Jonathan Holslag over de kansen van de overvloed aan arbeid. Liveblog #4 #tvw15

Jonathan Holslag bestormde het afgelopen jaar de hiërarchie der denkers over betekenis van arbeid. En dat dan vooral ook vanuit een geopolitieke context.  Holslag (Professor Politicologie aan de VU Brussel) ziet met leden ogen aan hoe Europa schijnbaar machteloos in de verdrukking komt tussen opkomende machten als China, India en Rusland. Europa is verdeeld, bewegingsloos en in zichzelf gekeerd. Nadenken over de Toekomst van Werk is volgens Holslag hard nodig.  Europa moet daarbij vooral met een eigen antwoord komen.

Het creëren van werkgelegenheid is voor Holslag key in het behouden van sociale stabiliteit. Op de Amsterdamse terrasjes krijg je de indruk dat het allemaal wel meevalt, rij twee uur meer naar het zuiden en de urgentie stijgt al. Vlieg twee uur naar het zuiden en het is helemaal duidelijk in welke turbulente wereld we leven.

Ook Nederland gaat niet ontkomen aan de gevolgen van hypecompetitie, demografische en technologische ontwikkelingen.

Arbeid in overvloed

We zitten in een bijzondere situatie dat er (weer) economische groei is, terwijl de werkgelegenheid blijft dalen. Holslag laat cijfers zien waarin duidelijk wordt dat er mogelijk 2,6 miljoen banen in Nederland gaan verdwijnen, terwijl de productiviteit 30% stijgt. Hoe erg is dat? Erg, als we daar niets aan doen. Maar je kan er ook anders naar kijken. Arbeid is dus niet meer schaars, arbeid is er in overvloed. Een overvloed die zinnig aangewend moeten worden. Dat is voor Holslag het belangrijkste in het denken over de Toekomst van Werk.

Hij geeft een aantal punten om daarin mee te nemen (hij geeft zijn presentatie in het Engels):

1. Be part of the progress
2. Distribute the benifits fairly
3. See work as a source of happiness
4. Take ik easy, but try to build a better society
5. Cut externalities
6. Add more value to basic things
7. Upgrade your market

Herwaardering van vakmanschap

Dat laatste punt staat in zijn werk centraal. Hoe moeten we de Europese markt heruitvinden? In deze presentatie gaat hij er niet op in, maar het komt neer om meer aandacht voor smaak, kwaliteit en vreugd in het werk. Dat zijn de wapens die Europa in handen heeft om haar plek op het wereldtoneel te behouden. Daarmee kunnen we ons blijvend onderscheiden en gaan we niet ten onder in een niet te winnen ratrace met China.

Het heruitvinden van ‘vakmanschap’  – gebaseerd op arbeidsvreugde  – moet hand in hand gaan met de herwaardering van smaak en kwaliteit.  Alleen zo kunnen we volgens Holslag de negatieve spiraal doorbreken van meer en meer producten tegen lagere en lagere prijzen. Dat vraagt nieuw denken, een beschavingssprong.

De consument moet wel bereid zijn om dat vakmanschap te waarderen. ‘Koop Europese waar, dan helpen we elkaar’ om zijn mooie betoog wat plat te parafraseren.  In reclames wordt met veel succes een appèl gedaan op kreten als ‘local’ en ‘authentiek’, zeker in de voedselindustrie. Alleen, dat is de buitenkant. Consumenten weten niet meer wat er in producten zit. En dus kunnen ze lastig echte kwaliteit waarderen (lees meer betalen). Daar ligt volgens Holslag een schone taak voor de (Europese) overheid

Arbeid moet juist niet goedkoper worden

Holslag ziet niets in arbeid goedkoper maken en in belastingverlaging op arbeid. Een interessante uitspraak in het licht van de nieuwe belastingherziening in Nederland, zoals die gisteren bekend werd gemaakt. Arbeid goedkoper maken als landelijke concurrentiestrategie, dat is een race to the bottum met China en India die niet te winnen is en leidt tot sociale destructie. Nederland, Europa, moet een andere strategie ontwikkelen. Een strategie die veel meer oog heeft voor vakmanschap, kwaliteit, arbeidsvreugde.

Over de flexibilisering van de arbeidsmarkt en de manier waarop we werk organiseren stelt Holslag dat flexibiliteit een zegen is voor mensen, maar mits de economie op orde is. “Entrepreneurship that starts from fear cripples creativity”.

Andere (live)blogs over dit seminar Toekomst van Werk, in het Eye in Amsterdam (georganiseerd door dNHacademy,  HRcommunity &  ZiPconomy) kun je lezen via de tag #Tvw2015 (en natuurlijk via twitter)