Staatssecretaris Wiebes bedacht een spel zonder winnaars

De discussie over een vervanger van de VAR en de BGL blijft de gemoederen bezighouden. De overheid speelt met allerlei gedachten, zoekt naar oplossingen, maar weigert fundamentele veranderingen door te voeren. Het beoogde modelcontract verandert niets en zal de inzet van zelfstandigen niet stimuleren, het lijkt wel een spel, vindt Wessel van Alphen van De Staffing Groep. 

Staatsecretaris Eric Wiebes van Financiën heeft een nieuw spel bedacht: modelcontractje maken. Wel een bijzonder spel hoor, want het is een spel zonder winnaars. Een spel dat ons niets leert en niets brengt. De gedachte achter het modelcontract is dat het zelfstandig opdrachtnemers projecten kunnen uitvoeren zonder dat daarbij een werknemer-werkgeverrelatie ontstaat. Per branche wordt er één modelcontract gemaakt. Op zich een mooie gedachte, maar helaas voegt het modelcontract niets toe.

Het wordt een hulpmiddel, net als de VAR (Verklaring Arbeidsrelatie) en de inmiddels afgeketste BGL (Beschikking Geen Loonheffing). Het voegt niets toe, omdat de onderliggende wetgeving niet wordt veranderd. Het stelsel blijft het stelsel, terwijl juist daar de oplossing moet worden gezocht.

De voorwaarden die in modelcontracten worden opgenomen zijn nog niet bekend, maar je mag aannemen dat de focus ligt op het wel of niet aanwezig zijn van een gezagsverhouding, gelijk aan de gedachte achter de BGL.

Een goed werkend voorbeeld is het modelcontract voor de zorgsector. Maar denkt u nu echt dat de voorwaarden, zoals die voor een zorgverlener gelden, van toepassing zouden kunnen zijn op een it’er die in de zorg werkt? Nee, natuurlijk niet.

De Belastingdienst keurt een modelcontract vooraf goed of niet goed – daar krijgen zij overigens nog een hele klus aan – en dat lijkt enige zekerheid te geven, maar het venijn zit hem in de controles achteraf. Indien blijk dat de feitelijke situatie afwijkt van de goedgekeurde voorwaarden, dan kan men alsnog op fikse navorderingen rekenen.

Karkaspolitiek

Dat klinkt natuurlijk wel logisch – moet je je maar aan de voorwaarden houden – maar het is natuurlijk niet doelmatig als je de inzet van zelfstandigen wilt stimuleren. En hier komt de grote tegenstrijdigheid. De politiek roept dat er meer ruimte moet komen voor de inzet van zelfstandig opdrachtnemers, maar is niet bereid het stelsel aan te passen. Daar schieten we dus niets mee op. Karkaspolitiek noem ik dat.

Zolang de wet niet wordt aangepast zullen we blijven tobben met dit vraagstuk. De VAR, de BGL, het modelcontract: het zijn allemaal hulpmiddelen om bestaande wetgeving zodanig uit te leggen dat het lijkt alsof er een oplossing is, terwijl er juist een grotere onzekerheid ontstaat, want de wet prevaleert altijd. En ook zonder VAR, BGL of modelcontract kan je zelfstandigen inhuren, mits maar objectief aangetoond kan worden dat geen sprake is van een gezagsverhouding.

Het modelcontract is geen hulpmiddel, maar een lapmiddel. Oplossing: maak werken buiten loondienstverband mogelijk!

Wessel van Alphen is corporate ambassador en oprichter van De Staffing Groep,  een gezichtsbepalende staffingorganisatie voor zelfstandig professionals.