daarna teruggaan in hun hok. In plaats van het eerder genoemde visjes krijgen de medewerkers hiervoor iets met de naam salaris, wat ook wel eens wordt gezien als de comfortabele ‘gouden ketenen’. En de andersdenkenden, die hier om moverende redenen niet aan meewerken of andere paden proberen te bewandelen, zijn te bezien als bedreigde diersoort maar dan in de organisatie zelf. Door dit alles oftewel de interne command & control-focus en het gebrek aan visie en vernieuwing komt het klantbelang niet op 1 te staan. Althans, wel in woord en in documenten maar niet in daad!

HNW als ondersteuning voor klantgerichte verandering

Panklare oplossingen zijn niet voorhanden maar initiatieven zoals Het Nieuwe Werken (HNW) of andere initiatieven met vaak drieletterige afkortingen kunnen wel degelijk een bijdrage kunnen leveren aan de benodigde ontwikkeling van organisaties en dus ook medewerkers. Neem nu HNW. Dit gaat niet slechts om het faciliteren van een thuiswerkplek voor de elite van organisaties of het inrichten van een nieuwe betonnen blokkendoos langs de snelweg met flexplekken en glazen wanden. Nee, het begint met leren en vooral durven loslaten door leidinggevenden en medewerkers oftewel een gedragsverandering die zijn weerga niet kent. Niet meer denken in traditionele patronen en juiste wel ruimte creëren voor innovatief en klantgerichtheid. Vergaderingen beperken en hiervoor gebruik maken van de nieuwste technieken en social media. En sowieso  talentontwikkeling en leiderschap niet koppelen aan functies met titels als ‘Manager’, ‘Executive’, etc. want leiderschap is persoonsgebonden en niet functiegebonden.

Deze veranderingen vanuit de bottom-up gedachte doorvoeren stimuleert in ieder geval de benodigde afbraak van muren in en tussen organisaties en draagt bij aan transparantie. Dit alles met de koppeling met roldenken en zelfsturende projectteams in vloeibare organisatievormen, waarbinnen andersdenkenden toegevoegde waarde kunnen bieden. Binnen deze vloeibare organisatievormen worden medewerkers en freelancers met de benodigde talenten op het goede moment ingezet, met een duidelijk relatie naar de vraag uit de markt. Denk hierbij qua vorm aan Barbapapa, die zich ook constant kon aanpassen aan de omstandigheden.

Deze verandering van denken en doen begint op de werkvloer en niet bij de bestuurders of stafunit in de ivoren toren die aan het afbrokkelen is! Verandering vanuit de top-down mindset is namelijk heel vaak geprobeerd en vrijwel even zo vaak niet geslaagd.

1 + 1 > 3

Uitgaande van dit alles is op het gebied van waardecreatie voor klant, werknemer en organisatie uiteindelijk ‘meer’ te bereiken met ‘minder’. Ontwikkelingen zoals HNW worden dan niet meer gezien als de ordinaire intern gerichte bezuinigingsoperatie maar juist een geweldige ondersteuning voor het realiseren van de noodzakelijke verandering. HNW in optima forma staat gelijk aan 1 + 1 > 3. En dit alles met als uitgangspunt de klant! Kortom, laat je inspireren! Ga eens naar de dierentuin en denk na over verandering, waarbij de vraag wel is wie nu eigenlijk wie bekijkt!