Is alles schijn?

In 2013 deed Mark Rutte de oproep aan u en mij om geld uit te geven. Als iedereen nieuwe auto’s, badkuipen of huizen ging kopen, zou de crisis zo voorbij zijn. De Nederlandse economie groeide met 1,9 procent in 2015. Het is het zevende kwartaal op rij dat de Nederlandse economie groeit.

De hervormingsdoelen van het regeerakkoord op het gebied van wonen, zorg, beheersbare overheidsfinanciën en de arbeidsmarkt lijken succes te hebben. Of is dit schijn?

Schijnzekerheid

Begin februari jubelde vicepremier Asscher dat het kabinet geschiedenis schreef. Nederland telde ruim 10 miljoen banen, volgens hem een duidelijk teken dat de werkgelegenheid aantrekt. De verwachte toename van het aantal banen in 2016 komt (echter) voor een belangrijk deel in de vorm van uitzendwerk. Het kabinet stimuleert zogenaamd ondernemerschap, maar houdt er feitelijk een heel andere koers op na. Want door de invoering van de Wet werk en zekerheid (Wwz) krijgen werknemers al na twee jaar een vast contract.

Dit is echter schijnzekerheid voor de werknemer. Met name kleinere werkgevers kunnen de kosten en risico’s van de Wwz niet dragen en kiezen er voor om mensen niet in vaste diensten te nemen.

Schijnzelfstandigheid

Vanaf mei 2016 moet de Wet DBA een einde maken aan het fenomeen schijnzelfstandige. Er is, twee maanden voor invoering van de wet, al zoveel ophef over de wet met als gevolg dat iedereen denkt dat elke zzp’er lijkt op een werknemer. Ondertussen zijn werkgevers significant meer gaan betalen voor de Ziektewet, WW, pensioenen et cetera. Het resultaat van deze maatregelen is dat er steeds minder onderscheidend vermogen is tussen een loondienstmedewerker en een zzp’er.

Mede door de economische crisis is de tijdgeest echter wel veranderd. Bedrijven hebben ontdekt hoe wendbaar ze kunnen zijn met flexibel personeel. Ondanks alle inspanningen van het kabinet is de echte discussie over arbeidsmarkthervormingen nooit gevoerd. En juist hier houdt het kabinet de schijn op. Hoe kun je nieuw beleid bedenken als de ene regeringspartij in zzp’ers vrije ondernemers ziet en de andere vooral aandacht wil voor het tegengaan van schijnzelfstandigheid?

Schijnbewegingen

Deze tegenstellingen lokken in politiek, de polder en media reacties pro en contra flex én zzp uit,die eerder tegenstellingen op de spits drijven dan mogelijke oplossingen dichterbij brengen. Ons arbeidsrecht dateert uit de jaren ‘60. Inmiddels ziet onze wereld er wel heel anders uit. Echte hervormingen op de arbeidsmarkt zijn noodzakelijk. Het kabinet heeft dit de afgelopen 4 jaar laten liggen en ontkent daarmee de maatschappelijke realiteit waar de zzp’er een wezenlijk onderdeel van uit maakt.

Echt hervormen kan pas zodra klassieke politieke tegenstellingen losgelaten worden. Hierna kan een stip op de horizon gezet worden om daar vervolgens op af te koersen. Alleen dan ontstaan er oplossingen die flexibel genoeg zijn om vast en flex duurzaam naast elkaar te laten bestaan. Dit vraagt om lef en aanpassingsvermogen en niet om voortdurende schijnbewegingen.