Kabinet denkt aan verplichte verzekering voor alle zzp’ers

Er moet één fiscaal en sociaal zekerheidstelsel komen waarin niet de werknemer maar de werkende centraal staat. Dat concludeert het kabinet in een nog voorlopige reactie naar aanleiding van het IBO-zzp-rapport. Dat meldt de Telegraaf, die de conceptreactie in handen heeft en daaruit citeert.

Een stelsel voor alle werkenden

Het kabinet sorteert voor op een systeem waarbij zelfstandigen verplicht worden zich in te dekken tegen arbeidsongeschiktheid en ziekte. Geconcludeerd wordt dat er “goede redenen zijn om te bewegen naar een systeem voor alle werkenden. Zelfstandigen en werknemers lopen op dit terrein vergelijkbare risico’s.”

Het kabinet wil toewerken naar een stelsel waarin de werkende centraal staat. “In een dergelijk stelsel zou meer ruimte moeten zijn voor bescherming op maat, met inachtneming van de gewenste mate van solidariteit. Een dergelijke herijking van het stelsel van sociale zekerheid vergt een politieke en maatschappelijke discussie”, valt volgens de Telegraaf te lezen in een conceptreactie op de uitkomsten van de Interdepartementaal beleidsonderzoek zzp (IBO-zzp).

Ook in een nieuw belastingstelsel wordt gesleuteld aan de posities van de zzp’er. In het rapport wordt ook geconcludeerd dat het fiscale stelsel tussen zzp’ers en anderen werkenden nu onevenwichtig is. Terwijl de belastingdruk op een directeur-grootaandeelhouder (dga) gelijk is aan die van een werknemer in loondienst, is de belastingdruk op een zelfstandig ondernemer lager. Dat komt door een waaier aan aftrekposten waarvan kleine ondernemers profiteren. “Dit is moeilijk uitlegbaar, zowel vanuit economisch als fiscaal oogpunt”, schetst het kabinet. “Dat een werknemer en een zzp’er met eenzelfde bruto-inkomen respectievelijk brutowinst elk een verschillend recht op toeslagen hebben, is op objectieve gronden niet te rechtvaardigen”.

De coalitie wilde bij haar aantreden de fiscale voordeeltjes voor zelfstandigen met een half miljard euro versoberen. Dit werd onder invloed van de constructieve oppositiepartijen D66, CU en SGP bij het Herfstakkoord teruggedraaid. Nu ligt het weer op tafel, want “fiscale ondernemersfaciliteiten kunnen beter worden ingericht”.

Het belooft een boeiend politiek gevecht te worden tussen coalitiepartners VVD en PvdA, gezien hun verschillen ten aanzien van het opleggen aan verplichtingen aan ondernemers.

‘Kabinet slaat plank mis als ze zzp’ers als één homogene groep blijft zien’

Verplichte verzekeringen voor alle zzp’ers zijn onlangs nog bepleit door CNV-voorman Maurice Limmen. Ook Hans de Boer van VNO-NCW kan zich er wel iets bij voorstellen.

Jerry Helmers van ZZP Netwerk Nederland vindt daarentegen dat het kabinet een grote denkfout maakt door de zzp’ers als een homogene groep te zien. “Als eerste heb je de groep die heel bewust – met ambitie en lef – koos voor zelfstandig ondernemerschap. Daarnaast heb je een groep die min of meer gedwongen zzp’er werd, maar daaruit wel ineens voor zichzelf kansen zag om zich het ondernemerschap eigen te gaan maken. Tot slot heb je een derde groep die letterlijk tegen wil en dank zzp’er is en die zelfstandigheid en de daarbij behorende verantwoordelijkheid verafschuwt. Deze derde groep zou het liefst gewoon ergens in loondienst zijn.”

“Als de ambtelijke werkgroep in Den Haag én het kabinet in de besluitvorming dit onderscheid niet maken, dan sla je altijd de plank mis,” vervolgt Helmers. “Je komt dan met een pakket aan maatregelen dat altijd weerstand oproept en ook geen oplossing biedt voor de huidige uitdagingen. De huidige plannen zijn vooral gebaseerd op de vele zzp’ers die niet oprecht kozen voor zelfstandig ondernemerschap en de zzp’ers die hun verantwoordelijkheid niet willen nemen. De zzp’ers die WEL hun verantwoordelijkheid namen en nemen, worden dan in een keurslijf gedwongen.”

Nieuw sociaal stelsel vraagt om bredere discussie

FNV Zelfstandigen kan zich”gezien alle veranderingen in de arbeidsmarkt” vinden in het vernieuwen van het sociaal stelstel.

FNV Zelfstandigen hecht daarbij aan integraal beleid. “In de eerste plaats vinden wij dat de fiscale en de sociale positie van de zelfstandige sterk samenhangen. Er kan dus geen sprake van zijn dat, vooruitlopend op de bredere discussie, het aanpassen van fiscale behandeling geïsoleerd wordt ingezet. Wij verwachten dat er niet alleen aandacht komt voor de sociale en fiscale, maar ook voor de juridische positie van de zelfstandige.”

“In de tweede plaats is het duidelijk dat, juist gezien de onvoldoende ruimte tot maatwerk, er binnen het huidige stelsel geen sprake kan zijn van welke verplichting tot verzekeren dan ook. Tot slot benadrukken wij dat de discussie over de zelfstandigenaftrek pas gevoerd kan worden als de contouren van het nieuwe stelsel zijn ingevuld.”

FNV Zelfstandigen vindt het verder opvallen dat er al zo spoedig na afronding van het langdurige IBO-zzp-onderzoek een voorlopige reactie ligt. Blijkbaar is er, volgens FNV Zelfstandigen, al enigszins voorgesorteerd. “Eén van de opdrachten van het IBO was om de enorm diverse groep van zelfstandigen goed in kaart te brengen: een gedegen en integrale analyse. Het zou het kabinet sieren als ten minste deze analyse op zeer korte termijn publiek wordt gemaakt, zodat wij allen vanuit dezelfde achtergrond onze positie kunnen bepalen en adequaat op komende voorstellen kunnen reageren.”