Alles wordt anders – Hoe robots, 3D-printers, kunstmatige intelligentie en nog vier technologieën ons leven zullen veranderen

Een golf van technologische vernieuwing staat op het punt ons te overspoelen en daarbij onze maatschappij, ons leven en ons werken ingrijpend te veranderen. Robots, 3D-printers en kunstmatige intelligentie: het komt er allemaal aan. De vraag is slechts of het een welvarend en creatief Athene oplevert, of een naargeestig en verpauperd Oude Pekela.

Binnen tien tot twintig jaar is onze maatschappij onherkenbaar veranderd. Nieuwe technologieën als bijvoorbeeld medische genetica zullen ervoor zorgen dat we langer en gezonder leven. Nanotechnologie, synthetische biologie en 3D-printen zorgen voor een overvloed aan nieuwe producten. Robots doen vrijwel al het werk voor ons, maar zorgen er ook voor dat talloze mensen hun baan verliezen. Dat heeft enorme maatschappelijke gevolgen.

‘Politici, beleidsmakers, ondernemers maar ook burgers mogen hun kop niet in het zand steken voor deze ontwikkelingen. Dit is groter dan de meeste mensen denken,’ waarschuwt arbeids- en organisatiepsycholoog Dik Bijl naar aanleiding van zijn nieuwe boek Alles wordt anders.

Geen sciencefiction

We onderschatten volgens Bijl het tempo en de invloed van nieuwe technologieën, van humanoïde robots tot nanotechnologie. Veel uitvindingen zijn geen sciencefiction meer, maar nu al werkelijkheid. Printers die je huis printen, nanobijen in je bloedbaan die kanker genezen en humanoïde robots die je oude moeder verzorgen, het komt er binnenkort aan. Er is al software die perfect medische diagnoses kan stellen en zelfrijdende auto’s kun je ook in Nederland al op de weg zien rijden.

Massaal banenverlies

Recent ontstond maatschappelijke ophef over het verdwijnen van winkelketen V&D, waarbij meer dan tienduizend mensen hun baan verloren. ‘Dat is nog niets,’ zegt Bijl. De ontwikkelingen gaan snel, en ze zullen nog veel sneller gaan, voorspelt hij. ‘Ik ben positief over de technologische ontwikkelingen zelf, maar ik vraag me echt af of de maatschappij er klaar voor is. We hebben meer dan honderdduizend taxichauffeurs en vrachtwagenchauffeurs, beseffen zij dat dat ze straks geen werk meer hebben? En wat moeten al die duizenden hoogopgeleide juridisch medewerkers doen als software met kunstmatige intelligentie veel beter informatie in jurisprudentie blijkt te kunnen vinden dan zij?’

Onderzoekers zijn verdeeld over het aantal banen dat zal verdwijnen, voegt hij er ironisch aan toe: ‘Ze twijfelen helaas niet tussen veel of weinig, maar of het veertig of zeventig procent wordt. Wat het aantal ook wordt, het zal hoe dan ook een schok geven.’

Basisinkomen

Bijl noemt zichzelf geen doemdenker, maar ook geen techno-optimist. ‘Ik weet niet of deze nieuwe technologieën een welvarend Athene zullen opleveren of een Oude Pekela met uitzichtloosheid, lethargie, afhankelijkheid, criminaliteit, vlucht in alcohol en repressie. Laat ik zeggen dat ik gematigd optimistisch ben. Maar wat ik zeker weet is dat we er goed over moeten nadenken en de juiste keuzes moeten maken.’

Alles wordt anders – Hoe robots, 3D-printers, kunstmatige intelligentie en nog vier technologieën ons leven zullen veranderen wordt uitgegeven door Uitgeverij Haystack. Het boek kost 20 euro en is onder andere hier verkrijgbaar