Werken in de toekomst, 4 scenario’s voor de organisatie van werk in Nederland in 2026

Op 13 juni komt het rapport  “Werken in de toekomst, 4 scenario’s voor de organisatie van werk in Nederland in 2026” uit. Het rapport is het resultaat van een onderzoek dat is uitgevoerd door het adviesbureau De Argumentenfabriek en is een initiatief van uitzendbranchevereniging ABU, het UWV en ABN AMRO. Talloze specialisten zijn in brainstorm sessies geraadpleegd. Han Mesters van ABN AMRO blikt alvast vooruit, en terug, via een kort overzicht van het scenariodenken over de toekomst van flex zoals hij dat vanaf 2008 als ABN AMRO (in samenwerking met partners) heeft geïnitieerd. 

Scenario denken

In 2008 brachten wij als bank onze eerste scenariostudie uit over de toekomst van de aanbieders van flexwerk: Human Capital in de 21e eeuw. De lancering en het seminar vonden plaats in mei 2008, luttele maanden voor de Lehman crisis. Het gevolg van die crisis was dat een van onze scenario-assen: ‘economische groei/krimp’ meteen veel minder relevant werd.

In 2010 brachten we nieuwe scenariostudie uit over dit onderwerp: Update Human Capital in de 21e eeuw. Horizon was wederom 5 jaar vooruit: 2015. We hadden toen gekozen voor een compleet andere scenario-as. Een van de assen ging namelijk over de veranderde perceptie ten opzichte van werk. We zijn nu 8 jaar verder sinds we onze eerste scenariostudie gelanceerd hebben. Wat is er nu echt veranderd in die tijd? De dynamiek in de vraag en aanbod van arbeid is nu niet zoveel anders als 8 jaar geleden. Deze vraag is cruciaal voor het beantwoorden van de belangrijkste vraag in het scenariodenken: wat zijn de (twee) assen van onzekerheid die ik kies als uitgangspunt voor de vier scenario’s?

Een voorbeeld. Toen we aan het nadenken waren over de assen van onze huidige publicatie, was de verleiding groot om ‘technologie’ een belangrijke rol te laten spelen. Het lag dus voor de hand de variabele ‘technologie’ als een van de scenario-assen te nemen. De vraag is of technologie ook een ‘as van onzekerheid ‘is. Dat is eigenlijk helemaal niet zo. We weten dat de rekenkracht van computers exponentieel toeneemt en dat mobiel steeds belangrijker wordt in de communicatie met de klant en bij het verkopen van diensten en producten. Bij het maken van scenario’s is het van groot belang dat je die assen neemt waarover naar de toekomst toe de grootste onzekerheid bestaat hoe het gaat uitpakken.

Lessen van de afgelopen 8 jaar

Welke veranderingen van de afgelopen 8 jaar hebben nu echt grote impact gehad?

Wij denken dat het om de volgende trends gaat:

1. Profitability without growth…to be continued

Winstgevendheid komt steeds meer uit kostenbesparingen omdat veel business modellen ‘op’ zijn en de innovatiekracht ontbreekt om te komen tot nieuwe initiatieven die de omzet verhogen. Dit is een fenomeen dat in vele sectoren speelt, met name bij de grotere bedrijven.

2. Software is eating the world….and jobs

Een bank is een IT bedrijf met een banklicentie. Hetzelfde kan gezegd worden van een luchtvaartmaatschappij, een retail bedrijf en bijna alle mediabedrijven. Robotisering is ook ‘hot’ en de vraag die steeds meer gesteld wordt is waar de banenverslindende IT Pac-man ophoudt.

3. Lage rente en relatief lage economische groei

Blijven naar alle verwachtingen aanhouden waarbij de traditionele functie van rente (prijs van geld) een bijzondere is geworden. In waarderingsland wordt veel gesproken over de zogeheten ;’risk free rate’: een investering waarbij je geen risico loopt (traditioneel de US Government T Bond). Tegenwoordig is ‘free risk rate‘ meer op zijn plaats.

4. Geopolitieke spanningen, ‘peak globalisation’ en grootschalige migraties

Het zijn allemaal zaken die we acht jaar geleden niet helder voor ogen hadden. Ze zullen ook de komende jaren hoog op de agenda blijven. In het nieuwe rapport wordt dieper in gegaan op een aantal van de hierboven genoemde trends.

(zie hier voor een artikel over het rapport)