Freelancen is ook Afzien!

Nederland telt een ontzettend groot aantal freelancers. Volgens de MKB servicedesk (mkbservicedesk.nl, 2012) ondernemen bijna 1.1 miljoen mensen als zelfstandige, het CBS (CBS, 2014) heeft er 800.000 geteld. Als de waarheid ook in dit geval in het midden ligt, zijn er dus 950.000 freelancers in Nederland. Dat aantal groeit nog iedere dag.

Is er nog ruimte voor nieuwkomers? Die is er zeker, maar je moet wel heel goed weten waar je aan begint. Er zijn tal van redenen waarom het goed is af te zien van het plan een bestaan op te bouwen als freelancer. Een paar verkeerde motieven om eigen baas te willen worden, zijn de volgende:

• Je solliciteert je zes slagen in de rondte, maar kunt geen vaste baan vinden.
• Je wilt ondernemer worden, maar je hebt geen idee waarin.
• Je voelt je ongelukkig in je baan en wilt wat anders.
• Je denkt een gat in de markt te hebben gevonden, maar je hebt niet onderzocht of dat werkelijk zo is.
• Je denkt als freelancer op een simpele manier heel rijk te kunnen worden.

Zonder een goede voorbereiding slaagt vrijwel niemand erin als freelancer een behoorlijk inkomen te verwerven. Eén op de drie freelancers heeft een netto maandinkomen van minder dan 1250 euro (deondernemer.nl, 2013), dus de kans dat een bestaan als freelancer een vetpot wordt, is gering. Wil je voorkomen dat je droom al snel een nachtmerrie blijkt te zijn, begin dan met het onderzoeken van je motief. Je kunt hiervoor de ‘Ondernemersdromentest’ gebruiken. Mogelijk blijkt dat je eigenlijk helemaal niet écht gemotiveerd bent om zelfstandige te worden en kun je dus beter van dat plan afzien.

Marktomstandigheden zijn doorslaggevend

Je motivering, je karakter en de strategie die je bedenkt om de markt te bewerken, zijn natuurlijk van belang. Maar ze zijn volgens de voorwoordschrijver prof. dr. Arjan van den Born niet doorslaggevend om succesvol te worden, dat zijn de marktomstandigheden. Van den Born deed voor zijn promotie in de economische wetenschappen in 2009 onderzoek naar zelfstandige professionals met een uitgebreide enquête. Ruim 2000 respondenten stuurden hem hun antwoorden op honderd vragen. In zijn proefschrift ‘The drivers of career success of the job-hopping professionals in the new networked economy’ (Van den Born, 2009) concludeert hij dat de marktomstandigheden, je netwerk en wat je kunt doorslaggevend zijn voor je succes als startende freelancer. Zeker in de kenniseconomie is het ook van groot belang voortdurend je kennis op peil te houden.

Op sommige markten is er een structureel tekort aan professionals en op andere markten is er juist een overschot. Wil je bijvoorbeeld literair vertaler worden, dan moet je opboksen tegen duizenden concurrenten. Als je heel goed bent en de uitgevers weten dat, dan zit er nog wel een behoorlijke toekomst in. Maar anders is het hard en lang werken voor een bescheiden inkomen, als je dat al weet te verwerven.

Echte creativiteit begint altijd met lijden, met afzien – Prof. Jacques Claes

Heb je een markt (of een niche erin) gevonden waar behoefte is aan zelfstandige professionals, dan kun je aan de slag. Dat vereist creativiteit en veel inspanning. Je moet netwerken, mogelijke klanten bellen en proactief inspelen op toekomstige mogelijkheden. Je moet bekend worden en de markt moet overtuigd zijn van je deskundigheid en flexibiliteit. En als je een klus met goed resultaat hebt afgerond, dan moet je klant jouw visitekaartje te laten worden. Zijn aanbeveling levert veel meer op dan welke advertentie of andere reclameactiviteit dan ook.

Let op de valkuilen!

Freelancer zijn is dus hard werken, zeg maar afzien. Je moet immers niet alleen je eigenlijke werk goed doen, maar ook actie ondernemen om opdrachten krijgen en je administratie bijhouden. Je bent tevens inkoper en je eigen ‘secretaresse’. Bovendien liggen er tal van valkuilen op je pad, zoals:

• Jezelf onderwaarderen en voor een te laag tarief werken.
• Denken dat iedereen die je ontmoet een klant zou kunnen zijn en daardoor teveel tijd besteden aan contacten die niets opleveren.
• Te veel geld uitgeven aan zaken die wel mooi zijn, maar niet direct bijdragen aan het bedrijfsresultaat.
• Alles zelf willen doen terwijl een specialist het sneller en beter kan, zodat je zelf meer tijd kunt besteden aan opdrachten die geld opleveren.
• Geen rekening houden met de fiscus, terwijl die zich echt wel meldt en het eerste jaar niet alleen een aanslag oplegt maar waarschijnlijk ook een voorlopige aanslag voor het volgende jaar.
• Altijd doen wat de klant vraagt, terwijl je vanuit je eigen deskundigheid weet dat het anders moet, zodat je vervolgens de kans loopt te worden beticht van het leveren van slecht werk.
• Zwart werken. Je klant vindt een lage prijs, zonder btw en dus ook zonder nota, wel leuk. De belasting denkt daar heel anders over en komt die erachter, dan moet je alsnog belasting ophoesten, plus een fikse boete.

Houd er ook rekening mee dat je zelf allerlei zaken moet regelen: pensioen en arbeidsongeschiktheids-verzekering, om maar eens wat te noemen. En wil je een huis kopen: de bank staat doorgaans niet te trappelen van enthousiasme als je meldt een hypotheek nodig te hebben. Vakantiegeld en een dertiende maand? Niet dus.

Niet alleen kommer en kwel

Is het alleen maar kommer en kwel in de wereld van freelancers? Nee, dat zeker niet. Maar het is wel goed te beseffen dat je als kleine zelfstandige heel wat uren moet werken om een behoorlijk inkomen te verwerven. En als je niet met een klus bezig bent, werk je je website bij, doe je de boekhouding, ben je aan het netwerken of vraagt een ander indirect karwei je aandacht. Vandaar de titel van dit hoofdstuk: Afzien.

Voor de ware freelancer zijn dat geen onoverkomelijke hindernissen. Hij vindt zijn eigen ondernemerschap gewoon waardevoller dan werken voor een baas. ’s Morgens stapt hij uit bed met de wetenschap verder te gaan met het bepalen van zijn eigen toekomst. Eigen baas zijn, dat geeft een fantastisch gevoel. Ook al maak je misschien meer uren dan in loondienst, het zijn altijd je ‘eigen’ uren! Dus stel jezelf de vraag:

Is aan de slag gaan en blijven als freelancer afzien of juist een succesvolle invulling van werk?

Het Freelancersalfabet bestellen 

Dit is één van de vijf voorgepubliceerde hoofdstukken van het boek Het Freelancersalfabet. Dit hoofdstuk werd geschreven door Pieter Taffijn. Pieter is één van de vijf auteurs van het boek dat is uitgegeven door De Alfabetboeken, waaraan ook Richard van der Lee, Hugo-Jan Ruts, Linda Poort en Joren de Koning hebben meegeschreven. Het eBook is te bestellen voor € 3,95 en het ‘gewone’ boek voor € 8,95. Klik hier om jouw exemplaar te bestellen.