"Exploring the future of work & the freelance economy"
SLUIT MENU

1 op de 7 opdrachtgevers stopt met inhuur zzp of zet minder zzp’ers in. Onderzoek effect Wet DBA.

1 op de 7 opdrachtgevers geeft aan minder of geen zzp’ers meer in te huren als gevolg van de Wet DBA. Dat blijkt uit onderzoek van brancheorganisaties ABU en Bovib.

1 op de 7 opdrachtgevers geeft aan minder of geen zzp’ers meer in te huren als gevolg van de Wet DBA. 10% van de opdrachtgevers stopt helemaal met de inhuur van zzp’ers. Bijna een derde (29%) van de organisaties weet nog niet of ze zzp’ers blijven inhuren.

Dat blijkt uit onderzoek onder bijna 1.500 opdrachtgevers, bemiddelingsbureaus en zzp’ers uitgevoerd door de brancheorganisaties ABU en Bovib.  Het onderzoek wordt begin 2017 herhaald.

Wet leidt tot terughoudendheid opdrachtgevers

Opdrachtgevers ervaren hogere risico’s door de nieuwe wetgeving en worden hierdoor angstiger in de inhuur van zzp’ers. 32% geeft aan dat de wetgeving zal zorgen voor een verzwaring in administratieve lasten. Eén op de vier opdrachtgevers ervaart knelpunten. Opdrachtgevers geven aan meer gebruik te gaan maken van payrolling en nulurencontracten als gevolg van de Wet.

Het merendeel van de opdrachtgevers (90%) werkt (nog) niet met een modelovereenkomst. Zij geven aan dat het voor hen nog onduidelijk is welke modellen precies van toepassing voor hen zijn.

87% van de zzp’ers werkt op dit moment niet met een modelovereenkomst. Op zich niet heel raar. Voor veel groepen zzp’ers (bijv verkopers van producten, opdrachtgevers zijn particulieren en/of veel verschillende, korte opdrachten) geldt de Wet niet.  Zzp’ers in de uur klasse €30 – €40 werken het meest met modelovereenkomsten. Voor veel zzp’ers is dat ook niet nodig. 4% van de zzp’ers heeft te maken gehad met het actief stopzetten van opdrachten.

16% van de zzp’ers verwacht minder inhuur van zelfstandigen. Een vijfde van de zzp’ers geeft aan knelpunten te ervaren met de Wet DBA. Dit betreft onduidelijkheid over de nieuwe regels omtrent samenwerken en terughoudendheid vanuit de opdrachtgevers. Het zijn met name  zzp’ers die tussen de €30 – €70 per uur verdienen en/of zzp’ers met een MBO of HBO opleiding die knelpunten ervaren.

Intermediair: meer knelpunten, verschuiving van markt.

Intermediairs zien een verschuiving in de vraag naar hun dienstverlening: de helft van hen ziet een afnemende behoefte bij opdrachtgevers aan zzp-dienstverlening. 40% van hen verwacht een toenemende vraag naar intermediaire dienstverlening van zzp’ers. Intermediairs zien door de Wet DBA vooral een toename in de vraag naar detachering en payrolling.

De meerderheid (63%) van de intermediairs werkt met een modelovereenkomst. Wanneer zij dat niet doen, komt dat door onduidelijkheid vanuit de Belastingdienst. 93% van de intermediairs vindt het moeilijker om met zzp’ers te werken.

Bedoelde of onbedoelde effecten

Het onderzoek van de ABU en Bovib is het eerste grote onderzoek naar de daadwerkelijke effecten van de Wet DBA. Volgens de brancheorganisaties is het “nog te vroeg om nu al harde conclusies te trekken”. Begin volgend jaar wordt het onderzoek herhaald.  Het is vanzelfsprekend van belang om te blijven meten wat die effecten precies zijn. ZiPconomy heeft daarom ook medewerking verleent aan de verspreiding van de vragenlijst.

Volgens de brancheorganisaties is het “nog te vroeg om nu al harde conclusies te trekken”. Begin volgend jaar wordt het onderzoek herhaald. 

Duidelijk is wel dat de Wet zijn effect niet mist. Daarbij is het op zijn minst zo interessant om te weten of dat nu bedoelde of onbedoelde effecten zijn.

Het doel van de Wet DBA is het tegen gaan van schijnzelfstandigheid. Volgens het enige onderzoek (van SEOR, een onderzoek waar wel wat op af te dingen valt) naar de hoeveelheid schijnzelfstandigen zijn ongeveer 2 tot 15% zzp’ers schijnzelfstandigen. Dat zouden er dus zo’n 100.000 zzp’ers kunnen zijn. Een getal dat ook in een Kameroverleg werd genoemd, vlak voordat vrijwel de gehele Tweede Kamer haar handtekening onder de Wet zette.

Het ontbreken van scherpe definities, de casuïstiek die de Belastingdienst in haar video’s gebruikt plus vragen van Kamerleden in de trant van ‘is dit nu de bedoeling’ zorgen nog steeds voor een mix van onduidelijkheid over wat precies schijnzelfstandigheid is. Wat te doen met de zzp-bouwvakkers die in vallen in een vast team vanwege drukte (Kamervraag Omtzigt)? Wat te doen met zelfstandigen met één opdrachtgever en langer lopende opdracht (dat zijn er nog al wat, blijkt ook uit deze cijfers. Wat is daar eigenlijk mis mee, vroeg Halbe Zijlstra zich op een VVD bijeenkomst af)?

Zaak daar snel helderheid over te krijgen. Het aanstaande Kamerdebat met Wiebes lijkt me daar een mooie gelegenheid voor. Zeker als dat een debat wordt die gaat over oplossingen in plaats van campagne voeren.

Aan het onderzoek hebben 1279 respondenten die mee hebben gedaan ( 595 zzp’ers, 517 opdrachtgevers en 167 intermediairs) . Download het onderzoek hier  

gevolgen-wet-db_16170155_3fb42a90a74be981d983d722a672bc772c087680

(Zie voor meer expertblogs over de Wet DBA, met veel tips, actualiteiten en meningen het ZiPconomy-dossier Wet Deregulering Beoordeling Arbeidsrelaties. Zowel voor  zp’ers, opdrachtgevers als intermediairs) 

Hugo-Jan Ruts is 'editor-in-chief' en uitgever van ZiPconomy. Bekijk alle berichten van Hugo-Jan Ruts

9 reacties op dit bericht

  1. Ik denk niet dat Wiebes zich ook maar iets aantrekt van welk onderzoek dan ook. Vergeleek hem eerder als eens met de minister van communicatie van Irak onder het bewind van Sadam Hoessein die bleef ontkennen dat de Amerikanen aan de winnende hand waren terwijl de Amerikaanse tanks achter hem al door de stad rolden.

    Branche organisaties, ZZP belangenorganisaties, ZZP’ers zelf, opdrachtgevers, politieke kopstukken , etc: Massaal wordt er aangegeven dat men de wet DBA een onding vindt door het compleet ontbreken van kaders. En toch blijft Wiebes volhouden dat de wet DBA een duidelijk verhaal is waarbij ZZP’ers zich geen zorgen hoeven te maken. Deze man is het contact met de werkelijkheid behoorlijk kwijt.

    • @Mark,

      in dit onderzoek geeft 4% van zzp’ers (alle type zzp’ers) aan dat opdracht gestopt is. Dan kom je grof weg op zelfde getal als onderzoek van iG en Pierre.

      Probleem van beide onderzoeken is dat een eerste steekproef is (n=595 vs n=322) waarbij niet vast te stellen is of dit nu een ‘gewenst’ of ‘ongewenst’ effect is. Wiebes kan tamelijk eenvoudig beweren: blijkbaar zijn dit allemaal schijnzelfstandigen, dus er is geen probleem.

  2. Deze wet is een grote mislukking maar dit toegeven in de aanloop naar de verkiezingen zal niet gebeuren. De Belastingdienst moet contracten beoordelen maar heeft geen idee wat ze zelf aan het doen zijn. Een zakenvriend diende ook wat in en dat werd afgewezen want de termijn was te lang bij één opdrachtgever. Toen hij vervolgens melding maakte van het feit dat een kennis die in een tweemans bedrijf al 6 jaar achter elkaar fulltime voor diezelfde Belastingdienst werkte kreeg hij te horen dat dit wel OK is want geen ZZP-er….. Wiebes heeft er een zooitje van gemaakt en iedereen dekt hem, eigenlijk schandalig dat dit zo maar kan.

    • Het is niet aan mij om de Wet te verdedigen. Maar in dit voorbeeld kan je geen appels met peren vergelijken. Iemand in een tweemanszaak is in loondienst, betaalt premies en, er wordt loonheffing in gehouden ( en krijgt geen zelfstandigenaftrek). Daar draait het bij de wet dba om. Dus logisch antwoord van de Belastingdienst.

    • 14% wordt geraakt, en 85% niet. Die getallen liggen wel in de bandbreedte die steeds genoemd zijn m.b.t. Schijnzelfstandigheid. Om nu direct te concluderen dat de wet een mislukking is.
      Als van die 14% nu zeg maar 95% volgens de regeltjes bekeken toch echt wel een opdracht had die niet zou gelden als dienstbetrekking, dan zou je die conclusie mogen trekken. Maar dat weten we dus niet.

      Ik heb namens een branchevereniging twee overeenkomsten voorgelegd en inderdaad stevige, maar constructieve gesprekken gehad (beide overeenkomstenzijn overigens onafhankelijk van elkaar door andere personen boordeeld en goedgekeurd). Ja de beoordeling duurde lang, maar ik stelde het wel op prijs dat er wel degelijk inhoudelijk naar gekeken was en er meegedacht werd. Voor onze leden zijn er wel degelijk betere modelovereenkomsten door ontstaan.

      Dat de BD kijkt naar de termijn is voor mij nieuw, want daarover is nog niet echt veel duidelijkheid, met name voor het tussenkomst model. Op zich wel logisch, want een termijn van jaren roept inderdaad wel vragen op of er geen schijnzelfstandigheid is.

      Het onderzoek zou een goede toeveging kunnen hebben als verder gekeken wordt naar de specifieke kenmerken van de opdracht en of het in het kader van de wet inderdaad een hoog risico is op schijnzelfstandigheid.

      Overigens voor mij als zzp-er was de VAR nutuurlijk makkelijker, maar vanuit het oogpunt van de overheid kan ik wel begrijpen dat dit niet te handhaven was. Aan de andere kant brengt de wet DBA voor mij wel het voordeel met zich mee dat opdrachtgevers meer inzien dat ik als ondernemer zelfstandig opereer en niet een werknemer ben die maar moet doen wat de baas zegt.

    • @hans, er staan verwijzingen naar het volledige rapport van meer dan 20 pagina’s met een aantal relevante uitsplitsingen. Waar voor conclusies wel significant aantallen nodig zijn om daar echte conclusies te kunnen trekken.