Wat helpt jou om keuzes te maken? Drie manieren om te dealen met je dertigers dilemma’s

Ik hoorde laatst iemand betogen dat mensen van mijn leeftijd te maken hebben met zogenaamde dertigers dilemma’s. Hij doelde op het gegeven dat wij als dertigers in deze levensfase heel veel mogelijkheden, opties en kansen voorbij zien komen. Door de hoeveelheid is het moeilijk om te kiezen. Met de keuze voor het één sluit je iets anders uit.

Wereldreis

Ik moest hier aan denken toen ik enkele weken geleden werkte met een succesvol team, voornamelijk bestaande uit jonge mensen. De meesten ongeveer van mijn leeftijd, om en nabij de 35 jaar. Het team was gedreven in het managen van de IT-huishouding van een grote onderneming. Mooie websites, innovatieve oplossingen, snelle service. Precies zoals je het wilt hebben. Ook bij hen sluimerde een zekere mate van keuzestress: Wat wordt de volgende stap? Op wereldreis? Een gezin? Carrière maken? Of juist minder werken?

Snapchat

Ik maak het zelf ook mee. Ik laat me inspireren door duizend-en-één dingen: een reis naar Zuid-Afrika om op zoek te gaan naar verzoening en leiderschap. Een reis naar de VS om gevoed te worden over de laatste technologische ontwikkelingen. Ik ben actief op Twitter, op Instagram, op Facebook, LinkedIn en tegenwoordig ook Snapchat. Ik ben op zoek naar mezelf en mijn vak. Ben ik een ontwerper van leertrajecten? Ben ik een managementadviseur? Of ben ik een ondernemer? En als ik dan weet wat ik ben, wat wil ik dan worden?

Middelpunt

Bij keuzes maken zetten we onszelf vaak in het middelpunt. Het is eigenlijk vanzelfsprekend. Jij maakt immers de keuze. Dan ben jij verantwoordelijk. Er is ook een ander perspectief. Daarin sta jijzelf niet in het middelpunt, maar datgene wat zich aandient. Deze manier van kijken en denken heeft mij in de afgelopen weken geholpen bij het maken van keuzes. Het leidt tot drie manieren om te kijken naar keuzes maken:

1. Keuzeopties herformuleren

Een manier om met ingewikkelde keuzes om te gaan is om de keuzeopties zo te veranderen of herformuleren dat een bepaalde keuze aantrekkelijker wordt. Ga ik op wereldreis? Of stap ik in die volgende baan? Je kunt deze keuzeopties transformeren door te onderzoeken wat er achter de twee opties schuilt? Een wereldreis betekent: spanning en ontspanning, vrienden ontmoeten, je blik verruimen. Die volgende baan betekent: verhuizen naar een andere stad, het risico aangaan van een onbekend werkterrein.

Welke aspecten vind jij belangrijk? Welke minder? Je kunt een keuze maken door dit op een rij te zetten en dan een afweging te maken.

2. Keuzeopties overstijgen

Een volgende manier is om de opties bij een ingewikkelde keuze te overstijgen. ‘To transcend’ of ’the fifth way’, in de woorden van de Noorse professor Johan Gaultung. Dit betekent in feite dat je niet kiest voor (1) A, (2) B, (3) geen van beide of (4) een compromis. Je ontwerpt een ‘vijfde optie’, waarin beide opties, of in ieder geval de waarden daarachter, samenvallen tot een nieuwe benadering. Dit vraagt imaginatie en creativiteit. En het is daarbij vooral van belang dat je grip krijgt op de onderliggende ideeën, in plaats van de snelle oplossingen.

3. Meebewegen met wat zich aandient

Bij deze laatste manier om naar keuzes te kijken, maak je eigenlijk even geen keuze. Ik kreeg dit advies een tijdje geleden van mijn collega Paul Keursten. De essentie was dat ik eigenlijk de consequenties van mijn keuze op dat moment nog niet kon overzien. Het is dan veel verstandiger om als het ware het veld van je keuzeopties af te bakenen en dan mee te bewegen met wat zich aandient.

Je staat bijvoorbeeld voor de keuze om je organisatie te verlaten, maar daarbij moet je ook afscheid nemen van belangrijke zakenpartners. Je hebt goede argumenten om weg te gaan. Maar de consequenties zijn groot. Het kan dan helpen om nog niet definitief weg te gaan, maar al wel je werk anders vorm geven. Zo baken je het veld van je keuzeopties af. Je gaat bewust de spanning aan. En je bent ook bereid deze spanning te verduren. Vervolgens houdt je de ogen gericht op wat zich aandient om een keuze te maken.

Rosamund Stone en Benjamin Zander schrijven treffend in hun boek The Art of Possibility: “In the measurement world you set a goal and strive for it, in the universe of possibility you set the context and let life unfold”. Het vraagt moed om niet ‘in control’ te zijn. Dat betekent overigens niet dat je daarmee ‘out of control’ bent.