Kan je nieuwe banen creëren?

Recent kreeg ik van twee verschillende futuristen, die ik beide heel erg respecteer en veel als inspiratiebronnen beschouw de vraag: kan je eigenlijk nieuwe banen creëren in jouw optiek? Eén van de twee was zelf ervan overtuigd dat het niet kon, maar benieuwd naar mijn mening omdat ik als futurist me heb toegelegd op werk en de arbeidsmarkt.

Mijn antwoord is: ja, je kan nieuwe banen creëren en ja, daar kan de maatschappij / overheid een rol in spelen.

Werk en banen

Ten eerste is het belangrijk om een onderscheid te maken tussen werk en banen. Er is genoeg werk, alleen is het niet altijd een baan en al helemaal geen betaalde baan. Uiteindelijk heeft het altijd te maken met de ‘business case’. Wat levert het op t.o.v. wat kost het?

Als ondernemer maak ik altijd een eenvoudige rekensom. Wat verwacht ik dat het me oplevert t.o.v. wat zijn de kosten. Een simpel voorbeeld. Recent heb ik een paar banners laten maken voor een event. De verwachte opbrengsten zijn heel laag, als ik er 1 kaartje meer door verkoop is het veel. Ik krijg de media echter gratis van een partner. De marge op een kaartje is zo’n 200 euro, dus ik heb er maximaal 200 euro voor over. In dit geval was er een bureau bereid het daarvoor te doen, dus er is werk gecreëerd. Als dat niet het geval was, was dat niet gebeurt.

Ik heb 10 cartoons laten maken bij mijn boek 10 banen die verdwijnen & 10 banen die verschijnen. Daar had ik wederom een beperkt budget voor, ook dat is gelukt met een startende cartoonist die het vooral wilde doen om haar potfolio op te bouwen. Er waren aanbiedingen die bereid waren voor dat bedrag 1 cartoon te maken, want zo zei deze man, ‘ik moet ook pensioenpremie afdragen’.

Er is voldoende werk dat we het liefst door anderen laten doen, maar dat dan wel moet tegen een acceptabel bedrag. Werk dat nu niet gedaan wordt, omdat de kosten te hoog zijn.

Banen creëren en risico’s

Een paar jaar geleden wilde ik met een partner een opleiding en detacheringsbureau opzetten in heel specifieke niche. Dus wij geven mensen met bepaalde kwaliteiten een hele specifieke opleiding en verdienen dat geld terug door ze daarna te detacheren bij klanten. Er was veel vraag, er is op dit gebied een duidelijke mismatch die we konden oplossen. Onze klanten, allemaal grote organisaties, waren bereid om zo nieuwe full time in loondienst banen te scheppen als wij de mensen konden leveren. We zouden beginnen met een eerste klasje van 8. Elk half jaar 8 nieuwe. De berekeningen klopte. 3 maanden training (terwijl ze al loon kregen van ons), daarna nog 9 maanden via detachering in dienst, daarna zouden ze een vast contract bij de opdrachtgever aangeboden krijgen. De tarieven konden net uit, de opdrachtgevers kregen deze manier van financiering intern verkocht (want het geld betalen enkel voor de training was een ander budget en dat kon niet uit, wij moesten ons geld via detachering terug verdienen).

Het probleem: ziekte. Als gedurende de eerste 3 klasjes 1 iemand meer dan 6 maanden ziek zou worden (dan krijg je dus geen geld betaald van je klant, maar moet je wel loon doorbetalen) zouden we failliet zijn. Voor iedereen die zegt: dar kan je je tegen verzekeren: de verzekeringspremie was onbetaalbaar. Deze premie was niet door te berekenen aan de klanten, dan moesten de tarieven zoveel omhoog dat ze nee zeiden. We hadden de lonen natuurlijk kunnen verlagen, maar dat vonden we niet gepast omdat we dan ver onder de markt zouden zitten en we ons ook afvroegen of we nog wel de juiste mensen konden aantrekken.

Het concept is dus nooit begonnen. Het kon gewoon niet uit. 2 jaar doorbetaling bij ziekte maakte het risico onacceptabel groot en de verzekeringspremies hiertegen onbetaalbaar. Nog steeds zie ik dat al deze instellingen veel van deze mensen zoeken. Er is nog steeds vraag, veel vraag. Sterker nog, ik verwacht dat er meer banen zouden zijn ontstaan doordat deze mensen zoveel rendement zouden hebben dat er nu nog meer vraag zou zijn geweest. Tientallen banen blijven hier onvervuld omdat er te weinig mensen zijn met de kwaliteiten om ze in te vullen. Mensen zelf hebben niet het geld en niet de mentaliteit om serieus in zichzelf te investeren. Bedrijven nemen het risico niet omdat de loyaliteit van werknemers vaak dermate laag is dat ze ver voordat ze rendabel zijn vertrekken naar een concurrent met een hoger salaris. Opleidingsbedingen zijn in Nederland nog steeds geen gemeengoed.

De mismatch op de arbeidsmarkt biedt ook voldoende kansen om banen in te vullen die er al zijn, mits de risico’s beperkt worden voor de mensen die de mismatch oplossen.

Risico van ziekte

Een onpopulair standpunt dat ik toch inneem is de vraag waarom we het risico bij ziekte geheel bij de werkgever neerleggen? De werkgever heeft geen enkele invloed op de privé situatie van een werknemer en dat is niet iets waar ik iets aan zou willen veranderen. Echter, de werknemer heeft meer invloed op zijn gezondheid dan de werkgever. Moeten we dan niet misschien ook het risico op ziekte tenminste voor een deel bij de werknemer leggen? Ook die kan zich er dan zo voor verzekeren, net als de werkgever. Waarbij de premie afhankelijk zou kunnen zijn van gezond gedrag. Hierbij zou de overheid dan een uitzondering kunnen maken voor mensen met een echte chronische aandoening, waarbij die collectief gedekt zouden kunnen worden.

JobJam

Een van mijn mislukte projecten van vorig jaar was JobJam. Daarmee wilde we nieuwe banen creëren. Ik ben er van overtuigd dat het kan. De juiste partijen bij elkaar zetten, tot goede concepten komen en vervolgens die uitvoeren. De juiste partijen in dit geval zijn de lokale overheden, de lokale UWV, welwillende werkzoekenden en ondernemers. Het betrekken van regionale opleidingsinstellingen zou een plus zijn.

Waar liggen er kansen? Waar liggen er struikelblokken? Hoe zijn die uitdagingen te overwinnen? Gemeentes hebben vaak voldoende locaties die ze ter beschikking kunnen stellen in de start-fase. Het UWV zou scholingsbudgetten (al dan niet samen met O&O fondsen) kunnen inzetten om de mensen ‘klaar’ te maken. Of het ondernemingen of coöperaties worden kan je dan bekijken. De nieuwe ondernemingen moeten passen bij de regionale economische activiteiten die er al zijn, alsmede de technologische ontwikkelingen wereldwijd die grote impact hebben op de arbeidsmarkt.

Je zou zo’n project vervolgens door een werkzoekende projectleider kunnen laten uit ontwikkelen, die je vrijstelt van sollicitatie. Uiteraard met professionele begeleiding.

Ik geloof dat er op allerlei plekken voldoende kansen liggen, maar er moet een partij zijn (ik denk de locale overheid) die hiervoor het budget beschikbaar stelt om dit bij elkaar te brengen. Dat is ons niet gelukt. Om de handen op elkaar te krijgen. Ik geloof echter dat het kan. Maar er is geen one-size-fits-all recept voor banen creatie, dat ligt aan de regio, aan de beschikbare menskracht, aan de ondernemers, aan de regionale economie.

Conclusie

Ja, ik geloof dat het mogelijk is om nieuwe banen te creëren. De overheid kan hier een belangrijke rol in spelen.

• Het verlagen van de kosten voor werk.
• Het verlagen van de risico’s voor ondernemers en ondernemingen
• Het bij elkaar brengen van de relevante partijen in een co-creatie setting

En ik weet dat het verlagen van de kosten en risico’s altijd een veel gehoord item is van werkgevers en bij veel mensen tot aversie leidt. Ik zeg niet dat je ze moet verlagen tot een nulpunt, maar wel tot een realistisch punt.

Ook is er werk genoeg, alleen niet altijd betaald. Een basisinkomen zou hier een deel van de oplossing voor bieden, waarbij de eerste inkomsten in de belastingvrije voet zouden vallen. Daarmee kan je elke klus tegen elk bedrag aannemen, waardoor er meer werk betaald zou kunnen worden.