Belastingdienst publiceert factsheet Wet DBA. Eerste stap in communicatieoffensief.

14 reacties op dit bericht

1. Zzp’ers die overduidelijk ondernemer zijn helemaal niet zorgeloos in de wet DBA. Ook overduidelijke ondernemers kunnen onder omstandigheden (arbeid, loon, gezag in een specifieke opdracht) een dienstverband blijken te hebben. Dan zijn loonheffingen per definitie verplicht. Zelfstandig ondernemerschap is namelijk géén uitzondering bij loonheffingen vanwege een echte arbeidsovereenkomst. Zelfstandig ondernemerschap wordt fiscaal pas relevant als reeds is vastgesteld dat er géén sprake is van een echte arbeidsovereenkomst, maar misschien wel van één van de fictieve dienstverbanden. Ondernemerschap ziet de Belastingdienst zelfs niet eens als contra-indicatie van een arbeidsovereenkomst. Wees dus zeer voorzichtig met de inzet van zzp’ers voor opdrachten die in de schemerzone van arbeid, loon, gezag terecht kunnen komen en werk dan toch met een goedgekeurde overeenkomst, zorg voor inhoudingen of regel een intermediair die het risico van je overneemt. Met bewijs van zelfstandigheid van de zzp’er kun je straks niet zoveel meer.

   Zorg dus als opdrachtgever dat je straks vooral goed kunt bewijzen dat de samenwerking zeker geen arbeidsovereenkomst is maar een overeenkomst van opdracht. Toon dus aan dat zzp’ers zich mogen laten vervangen en dat in werkelijkheid ook doen (registreer dat ter onderbouwing), leg uit waarom de instructies die je geeft gericht zijn op het eindresultaat en daarom passen binnen de kaders van de overeenkomst van opdracht etc.

   Het ondertekenen van een contract is misschien niet nodig om loonheffingen op grond van een echte arbeidsovereenkomst te vermijden. Maar PAS OP! Om te voorkomen dat je als opdrachtgever alsnog loonheffingen moet betalen, maar dan op grond van de gelijkgesteldenregeling of thuiswerkersregeling (en dat is al bij samenwerking die in totaal langer dan 30 dagen duurt en overschrijding van 40% van het minimumloon) moet je er voor zorgen dat het contract door partijen is ondertekend voordat betaling plaatsvindt. Dat hoeft trouwens geen modelovereenkomst te zijn maar mag ook in een ander contract dat duidelijk geen arbeidsovereenkomst is. Maar als je toch een modelovereenkomst gebruikt en kiest voor de optie buiten toepassing laten van die twee regelingen, laat dat contract dan vooral ondertekenen vóór betaling.

   En zo heb ik nog wel meer op te merken

2. Op zich goed dat de overheid nu eindelijk zelf uitlegt hoe de regeling in elkaar zit en probeert de soms onterechte ongerustheid in te dammen. Echter tegelijkertijd komen er ook steeds nieuwe voorbeelden boven die het vuurtje weer aanwakkeren, zoals nu bij de zorg-zzp’ers; http://www.zorgvisie.nl/Personeel/Nieuws/2016/2/Inzet-van-zorg-zzpers-ernstig-in-gevaar/

3. Ik heb de duur van de overeenkomst deskundigen bekeken, daarnaast in een artikel gelezen dat er in principe niets veranderd zonder de VAR er word in het artikel gesteld exact te handelen als met de VAR.
   Gezien we te maken hebben met een belastingdienst die liever voorgelogen word zodat zij er geen verantwoording voor hoeft te nemen wil ieder wel weten of er toch niet iets veranderd waar je geen weerwoord tegen kan hebben een feit is een feit.
   In de overeenkomst kan de duur worden ingevuld, volgens de VAR moet ik 3 opdrachten per jaar hebben dat is een heel verschil.
   In de overeenkomst kan een derden het werk uitvoeren maar ik heb staan in contracten een derden bij goedkeuring van de opdrachtgever.
   Een overgangsperiode hoe kan ik iets daarmee als je niet weet of je anders mag handelen.

4. En de belangrijkste vraag blijft onbeantwoord. Wat moet je nu doen als je een succesvolle zelfstandig ondernemer bent die (zoals ik in de ICT) vanwege zijn kennis langdurig ingezet wordt bij projecten?

   Vervanging is onzin, want het gaat om jouw kennis. Nog los van het feit dat het vanwege de veiligheid niet toegelaten is om zomaar iemand erbij te laten. En het duurt te lang om je in te werken. En inderdaad werk je samen met anderen want de projecten zijn te groot om zonder een projectleider en managers en teams te werken.

   In de tussentijd heb je wel alles geregeld. Er is een dure AOV, het pensioen is geregeld en je betaalt ruim afdoende belasting. En risico loop je echt genoeg want als je na deze periode het werk hebt gedaan moet er maar een volgende opdracht elders zijn. En als je niet investeert in kennis en relaties ben je weg voor je het weet. Als ze niet betalen mag je het oplossen, dus hoezo geen ondernemer?

   Waarom is dit na mei opeens allemaal niet meer mogelijk en ben je een schijnzelfstandige? De bedrijven hebben je echt niet eindeloos nodig en gaan niemand ervoor aannemen. Ze gaan nog eerder proberen een paar Indiërs binnen te halen met die mooie regelingen die daarvoor bestaan. Dat gaat niet veel belasting opleveren maar maakt wel de locale economie kapot. En de projecten lopen een stuk inefficiënter, want ook daar levert het schade op.

   Dus waarom moeten wij nu opeens via intermediairs gaan werken die niets doen dan geld opstrijken en in de weg zitten? Omdat diezelfde belastingdienst alles wat fout is heeft toegelaten bij de oist me innige toestemming? En omdat dezelfde overheid alle werknemers en hun klanten in de thuiszorg heeft laten barsten? Welk probleem wordt hier oogelost?

   • @ P. Vollebergt,

     Je snijdt een terecht punt aan. Verwachting is wel dat de Belastingdienst met een uitspraak gaat komen wat nu precies in welke omstandigheid ‘lang’ is.

     Het werken via een intermediair lost voor langdurige opdrachten overigens niets op. In de modelovereenkomst voor de intermediaris staat ook nadrukkelijk als ontbindend artikel dat een opdracht niet langer dan gebruikelijk mag duren. Het opknippen in korte contracten biedt ook geen uitkomst voor bureaus. Ik verwacht dat zij nog strikter gaat toezien op de lengte van de opdracht gezien het grote risico dat zij hebben (=aantallen en ‘exposure’ => bureaus zijn gemakkelijker te controleren dan losse opdrachtgevers).

     Waarom, vraag je je af?

     De Wet DBA is primair bedoeld als instrument tegen schijnzelfstandigheid. Meest urgent is dat aan de onderkant van de arbeidsmarkt (gedwongen schijnzeflstandigheid, werknemers die onder druk eht zzp’schap worden ingeschoven en hetzelfde werk doen, tegen lagere kosten).

     Daarnaast is er ook schijnzelfstandigheid aan de bovenkant van de markt. Daar zit vaak weinig dwang aan. zzp’er en opdrachtgever vinden het beiden wel prima. De schijnzelfstandigheid zit hem er in dat de zzp’er zich niet als ondernemer gedraagt. Hij/zij heeft 1 opdrachtgever, soms voor jaren. En doet ongeveer hetzelfde werk als anderen in loondienst. Is dat een maatschappelijk probleem? Dat kan je je inderdaad afvragen. Niemand heeft er last van. Behalve dan deze zzp’ers zelfstandigenaftrek krijgen. In ogen van sommigen ontrecht. Zelfstandigenaftrek is ooit ingesteld als inkomensondersteuning van kleine zelfstandigen.

     Ik hoor zzp’ers nog wel eens stellen dat de zelfstandigenaftrek een compensatie is voor het niet hebben van sociale voorzieningen. Dat is onzin, of althans nooit het doel geweest van de zelfstandigenaftrek. Inkomensverzekeringen (als je die wil als ondernemer) dien je uit je tarief te betalen, niet uit belastingvoordeeltjes.

     De zelfstandigenaftrek heeft zijn langste tijd gehad, met als ooit de hypotheekrenteaftrek. Een radicale afschaffing is maatschappelijk ongewenst en politiek ook (nog?) onhaalbaar; het wat lastiger maken om de aftrek te ontvangen – bijvoorbeeld ook zzp’ers die heel lang bij een opdrachtgever werken, sorry: opdracht doen – is een manier om de houdbaarheid van de zelfstandigenaftrek wat uit te rekken. En ook hier weer: wat is heel lang…

     • Het opheffen van de zelfstandigenaftrek is voor mij een stuk minder duur dan een wet DBA die voor mij uit kan pakken als een beroepsverbod, of die maakt dat ik alleen nog in het buitenland kan werken. En niet alleen voor mij, zie maar wat er nu gebeurt in de zorg.

5. @p Vollebregt

   Als u als deskundige expertise meebrengt die de organisatie zelf niet in huis heeft, dan zou het reeds goedgekeurde model Inhuur externe deskundige wellicht bruikbaar zijn. Daarin staat geen beperking in tijd. Wel staat er een bepaling in over vrije vervanging, maar ook dat de opdrachtnemer zelf verantwoordelijk blijft voor het eindresultaat. Dat u de werkzaamheden in werkelijkheid persoonlijk zult uitvoeren doet niets af aan het feit dat u zich wel mág laten vervangen door een derde die de opdrachtgever niet van tevoren mag of kan goedkeuren. Zorg wel dat in het contract de gelijkgesteldenregeling en thuiswerkersregelingen buiten toepassing worden verklaard, om naheffingen voor uw opdrachtgever (of uzelf) op basis van die regelingen te voorkomen.

   Helaas is het niet zo dat succesvolle zelfstandig ondernemers in de wet DBA bij voorbaat ‘veilig’ zijn. Dat is ook nooit de bedoeling geweest van de wetgever, hoe vaak Wiebes ook mag suggereren dat echte ondernemers gespaard blijven ‘omdat de definities van werknemer en ondernemer niet veranderen’). In een presentatie over de webmodule en wet BGL in 2013 (helaas is de video niet meer te zien via YouTube) noemde de Belastingdienst de IT specialist al expliciet als voorbeeld van schijnzelfstandigheid. Ze illustreerde daarmee dat schijnzelfstandigheid echt niet alleen voorkomt in de bouw en glastuinbouw, maar ook onder groepen ‘waarmee we niet zoveel medelijden hoeven hebben’. In de begrotingsafspraken 2014 is te lezen ‘Door middel van het aanpakken van oneigenlijk gebruik van de ondernemersfaciliteiten (waaronder schijnconstructies) wordt 100 mln. bespaard’, waarbij een staatje met besparingen van 100 mln. 2015 t/m 2017 en daarna structureel hetzelfde bedrag per jaar. Zie https://www.rijksoverheid.nl/documenten/kamerstukken/2013/10/11/begrotingsafspraken-2014).

   De politiek heeft de wet DBA succesvol geframed als tegen schijnzelfstandigheid, vooral aan de onderkant van de arbeidsmarkt waar gedwongen schijnzelfstandigheid zou bestaan, werknemers die onder druk het zzp’schap zouden worden ingeschoven en hetzelfde werk doen, tegen lagere kosten. Volgens mij doet die wet DBA bitter weinig tegen deze onwenselijke verschijnselen. Dat is het gevolg van de focus op echte arbeidsovereenkomst (arbeid, loon, gezag), terwijl uitgerekend aan de onderkant van de arbeidsmarkt vaak één of twee elementen ontbreken.

   De wet DBA is waarschijnlijk wél een zeer effectieve methode om fiks te bezuinigen op fiscale ondernemersvoorzieningen (zonder de zelfstandigenaftrek daadwerkelijk te hoeven afschaffen, dat gelijk zou staan aan 800.000 kiezers verliezen) en om meer premie-inkomsten te realiseren. Dan schiet het natuurlijk niet op om de aandacht alleen te richten op laagverdienende zzp’ers die per saldo niet zoveel extra opbrengen, maar is het juist interessant om de goedverdienende zzp’er voortaan loonheffingen te laten afdragen.

   • Beste Miranda, dank voor dit verhelderende antwoord. Helaas moet ik het eerste bedrijf nog zien dat een contract gaat tekenen waarin staat dat zij niet gaan over wie er aan en in hun systemen gaat komen.

     Die 100 miljoen extra inkomsten gaat waarschijnlijk erg tegenvallen. Ik voorspel een verschuiving naar werk in het buitenland or eventuele expats die binnenkomen met die fraaie 30% kortingsregeling vanwege onvervangbare kennis. Terwijl de Nederlandse ZZP’er (zeker die van boven een zekere leeftijd) fors op inkomen gaan inboeten. De overheid ziet wel de kosten maar niet de baten.

     • @P Vollebregt
       Ja, ik verwacht ook dat die 100 mln niet op deze manier te vinden zijn. Volgende stap zal dan wel zijn het schrappen van de zelfstandigenaftrek. Nét na de verkiezingen, want geen partij zal dit aandurven.

       Wat betreft de vrije vervanging, dat blijft een interessante kwestie. Ik heb altijd geleerd dat de Hoge Raad van oordeel is dat voor een echte arbeidsovereenkomst essentieel is dat het contractueel verplicht is de werkzaamheden persoonlijk te verrichten, en niet zozeer wat er in de praktijk gebeurt. Dus of het in werkelijkheid ooit komt van vervanging. Is die contractuele verplichting er niet, dan kan de samenwerking géén echte arbeidsovereenkomst zijn. Dat vloeit ook voor uit de definitie van een arbeidsovereenkomst in art.7:610 BW.

       Voor loonheffingplicht op basis van de gelijkgesteldenregeling en de thuiswerkersregeling (en misschien ook andere fictieve dienstbetrekkingen) is het echter al voldoende als de werkzaamheden in werkelijkheid (bijna) altijd persoonlijk worden verricht, dus ongeacht wat er in het contract staat. Laat iemand zich in werkelijkheid haast nooit vervangen en voldoet hij aan de kwantitatieve criteria van die regeling(en), dan is de opdrachtgever verplicht loonheffingen af te dragen, tenzij de werkende een zelfstandig ondernemer is.

       Kortom, ook al laat u zich in de praktijk nooit vervangen, als het contract die mogelijkheid wel biedt weet de opdrachtgever dat hij geen loonheffingen hoeft af te dragen vanwege een echte arbeidsovereenkomst en hoeft hij alleen nog iets te organiseren voor het ontgaan van loonheffingen op basis van fictieve dienstbetrekkingen.

6. Wat ik zo interessant vind, is dat wanneer een ICT deskundige als ZZP-er wordt ingehuurd voor een lange tijd deze ineens een schijn zelfstandige wordt genoemd. Wanneer deze zelfde opdracht gedaan wordt door een personeelslid van één van de grotere ICT detacheerders van dit land dan mag dit ineens wél jaren duren…
   Is die zelfde gedetacheerde professional dan ook niet eigenlijk in dienst van de opdrachtgever?

   Als dat niet het geval is, snap ik niet waarom het bij een zzp-er in die opdracht wél zo zou zijn?

   • @Björn de hele discussie gaat hier bij om het wel/niet moeten inhouden van loonheffing plus (op de achtergrond) wel/niet terecht ontvangen van zelfstandigenaftrek. Iemand die gedetacheerd wordt is in loondienst bij de detacheerder. Er is dan dus geen discussie over wel/niet inhouden loonheffing (ja, door de detacheerder) plus die detacheer krijgt geen zelfstandigenaftrek.
     Langdurige opdrachten van zzp’ers via bemiddelaars/detacheerders wordt overigens net zo lastig als bij direct inhuur.

7. Miranda heeft bijna helemaal gelijk. Ondernemerschap is niet 100% de garantie. Ook ondernemers kunnen een arbeidsverhouding hebben en dat is het eerste wat beoordeeld wordt.

   Waar zij minder gelijk heeft is dat zij zich richt op de zgn. vrije vervanging (geen voorwaarden, geen pool, evt. meldingsplicht en evt. extra drempel meldingsplicht). Dit is in de praktijk erg moeilijk te realiseren. Het alleen opnemen van de bepaling dat je het werk door een ander mag laten uitvoeren, zoals vroeger gebruikelijk was, ziet de belastingdienst als te vaag. Alleen als dit in de praktijk ook daadwerkelijk zal gebeuren zullen zij het als niet-dienstbetrekking beoordelen. In alle modellen zie je die bepaling dan ook niet terug. In het model vrije vervanging wordt gewerkt met objectieve criteria, die volgens de beoordelingsrichtlijn dan ook weer niet zo specifiek mogen zijn dat het een functieomschrijving wordt. Overigens kan je uit art 7:404BW ook de verplichting hebben om de opdracht persoonlijk uit te voeren. Dit is natuurlijk niet vreemd als het gaat om specifieke kennis en laat dat nu net de reden zijn waarom veel hoger opgeleide zzp-ers worden ingehuurd.

   Het beste werkt de (volledige) uitsluiting van de gezagsverhouding, maar dat staat weer op gespannen voet met art 7:402 BW. De aanwijzingen mogen alleen betrekking hebben op het beoogde doel van de opdracht en mogen niet de wijze van uitvoering van de opdracht raken. De Belastingdienst stelt zelf dat als afwezigheid van de instructiebevoegdheid van de opdrachtgever redelijkerwijs niet mogelijk is (of niet aannemelijk is), dit dwingend tot de conclusie kan leiden dat er sprake is van een arbeidsovereenkomst. De vraag die we in de praktijk zullen zien is of bijvoorbeeld het moeten voldoen aan veiligheidsinstructies gezien wordt als gezag. Zelfs het moeten ondertekenen van een geheimhoudingsverklaring zou als gezag gezien kunnen worden.

   Bij het wetsvoorstel zat een bepaling dat de gelijkgesteldenfictie uit de wet gehaald zou worden. De bepaling waar Miranda op doelt heeft daarmee te maken. alleen daar rept de Belastingdienst verder niet over en het is ook niet terug te vinden in de publicatie van de wet. Als dat niet gebeurd, dan heeft die bepaling ook geen zin en en ben je alsnog werknemer als de fictie van toepassing is.

   Over de duur van een opdracht is het nog interessant om te vermelden dat er voor de afschaffing van de VAR het besluit Interim managers was. Daarin werd de o.a. de maximale duur gesteld op 1,5 jaar en moesten er in vijf jaar vijf opdrachtgevers zijn. Dit besluit is ingetrokken doordat de VAR er was. Misschien wordt deze weer van stal gehaald.

   • Paul, dit artikel is wellicht interessant voor je. http://www.zipconomy.nl/2016/01/de-belastingdienst-als-opdrachtgever-van-zzpers-inzicht-in-hoe-ze-hun-eigen-regels-toepassen/
     Het omschrijft hoe de Belastingdienst zelf omgaat met het begrip vrije vervanging bij inhuur zzp’ers, met een antwoord van Wiebes wat wel wat ruimte geeft.

     • Ik had dit artikel al eens gelezen. De overheid is in het licht van de wet DBA op meer gebieden zeker niet het beste jongetje van de klas. Het wachten is ook nog steeds op de modelovereenkomst voor de overheid.

       In het artikel zeg je “Deze manier van omgaan met de (beperkte) mogelijkheid van vervanging, maakt des te belangrijker hoe het punt van ‘gezag’ wordt gehanteerd. Immers je kan niet aan alle kanten de marges van de wet op zoeken.” En dat is nu net de essentie van wat ik wil zeggen. Focus niet op die vrije vervanging, maar op de gezagsrelatie.