Het DNA van de ondernemende werknemer ontrafeld

Ik vind het één van de grootste paradoxen omtrent zelfstandige interim professionals. Veel zp’ers zijn zelfstandig ondernemer geworden omdat ze zich belemmerd voelden in de organisatie waar ze als laatste werkten. En veel organisaties, niet zelden het type organisatie waar ondernemende professionals juist weggingen, huren vervolgens zp’ers in om het gebrek aan ondernemerschap van hun eigen medewerkers te compenseren.

Dat zou toch anders moeten kunnen.

Ondertussen concludeerde Prof. Henk Volberda (Erasmus Universiteit, Rotterdam) in een recent  onderzoeksrapport van het World Economic Forum dat het droevig gestemd is met het ondernemend gedrag van medewerkers in vaste dienst. Dat remt innovatie en groei.

Onderzoek naar intrapreneurship

Ondernemend gedrag van werknemers binnen bedrijven wordt, bij gebrek aan een goed Nederlands woord (ik vind ‘werkondernemer’ ook niet zo lekker bekken), wel intrapreneurship genoemd. Intrapeneurship draagt volgens onderzoekers bij aan de innovatie en prestatie van bedrijven van iedere omvang. Intrapreneurs scoren hoog op punten als implementatie van nieuwe producten, diensten, werkwijzen en kennis. Daarmee dragen ze ook bij aan de groei van werkgelegenheid binnen de organisatie waar ze werken. Ruimte geven voor intrapeneurship zou ook nog wel eens ongewenst verloop tegen kunnen houden.

Helder onderzoek naar wat intrapreneurship precies is en waarin intrapreneurs verschillen van andere werknemers ontbrak. Terwijl kennis hiervan natuurlijk wel essentieel is om te begrijpen hoe men intrapreneurship kan stimuleren. Gelukkig is daar nu verandering in gekomen. Werner Liebregts (in 2012 nog finalist van de ZiPconomy scriptieprijs), Paul Preenen en Steven Dhondt berichten in Economisch Statistische Berichten (ESB) over een onderzoek dat zij gedaan hebben naar intrapreneurship. TNO en de Utrecht University School of Economics (U.S.E.) hebben daar een eigen vragenlijst voor ontwikkeld, de Intrapreneurial Behaviour Measure (IBM), die uitgezet is onder een kleine 600 Nederlandse werknemers.

Liebregts: “Hoewel we twee fundamenteel andere benaderingen van intrapreneurship gebruiken zien we dat intrapreneurs in beide gevallen aanzienlijk verschillen van andere werknemers op een aantal belangrijke kenmerken.

Zo komen de onderzoekers  tot de conclusie dat intrapreneurs, in vergelijking met andere werknemers, vaker man zijn, aanmerkelijk vaker hoogopgeleid en op weekbasis meer werkuren maken. Bovendien hebben intrapreneurs meer ervaring met zelfstandig ondernemerschap. Het kan zijn dat zij in het verleden zelfstandig ondernemer zijn geweest, maar ook dat zij het werknemerschap hier mee combineren. Tot slot hebben intrapreneurs vaker de intentie om een zelfstandige onderneming te starten, eventueel in de vorm van een spin-off van de huidige werkgever.

Intern ondernemerschap faciliteren

De onderzoekers keken ook naar wat organisaties kunnen doen om ondernemende professionals te behouden als werknemer. Dat deel van de resultaten is nog niet gepubliceerd, maar Liebregts kan wel alvast een aantal zaken benoemen: “Het meest opvallende resultaat vind ik dat intrapreneurs doorlopend ondernemend actief lijken te zijn; dan eens als intrapreneur, dan eens als zp’er en in een enkel geval gelijktijdig. Wanneer men intrapreneurs voor de organisatie wil behouden, zal deze ondernemend gedrag van werknemers goed moeten faciliteren. Gelukkig heeft een grotere organisatie daar doorgaans meer middelen voor dan een eenling of netwerk van eenlingen.

“Denk hierbij aan het vertrouwen dat leidinggevende uitdrukken in de competenties van hun werknemers en de mate waarin zij hun werknemers voorzien van tijd en middelen om ondernemend te kunnen zijn. Ook samenwerking met externe partners, zoals klanten, opdrachtgevers en leveranciers, blijkt positief samen te hangen met intrapreneurship . Tot slot moeten werknemers voldoende uitdaging in werktaken ervaren.”

Zzp’er in dienst?

Mooie resultaten die het belang aangeven om dit soort ondernemende types te behouden voor organisaties. En ook een goed argument om eens wat nadrukkelijker te overwegen om zelfstandig ondernemers die zich aanbieden in dienst te nemen. Daar bestaat immers nog al wat koudwater vrees tegen. Maar daarover morgen meer.