De ondertussenheid

Afgelopen week werd de trendrede voorgelezen. De jaarlijkse positieve kijk op de toekomst. Positief, maar met veel nuances en valkuilen. De tegenhanger van de troonrede. Er zit namelijk visie in. Het mooiste woord dat ik erin hoorde was de ondertussenheid.

We zitten in een transitie. Sommige mensen noemen het een crisis. Een crisis kom je echter te boven en dan ga je door als vanouds. Na deze periode zal niets hetzelfde zijn. Het is dus een transitie. Een verschuiving van macht (van west naar oost zegt men wel). Maar ook een verschuiving van macht van instituten naar het individu. Van anonieme organisaties naar kleine coöperaties. Dat is wat we nu meemaken. Een periode waarin steeds meer mensen weten dat het oude niet meer stand gaat houden, maar dat we nog niet weten hoe het nieuwe er precies uit gaat zien.

Daarom zitten we nu in de ondertussenheid.

Ondertussenheid

De ondertussenheid vind ik een prachtige naam voor de periode waar we nu in zitten. We weten nog niet hoe de toekomst eruit gaat zien. Soms hebben we wel beelden van die toekomst, maar geen exacte invulling. We zien richtingen en paden, maar geen eindpunt. We weten dat een aantal zaken geen stand gaan houden, maar we hebben geen idee wat ervoor in de plaats komt. Daar moet publiek debat over zijn. Daar moeten we over denken.

We zijn bevrijd van de zekerheid, stelt de trendrede. Veel oude zekerheden vervallen. Alles is verbonden met alles en dat maakt ons onzeker. Het biedt ook kansen. Veel kansen. In deze periode van ondertussenheid is er ruimte voor nuancering, twijfel, verwondering en wankelmoed.

Deze tussenruimte geeft vrijheid aan pioniers. Aan experimenten. Het biedt kansen aan hen die ze zien. De technologie maakt het vaak laagdrempelig mogelijk om deze kansen te grijpen. De gaten die het oude systeem laat vallen kunnen op een sociaal ondernemende manier worden ingevuld.

Systeemprikkers en ketenkrakers

De ondertussenheid geeft ruimte voor systeemprikkers en ketenkrakers. De systeemprikkers zijn mensen die in de oude systemen de gaten prikken. Soms een heel klein gaatje, dat zoals dat gaat met gaten in kleding, alsmaar door blijft rafelen.

Als een systeemprikker prikt kan een systeem op drie manieren reageren. Het kan hard blijven en dan zal één van de twee breken. Soms de prikker, soms het systeem. Het kan meebewegen en na de prik terugveren. De vraag is hoe vaak een systeem dat kan tot het wel lek gaat. De derde is dat het systeem meebeweegt en daar blijft. Dan is het voor goed veranderd.

De ketenkrakers kennen we inmiddels genoeg. Couchsurfing heeft de wereld van hostels op zijn kop gezet. AirBnB zet nu de wereld van hotels op zijn kop. Uber en Lyft bevechten de traditionele taximarkt en thuisgehaald de restaurants. Ze kraken de ketens die we jaren lang als vaste waarden hebben gezien. Daar verdwijnen banen, maar ontstaan ook weer nieuwe.

Pyramide van Maslow

De pyramide van Maslow veranderd. Er wordt al vaak gegrapt dat onderaan Wi-Fi erbij is gekomen. Er is echter een hoger niveau ook. Van betekenis zijn is tegenwoordig het hoogste niveau van de pyramide, meer nog dan zelf ontplooiing.

Met die gedachte ga ik positief de toekomst in. Want inderdaad, steeds meer mensen willen van betekenis zijn. Dat schept hoop voor de toekomst.