Het slimme onbewuste

Het Slimme Onbewuste van Ab Dijksterhuis is een boek ui 2007 (en heeft recent in 2015 een nieuwe uitgave gekregen, maar ik heb de 2007 versie nog gelezen). Ik heb het boek gelezen op aanraden van lezers van dit blog, elke keer dat ik schreef over psychologie en vooral persuasion tactieken.

Het boek leest goed weg. Ik heb normaal een bepaalde aversie tegen boeken van wetenschappers vanwege de slechte leesbaarheid (in mijn optiek). Dijksterhuis heeft een schrijfstijl gekozen vergelijkbaar met mijn favoriete managementboek auteur Malcom Gladwell en dat is heel, heel prettig.

Ook inhoudelijk is het een aanrader, zowel voor de mensen die iets meer willen weten over de manier waarop ‘ons brein’ werkt als de mensen die al redelijk veel ervan weten, maar misschien hun kennis willen opfrissen of iets verdiepen.

Bewust vs onbewust denken

In mijn marketing en arbeidsmarkcommunicatiewerk weet ik al heel wat jaren dat besluiten gemaakt worden op onbewuste acties. Heel veel mensen zijn op allerlei manieren te sturen in hun gedrag. Ook bij hele grote, belangrijke besluiten zoals een hypotheek of een baan. De juiste knop levert meer sollicitanten op, met een evengrote conversie van CV naar werknemer (als je het goed doet). De juiste knop… verschilt echter per doelgroep en zelfs soms per dag.

In een onderzoek waar ik ooit bij aanwezig mocht zijn zagen we dat het bewuste een reden creëert voor het onbewust reeds gemaakte besluit. Zeven seconden derde het nadat we in de hersenen zagen dat een besluit was genomen dat die persoon klikte op een button en uitleg gaf waarom. Het onbewuste is heel machtig en dat is maar goed ook.

Discriminatie

Ik ga hier niet het hele boek behandelen, daarvoor moet je het gewoon kopen. Wel wil ik er zoals altijd met mijn recensies interessante punten uitpakken. Eén ervan is discriminatie. Hoewel de meeste mensen, zeker ook de lezers van dit blog, nooit bewust zullen discrimineren zit er in het boek een hele boeiende test om te zien dat bijna iedereen toch een natuurlijke discriminatie in zich heeft. Iets dat zich onbewust manifesteert. Dat is ook al jaren bekend in de psychologie (ons soort mensen is een belangrijk element om op te kiezen, van restaurants tot werk). Doe de test als HR persoon en weet of je echt zo objectief bent als je denkt dat je bent.

Onbewust nadenken

Boeiend vond ik in het boek het stuk ook over het onbewuste nadenken. De uitspraak ‘er een nachtje over slapen’ blijkt heel slim te zijn. Niet er uitgebreid over denken, maar een nachtje ergens over slapen heeft een heel positief effect op je besluitvaardigheid (in termen van kwaliteit van je besluit).

Grappig genoeg dacht ik tijdens het lezen van dit stuk aan wat ik nu doe. Mijn jaarlijkse leesweek bestaat uit lezen en ontspannen. Ik lees een boek en daarna ga ik vaak een stuk fietsen. Ik weet heel vaak dat ik na het fietsen, ook als ik niet actief nadenk over de vragen van klanten of wat ik net gelezen heb, dat ik vaak veel inspiratie heb. Sporten is voor mij vaak een manier om daarna tot goede ideeën te komen. Dat blijkt dus wetenschappelijk onderbouwd te zijn. Je gedachten verzetten, maar niet teveel nadenken (wat ik met sporten doe) is heel goed voor je onbewuste om na te denken. Daarom is mijn leesweek dus blijkbaar zo effectief. Ik lees (doe kennis op) en laat het onbewuste die (tijdens het fietsen) verwerken.

Conclusie

Als iemand die gefascineerd is door neurowetenschappen is dit een boek dat ik mensen van harte aanbeveel. Ik denk dat in bijna elk vakgebied, van marketing tot beleid en van HR tot communicatie het een super handig boek is om te lezen. De manier waarop we samenwerken, waarop we dingen tot ons nemen en waarop we werken ligt in onze hersenen. Dit boek geeft daar een heel goed, duidelijk inzicht in. Ik geef het 4 van de 5 sterren.

Bestel het boek hier.