Raakt de Wet DBA ook de markt voor interim managers?

De belangrijkste aanleiding voor de Wet Deregulering Beoordeling Arbeidsrelaties (DBA) is het tegen kunnen gaan van schijnzelfstandigheid en schrijnende toestanden aan de randen van de flexmarkt. Daar is, behalve een paar louche bemiddelaars en opdrachtgevers, niemand op tegen.

Een niet geringe angst is dat de Wet DBA effect zal hebben op de gehele markt voor zelfstandige professionals. Ondanks toezeggingen van Staatssecretaris Wiebes dat zelfstandigen aan de bovenkant van de markt niet geraakt zullen worden door de Wet DBA.

De wet moet nog van kracht worden, de markt reageert al wel. Gaat de Wet DBA de markt voor interim managers beïnvloeden? We vroegen het aan Hans Bos van AIM4 – een netwerkorganisatie met een kleine 400 aangesloten interim managers – en Arjen Jaarsma van DeRoo, die namens de Raad voor Interim Management (RIM) – de brancheorganisatie voor de Interim Management Bureaus – de Wet DBA volgt.

Tijdelijke onzekerheid?

Jaarsma merkt dat veel opdrachtgevers huiverig reageren op de nieuwe wet. “Men voelt zich onzeker en heeft soms de neiging om helemaal niet meer met zelfstandigen te willen werken of om die bij een tussenpartij onder te brengen. Dit met als risico dat de schakels langer gaan worden dan nu het geval is en zelfstandigen mogelijk minder per uur gaan ontvangen.”

Ook Bos ziet de onzekerheid toenemen, zowel bij opdrachtgevers als zelfstandigen. “Iedereen probeert zichzelf zo goed mogelijk in te dekken en er worden weer honderden nieuwe ‘papieren tijgers’ gecreëerd (modelovereenkomsten). Maar uiteindelijk blijft de fiscus, als die überhaupt al controleert,  toch naar de feitelijke situatie kijken, net als bij de VAR. Dus eigenlijk is het een beetje oude wijn in nieuwe zakken, met hier en daar wat accentverschuivingen. Het zal ongetwijfeld tot een tijdelijke (kleine) dip in de markt leiden, maar nadat het stof is neergedaald, zal alles gewoon weer z’n gangetje gaan.” Bos ziet een parallel met 2006 toen op aandringen van de politiek de VAR werd aangescherpt.  “Er ontstond flink wat onzekerheid in de markt, iedereen hield z’n adem in, maar in de praktijk veranderde er uiteindelijk eigenlijk niks.”

Wet DBA: schieten met hagel

Blij zijn Bos en Jaarsma niet met de Wet DBA. Jaarsma: “Deze nieuwe wet maakt de situatie onnodig complex en onduidelijk. Het lijkt erop dat de politiek bewust of onbewust de situatie voor senior interim professionals moeilijker maakt. Ook zijn er in de Volkskrant de afgelopen weken artikelen verschenen waarvan je je afvraagt hoe het kan dat feiten en onzin zo vermengd worden, maar het effect is dat werkgevers/ opdrachtgevers nerveus worden en zelfstandigen worden neergezet als profiteurs.”

Maar in de regel zijn senior interim professionals hardwerkende en gemotiveerde ondernemers die zelf zorgen voor hun eigen zekerheden en bewust geen beroep willen doen op collectieve regelingen.

We begrijpen dat schijnzelfstandigheid aangepakt moet worden, maar we zijn van mening dat in onze doelgroep dit probleem niet of nauwelijks speelt. Hooguit komt het voor dat sommigen wat langer voor één opdrachtgever werken. Overigens zijn we van mening dat de overheid zelf de belangrijkste veroorzaker is van de gesignaleerde problemen aan de onderkant van de markt. Het is een gevolg van de veelheid aan overheidsmaatregelen en het in Nederland enorm grote financiële werkgeversrisico bij langdurige arbeidsongeschiktheid. Vooral voor kleine werkgevers is dit soms onoverkomelijk.”

Hans Bos vindt de wet- en regelgeving rond zzp’ers een rare gedoogconstructie. “Je kunt het een beetje vergelijken met het beleid rondom softdrugs. De overheid wil het eigenlijk niet, het is er toch en het gaat ook niet meer weg, dus dan ga je het maar proberen te ‘kanaliseren’ met wet- en regelgeving die soms op het kolderieke af is en leidt tot schrikbarende bureaucratie en onduidelijkheid en onzekerheid in de markt.

Het groeiend onbehagen binnen de politiek wordt veroorzaakt door het misbruik van de ZZP-constructie aan de onderkant van de markt. Maar in plaats van dat gericht aan te pakken, wordt er met grove hagel geschoten en een nieuwe gedoogconstructie opgetuigd met nog meer bureaucratie.”

Modelovereenkomsten  voor interim managers?

Wiebes heeft aangegeven dat de ‘bovenkant van de markt’ vaak ‘evident ondernemer’ is en dus zonder modelovereenkomst zou kunnen werken. Toch lijken zowel de RIM-bureaus als AIM4 met een modelovereenkomst te gaan werken. Mogelijk met een specifieke overeenkomst voor interim managers, het zogenaamde tussenkomstmodel.

Jaarsma: “Als RIM-bureaus hebben we gekeken naar de tot nu toe door de belastingdienst gepubliceerde voorbeeldovereenkomsten, met name die voor het tussenkomstmodel. We onderzoeken of deze past als model voor de meest voorkomende interim opdrachten. Mogelijk dat we nog met de fiscus gaan afstemmen hierover. Vervolgens moeten we een goede aansluiting maken met de overeenkomsten die wij hebben met de opdrachtgevers.””

“Wij hebben bewust gewacht met actie ondernemen tot de wet er definitief door was. Scheelt een hoop tijd en gespeculeer… En zelfs nu blijken er nog veel onduidelijkheden te zijn”, reageert Bos. “Vanuit onze opdrachtgevers hebben we nog niet veel reacties of vragen gehad, dus de problematiek lijkt nog niet echt breed te leven. Binnenkort zitten we met onze advocaat om de tafel om alles door te nemen.  Als vertrekpunt gebruiken we de modelovereenkomst voor bemiddelaars zoals die nu via de belastingdienst beschikbaar is, maar ik sluit niet uit dat we uiteindelijk een eigen versie ter goedkeuring gaan voorleggen.”

“Omdat wij een netwerkorganisatie zijn en eigenlijk twee klanten hebben – onze opdrachtgevers én onze netwerkleden – streven wij ernaar om een uitgebalanceerde overeenkomst te ontwikkelen, die zoveel mogelijk recht doet aan de belangen van alle partijen. De meeste bureaus zullen ernaar streven risico’s zoveel mogelijk elders te leggen, maar wij zullen daar waarschijnlijk toch wat anders naar kijken en de juiste balans proberen te vinden.”

Actualiteiten rond de Wet DBA kunt u volgen en teruglezen in dit ZiP-dossier, met daarin onder andere een uitvoerige Whitepaper: 12 punten die elke zelfstandige, opdrachtgever en bemiddelaar moet weten over de Wet DBA.