Mei Li Vos 9 maart 2016 7 reacties Print Column Mei Li Vos: “Laat zzp’ers afspraken maken over hun tarieven”Zzp’ers moeten afspraken kunnen maken over bodemtarieven. Dalende tarieven vraagt scheeuwt daarom. Een nieuwe uitleg van de mededingingswet zou dat mogelijk moeten maken. Aldus PvdA Kamerlid Mei Li Vos in haar column op ZiPconomy. Zzp’ers verdienen gemiddeld 10% minder dan werknemers die vergelijkbaar werk doen. Een flink aantal van de werkende armen is zzp’er. Dat was de weinig vrolijke boodschap van het CBS en SCP vorige week. Opdrachtgevers kunnen zzp’ers het vel over de oren trekken omdat de zzp’er alleen staat. Als hij of zij een bepaald tarief niet slikt kan de opdrachtgever eenvoudigweg zeggen: voor jou tien anderen. Doordat zzp’ers niet georganiseerd zijn worden ze tegen elkaar uitgespeeld. Mededinging Werknemers mogen zich wel verenigen en prijsafspraken maken, en dat heet de cao. Doordat ze gezamenlijk de prijs voor werk bepalen kunnen werkgevers hen niet tegen elkaar uitspelen. Maar zzp’ers mogen geen afspraken maken over bijvoorbeeld bodemtarieven. Dan komt namelijk de mededingingsautoriteit ACM om de hoek kijken. Zzp’ers worden door de mededingingsautoriteit namelijk gezien als ondernemer en in dat licht ziet de ACM het afspreken van een bodemprijs door zzp’ers als een verboden kartelafspraak. Het meest beruchte voorbeeld van de handhaving van de ACM (heette toen NMA) betrof het zogenaamde centenkartel van vertalers in 2007. Zelfstandige vertalers wilden een minimumtarief afspreken zodat ze niet meer door de uitgevers uitgeperst konden worden. Dat ging concreet om een minimum aantal centen per woord. Dat mocht niet van de toezichthouder, want het was een kartelafspraak. Weliswaar een over centen, maar een kartel is een kartel. De redenering van de ACM was dat het centenkartel de prijs voor vertaald werk te hoog zou maken, en dat is schadelijk voor de consument. Een belachelijke redenering natuurlijk, als je bedenkt dat tegenover die vele zzp’ers die een paar cent per woord verdienen een aantal grote uitgevers staan die de prijs van de boeken bepalen. Onderhandelingsmacht nodig Nu steeds meer mensen als zzp’er werken is het ook nodig zzp’ers meer onderhandelingsmacht te geven. Het zou moeten worden toegestaan dat sommige zzp’ers die zich verenigen en afspraken mogen maken over bodemtarieven. Want daar gaat het om: Opdrachtgevers mogen niet langer door het principe ‘voor jou tien anderen’ dermate lage tarieven kunnen eisen dat zzp’ers door de bodem zakken. En daar zit het probleem. De mededingingswet beschouwt de duizenden kleine zzp’ers nog steeds als ondernemers. Ondernemers die hun macht misbruiken ten koste van de consument als ze zich verenigen om zich een bestaansminimum te garanderen. Die redenering klopt simpelweg niet meer. Zzp’ers zijn de facto zelfstandig werkenden die tegenover een paar machtige opdrachtgevers opereren en zich met minimale middelen in de markt moeten plaatsen tegenover werknemers in loondienst. Tariefafspraak schaadt consumenten niet Dit probleem schreeuwt om een oplossing. Een aantal opties dienen zich aan. De mededingingswet kan worden aangepast, bijvoorbeeld door zzp’ers net als werknemers het recht te geven om afspraken te maken. Dat wordt in de mededingingswet met een vrijstelling voor werknemers geregeld, dat zou je ook voor verenigde zzp’ers kunnen regelen. De meest eenvoudige manier om het probleem op te lossen is een nieuwe uitleg van de mededingingswet. Als de ACM vaker de bedoeling van de wet tegenover de praktijk van een groep zzp’ers beoordeelt, dan hoeft de wet wellicht niet eens worden aangepast. Dan kan de ACM ook ingrijpen als een groep zzp’ers die schaarse kennis of vaardigheden bezit (zoals artsen) de mogelijkheid misbruikt om tarieven te hoog te houden. Als bijvoorbeeld tekstschrijvers, camera- en geluids-zzp’ers een bodemtarief afspreken, dan ben ik wel benieuwd hoe de ACM gaat aantonen hoe dat tarief de consumenten schaadt. Ik zie het niet voor me. tarief, zzp-beleid Print Over de auteur Over Mei Li Vos Mei Li Vos is onder andere fractievoorzitter van de PvdA in de Eerste Kamer. Ze was tot maart 2017 lid van de Tweede Kamerfractie van de PvdA en toen (o.a.) woordvoerder zzp-beleid. Bekijk alle berichten van Mei Li Vos
Op zich een prima idee, maar de politiek, lees ook 2e kamer, misschien niet direct mw. Vos, heeft ook boter op het hoofd want juist de politiek heeft wetten en instanties in de wereld gezet zoals NMA/ACM. ACM procedures lijken toch vaak gespeend van reële kijk op wat er in het dagelijks (bedrijfs-)leven plaats vindt en daarom is het wel een goed idee om de Zelfstandige Professional aan(met) bodemafspraken te helpen. by the way: zzp is een DISkwalificatie: het zegt iets over wat de Zelfstandige Professional nou net niet wil: hij/zij heeft geen personeel maar wel Zelfstandige kwaliteiten.
En zo gaan we niet alleen op weg naar het grote Modelcontracten Boek van de Belastingdienst maar ook naar het grote Z(Z)P Tarievenboek. Voor iedere klus en project een (minimum) tarief? Waar begin je en waar eindig je? Ga je met schalen werken voor senioriteit, complexiteit, duur en locatie van de opdracht… Dat boek wordt nog dikker dan het Boek van Sinterklaas of het telefoonboek van China. Bureaucratie ten top natuurlijk. Lijkt me niet de juiste richting. Als je je brood bijvoorbeeld niet kunt verdienen met vertalen van woorden omdat anderen dat (veel) goedkoper doen met dezelfde kwaliteit of beter, dan dien je of aan je commerciële vaardigheden te werken, je aan te sluiten bij een bedrijf als werknemer of jezelf iets nieuws aan te leren waar je als zelfstandige wel je boterham mee kunt verdienen. (Voor diegenen die tegen hun wil zelfstandige zijn en die zich inderdaad als werknemer willen aansluiten maar dat niet kunnen, ligt dit uiteraard anders maar dat is een andere discussie waar het hele gebeuren over schijnzelfstandigheid en o.a. de Wet DBA ooit mee begonnen is.)
Ik heb zo mijn twijfels of dit op sector niveau haalbaar is. De zzp’ers zijn maar heel matig vertegenwoordigd, al zou dit natuurlijk een mooie aanleiding zijn. In sectoren als de kunsten lijkt het me ook lastig uitvoerbaar. Werken die per uur? Maar goed, ik kan me eigenlijk wel iets voorstellen bij een algemene minimuntarief.
Wat mij het meest tegen staat in deze column is niet de stelling dat de ZP-ers er beter aan doen zich te organiseren (we zijn al net zo matig georganiseerd als de gemiddelde werknemer). Maar wat eigenlijk een gotspe genoemd mag worden is het feit dat de politiek er zelf maar niet in slaagt beleid voor ZP-ers te maken (of beter gezegd MET). Roepen vanaf de zijlijn is altijd gemakkelijk. Dus als je er zelf niet uitkomt roep je gewoon wat de ander, de buitenstaander, moet doen om een probleem te tackelen.
Ik moedig mevrouw Vos aan om met een motie af te dwingen dat de overheid niet meer met mantelcontracten en een select aantal intermediairs alle onderhandelingsmacht aan de inkoopkant houd. Wellicht kan ze ook wat aan de praktijk doen dat de overheid éérst naar prijs kijkt, en dan pas naar de inhoud van aangeboden zzp CV’s. Klinkt allemaal prachtig als je dit zo neerzet. Maar de overheid is de grootste, en voor zz[‘ers een van de slechtste werkgevers.
Het CBS hanteert een zeer uitgebreide (niet realistische) definitie van wie wel en niet ZZP’er is. Met deze wortel vind ik het bruggetje naar de economische kant van het verhaal bijzonder populistisch, het laakt de nuance. Ik raak er in ieder geval niet van gecharmeerd. De box1 zelfstandige professional (of deze nu freelancer of ZZP’er wordt genoemd) wil voor eigen rekening en risico werken, althans zo luidt mijn mening. Lukt dit niet, dan moet je jezelf afvragen in hoeverre je op dat moment ervoor geschikt bent. Op het moment dat we dit op enigerlei wijze trachten te reguleren – door bijvoorbeeld tarieven af te spreken – dan is de eerste ‘transitionele’ deur open naar het ontmantelen van de echte “ZZP’er”. Dus geen macro-oplossingen voor micro-problemen! Laat ons op onze eigen toko passen! Laat ons vrij!
Voor jou tien anderen.. Dat is inderdaad de indruk die je krijgt bij sommige organisaties. Die maken zo veel gebruik (misbruik) van de schaarste op de markt! En wat doen zij op het moment dat de situatie weer is omgedraaid, zoals in sommige vakgebieden al waarneembaar is? Gaan ze dan het hoogste tarief bieden voor een opdracht? Gelukkig zijn er ook veel bedrijven die ondanks de schaarste van opdrachten wel respect hebben voor de bijdrage die een externe ze biedt en daar wel een redelijk tarief voor wil betalen. Moeten we die niet straks enorm gaan belonen voor deze houding en als we weer kunnen kiezen tussen verschillende opdrachten hen dan ook niet het vel over de neus trekken en juist die misbruikers lekker met hun klus laten zitten…. Best een mooi idee… Een soort zoover voor goede opdrachtgevers die waarde toekennen aan expertise. In goede en in slechte tijden!
