Gratis geld voor iedereen. ZZP’ers als voorlopers sociale innovatie.

“Dus we hebben controleurs om controleurs te controleren en mensen die instrumenten maken om controleurs die controleurs controleren te controleren. De ware taak van de mens zou moeten zijn terug te keren naar school en na te denken over waar hij vroeger over droomde, voordat er iemand langskwam die hem vertelde dat hij zijn kostje moest gaan verdienen” Richard Buckminster Fuller (1895-1983). Uit: Gratis geld voor iedereen, Rutger Bregman

Dit jaar heeft Correspondent-auteur Rutger Bregman het visionaire boek geschreven: Gratis geld voor iedereen, en nog vijf grote ideeën die de wereld kunnen veranderen. In onze westerse wereld is er voor steeds meer mensen steeds minder werk dat we in de vorm van banen verdelen. Met de komst van de robots zal ook steeds meer denkwerk ons uit handen worden genomen. De werkloosheid zal toenemen. Hoe erg is dat?

In de jaren 60 is er in Canada een experiment geweest om iedereen een basisinkomen te geven. Het blijkt dat een basisinkomen daar een groot succes was: er werd meer tijd gestoken in kinderen, onderwijs en sociale contacten. Het welzijn en de welvaart zijn er langdurig structureel op vooruit gegaan. Of het nu gaat om zwervers in Londen of armen in Afrika: geef geld direct aan de mensen die het nodig hebben. Dit geeft de mogelijkheid te doen wat ze zelf nodig vinden, met een bewezen langdurig rendement.

Wat te doen al die vrije tijd?

We hebben geld en goederen in overvloed. We hebben in Nederland nu niet meer banen nodig, maar meer werk voor iedereen. Het werk dat er is zouden we kunnen verdelen. Als we de belasting op arbeid verleggen naar belasting op bijv. grondstoffengebruik, wordt het aantrekkelijker voor werkgevers om meer mensen aan te nemen. Tweehonderdjaar geleden waren er al denkers die voorspelden dat we in onze eeuw met 15 uur werken per week genoeg zouden verdienen. De grootste uitdaging die dat geeft is een antwoord vinden op de vraag: wat gaan we doen met onze vrije tijd?

Misschien kunnen ZZP´ers deze vraag beantwoorden.

Op dit moment zijn in Nederland meer dan 800.000 ZZP´ers. Het grootste deel heeft er vrijwillig voor gekozen om zelfstandig hun vak uit te oefenen. Omdat ze zo de ruimte en de vrijheid hebben om hun werk te doen op de manier die bij hun past, op het moment dat het hen uitkomt. Veel zzp´ers zijn tevreden met het geld dat ze verdienen en ook de tijd die ze hebben om werk te combineren met het gezin, mantelzorg, hobby of vrijwilligerswerk. Ze willen graag een zinvolle bijdrage leveren aan het grotere geheel (Zie De ZZP-maatschappij, te groot om te negeren, KIZO 2014).

De pers schildert de ZZP´ers vaak af als slachtoffers of buitenbeentjes. Verblindt dat beeld de beweging die er werkelijk aan de gang is: de zzp´ers als voortrekkers in sociale innovatie? “De moeilijkheid is niet zozeer het ontwikkelen van nieuwe ideeen, maar het ontsnappen aan de oude.” (John Meynard Keynes, uit Gratis geld, p. 193)