Eerste Kamer uit grote zorgen over vervanging VAR. Mogelijk uitstel DBA.

Staatssecretaris Wiebes (VVD, Belastingen) had ongetwijfeld gehoopt dat hij geruisloos zijn Wet Deregulering Beoordeling Arbeidsrelaties (DBA, als vervanging van de VAR) door de Eerste Kamer kon loodsen. Er is haast geboden. Het idee is dat de VAR per 1 januari de prullenbak in gaat en plaats maakt voor een stelsel van (model)overeenkomsten tussen opdrachtgever en opdrachtnemer.

De Tweede Kamer was vlak voor de zomer in grote meerderheid akkoord gegaan. De senatoren hebben toch de nodige twijfels. Zo blijft uit een Kamervragen die ze hebben ingediend bij Wiebes.

Over de nut en noodzaak van een nieuw stelsel, daar zijn vriend en vijand het wel over eens.  In de ideaal situatie gaat de DBA administratieve lasten verlagen en meer zekerheid vooraf geven. Maar dan de praktijk. Die lijkt zo eenvoudig nog niet. Iets dereguleren zonder heldere (en vooral) actuele kaders, dat leidt toch chaos. Dat idee lijkt ook de bankjes van de senatoren te hebben bereikt. Ze dienden 10 pagina’s aan, soms zeer fundamentele, vragen in.

Zorgen over overhaaste invoering

Volgens D66 is het “zeer de vraag of tussen nu en 1 januari 2016 een werkend alternatief systeem tot stand kan komen. Zo niet, dan heeft dat per 1 januari hoogst onaangename gevolgen voor alle zzp’ers.” Ook de coalitiepartijen maken zich zorgen over de invoeringsdatum.

De PvdA vraagt “aandacht voor de beoogde invoeringstermijn van het voorliggende wetsvoorstel. Meent de regering dat deze termijn de markt voldoende tijd biedt voor het informeren van opdrachtgevers en klanten over de nieuw ontstane situatie en het aanpassen van contracten hierbij? Zo ja, waarop baseert zij die mening?” Uit signalen die ZiPconomy uit de markt bereiken kan hierop voorzichtjes het antwoord ‘Nee’ gegeven worden.

De VVD maakt zich zorgen over het gebrek aan voortgang in het overleg tussen opdrachtgevers, zzp-organisaties en bemiddelaars. Dat geven belangenorganisaties ook duidelijk aan. “Bestaat er vooruitzicht dat de onderhandelingen tijdig voor de inwerkingtreding van de Wet DBA en naar genoegen van beide partijen bij de overeenkomsten worden afgerond?”, een antwoord dat Wiebes om dit moment lastig met ‘Ja’ kan beantwoorden. De genoemde overlegpartners zijn nog maar een keer officieel bij elkaar geweest. Daarnaast vreest de VVD voor een nieuw papiermolen: “Naar het oordeel van de leden van de VVD-fractie lijkt sprake van een ruil van oud papier (VAR) voor nieuw papier (toepassing van een modelovereenkomst).”

D66 heeft grote zorgen over de vereiste transitie-inspanningen naar het nieuwe stelsel. Ze hebben ook “scepsis over de inschatting dat voor de realisatie van het nieuwe beleid met 60 ambtelijke fte’s volstaan zou kunnen worden”

Gemis aan samenhang en kaders

D66 mist een samenhangende visie van het kabinet rond de zelfstandigen en had deze Wet graag daarmee in verband gebracht. Ook het CDA had graag eerst het IBO-zzp rapport met een reactie van het kabinet gezien. De PvdA haalt er nog de noodzaak van een alles omvatten collectief verzekeringsstelsel bij; de VVD pleit voor een ‘flattax’ voor zzp’ers. De ChristenUnie mist de ‘ brede agenda’.

De PvdA stelt een terechte maar niet erg eenvoudig te beantwoorden (uitsteltactiek?): ” PvdA-fractie lezen dat de omvang van het probleem waarvoor het wetsvoorstel een oplossing beoogt, niet goed is vast te stellen maar in de beoordeling van de regering substantieel genoeg is om maatregelen hiertegen te treffen. Graag vragen deze leden een cijfermatige onderbouwing van deze beoordeling. En graag ontvangen zij een cijfermatige analyse van de effecten van het voorliggende wetsvoorstel op de positie van zzp’ers. ” Ook de ChristenUnie zet vraagtekens bij de proportionaliteit van het wetsvoorstel en vraagt zich af of dit nu de manier is om schijnzelfstandigheid tegen te gaan.

Over hoe de overeenkomsten, waarover de Belastingdienst (vooraf) een oordeel moet geven, er uit moeten zien zijn veel vragen. Wiebes legde bij de beantwoording van vragen uit de Tweede Kamer daartoe graag het initiatief bij de opdrachtgevers en intermediairs. Maar het CDA wil dat Wiebes meer regie neemt en zelf kaders neerzet: “Is de regering bereid om analoog aan het ruling beleid het beleid vast te leggen in een vooraf te publiceren conceptuitvoeringsbesluit?”

Uitstel?

Wiebes kan zich een tweede zeperd, nadat een de eerdere BGL door de Tweede Kamer van tafel was geveegd, lastig veroorloven. De coalitiepartijen zullen hem dus wel steunen. Maar ja, dat is, zoals u weet, verre van voldoende om het wetsvoorstel door de Eerste Kamer te krijgen. We wachten met belangstelling de antwoorden van Wiebes af en vooral het feit of dat tot uitstel van de invoering per 1 januari gaat leiden. Mogelijk een manier voor Wiebes om zijn voorstel te redden. Ik zou in ieder geval nog maar even wachten met het weggooien van uw huidige VAR.

UPDATE: zie hier voor het antwoord van Wiebes

Volg de actualiteit van dit onderwerp via deze speciale pagina over de Wet Deregulering Beoordeling Arbeidsrelaties.