Het is nooit af….

Nooit af is de opvolger van Easycratie uit 2010 (waar ik in 2012 een recensie over schreef). Een boek van Martijn Aslander en Erwin Witteveen dat een nieuwe kijk geeft op de fundamenten van ons leven.

Wat als we besluiten dat een project of product niet af hoeft te zijn, maar gewoon elke dag een beetje beter moet worden?

Wat als we gewoon beginnen en kijken waar het schip strand, in plaats van veel vergaderen, grote plannen maken, veel budget reserveren en tegen de tijd dat we het uitvoeren ons realiseren dat we een jaar, of tien jaar, te laat zijn?

En toch… toch gaat (in tegenstelling tot mijn verwachting) dit boek niet over agile werken. Het gaat niet over de manier waarop je dit kan organiseren (of organizonderen zoals in Easycratie stond). Hierdoor was het een totaal ander boek dan ik verwacht had.

Het boek is niet het managementboek van het jaar geworden. Volgende de jury omdat het ‘geen managementboek’ is. Daar ben ik het mee eens. Het is een maatschappelijk boek. Een beetje vergelijkbaar met Metamorfose van Wim de Ridder (die ik eerder reviewde) dat voor heel veel managers en overheidsfunctionarissen heel interessant is.

Verwachting vs realiteit

Zoals ik al aangaf voldeed Nooit Af niet aan mijn verachting. Dat is niet goed of slecht, dat heeft gewoon alles met mijn verwachting te maken. Ik had me niet echt verdiept in het boek, mede omdat ik al jaren fan ben van de auteurs, waardoor ik zonder me al te veel te verdiepen al een beeld had gevormd over de inhoud. Dat heet een assumptie en die zijn niet goed. Dat moet ik dus mezelf kwalijk nemen.

Daarom ook deze recensie, als je het boek gaat lezen, doe het dan met de juiste verwachting. Wie verwacht om hele concrete voorbeelden te krijgen van ‘nooit af’ organisaties zit verkeerd. Wie een beeld wil van verschillende maatschappelijke terreinen en de impact van allerlei maatschappelijk en technologische ontwikkelingen op deze gebieden zit goed.

Nooit af!

De nooit af mentaliteit is precies dat. Het is niet af. Het is niet klaar. Het project is niet afgerond als het vinkje er staat. Het onderwijs is niet ‘voor decennia weer toekomstbestendig’ als de volgende onderwijsvernieuwing is doorgevoerd. De bankencrisis niet niet opgelost nu ABN AMRO weer naar de beurs is. De zorg is niet af met of zonder marktwerking.

Je verwacht vervolgens misschien als je het boek leest ook hele wetenschappelijke onderbouwingen, of juist vele praktijkvoorbeelden waarom we naar een Nooit Af! wereld gaan. Daar gaat het boek echter ook niet over. Het uitgangspunt is gewoon dat het niet af is, dat is het nooit geweest, dat zal het nooit zijn. Alleen konden we vroeger tien of twintig jaar denken dat iets goed was, dat iets af was, nu gaat alles zoveel sneller dat we niet meer op onze lauweren kunnen rusten.

Het boek gaat dus uit van een Nooit Af mentaliteit en kijkt vervolgens hoe dit van toepassing gaat zijn op verschillende sectoren.

Megatrends

Het boek pakt vier grote megatrends:

1. Big Data
2. 3D Printen
3. Overvloed
4. Singularity

Vervolgens worden vanuit deze ontwikkelingen gekeken naar het bedrijfsleven (veel grote bedrijven gaan verdwijnen), het onderwijs (waarom staat een leraar voor de klas? Waarom vinden kinderen niets leuker dan leren, tot ze naar school gaan?), de zorg (hoe gaan we alle data die we verzamelen goed gebruiken om gezonder te worden) en natuurlijk geld (bitcoins, parallelle geldsystemen en alternatieve waardesystemen).

Omdat het dus niet af is, zijn de aangedragen oplossingen dat ook niet. Alleen de richting geven de auteurs aan. Van daar uit moet je experimenteren, ontwikkelen en gaan.

Ik deel niet elke conclusie van de auteurs. Zo stellen ze dat Picketty achterhaald is, omdat geld en waarde niet gelijk zijn. Dat laatste klopt. En het is een interessante gedachte dat door de democratisering van veel diensten de hoeveelheid geld die je hebt er steeds minder toe doet. Het voorbeeld dat de man met een minimum inkomen dankzij Spotify net zoveel muziek tot zijn beschikking heeft als de miljonair is een interessant denkexperiment. Toch zie ik dat Picketty er wel nog toe doet en dat we juist daar, ook om andere zaken mogelijk te maken, naar moeten kijken.

Een van de conclusies uit het boek die ik wel deel is dat het basisinkomen onvermijdelijk wordt. Nu bestaat het basisinkomen al, we noemen het alleen AOW en er zit een leeftijdsgrens aan. Interessant is dat juist om dit mogelijk te maken we enkele van de punten van Picketty misschien wel tot ons moeten nemen.

Conclusie

Nooit Af! geeft denkbeelden en -richtingen die in sommige delen van de maatschappij heel bekend zijn, maar in hele grote delen van de maatschappij tot grote verbazing en verwarring zullen leiden. Bankiers, beleidsmedewerkers, HR managers, general managers, economen, hoogleraren, docenten, zorgprofessionals en eigenlijk iedereen die vindt dat hij of zij ‘normaal werk’ heeft kan uit dit boek inspiratie putten om na te denken over de toekomst van zijn (of haar) vakgebied.

Nooit Af! krijgt van mij 4 van de 5 sterren.