Kabinet muisstil over zzp’ers in Miljoenennota

De zzp’er is momenteel niet uit de ‘mainstream’ media weg te slaan. Vooral naar aanleiding van de Wet DBA. Maar in de Miljoenennota die door Minister Dijsselbloem aan de Tweede Kamer is aangeboden staan geen enkele concrete maatregelen voor (of tegen) de zelfstandigen. De term zzp komt maar twee keer in de 196 pagina’s tellende nota voor.

Het kabinet wijst in een korte paragraaf over de arbeidsmarkt en de zzp’ers wel op het “grote verschil in institutionele behandeling tussen zzp’ers en werknemers”, maar geeft niet aan wat daar mee te doen. Het kabinet roept op tot “een breder maatschappelijk debat over de spelregels op de arbeidsmarkt”. Dat debat moet eerst gevoerd worden voordat die “uiteindelijk worden aangepast”. Daar laat het kabinet het bij. Eenzelfde oproep deed het kabinet overigens ook naar aanleiding van het grote Interdepartementale beleidsonderzoek naar de zzp’er. Een onderzoek en de kabinetsreactie daarop die nog steeds niet in de Tweede Kamer behandeld is.

Verrassend is het niet dat er in de Miljoenennota weinig over zzp’ers staat. Zoals al eerder geconstateerd zit het debat tussen de twee coalitiepartijen rond verschillende dossiers muurvast. Niet dat er niet genoeg dossiers zijn om iets van te vinden.

Zzp-dossiers

Een overzichtje van de belangrijkste dossiers voor en over zzp’ers die momenteel wel degelijk spelen.

• De Wet DBA. Die implementatie daarvan is in volle gang, met veel politiek getouwtrek tussen Staatssecretaris Wiebes en de Kamer.
• Sociale voorzieningen voor zzp’ers. De hete aardappel over dit thema is doorgeschoven naar de SER. Die broedt al een tijd op een idee voor een (verplichte) basisverzekering loondoorbetaling voor alle werkenden – dus ook voor zzp’ers. Dit naar aanleiding van een CDA voorstel. Het feit dat het vanuit de SER doodstil is hierover betekent óf dat ze bijna tot een advies kunnen komen óf dat de SER er geheel niet uitkomt.
• Pensioen. Ook hier de roep uit sommige kringen om te komen tot verplichte deelname van zzp’ers, uit angst voor een armoedeval van veel zzp’ers als ze met pensioen gaan. Ook hierover is in Den Haag verre van overeenstemming.
• Zelfstandigenaftrek. Het nieuwe h-woord in Den Haag. Bijna iedereen in Den Haag weet dat de zelfstandigenaftrek hervormd moet en zal worden. Niemand durft het aan om het echt op de agenda te zetten. In het invloedrijke rapport van de ‘Studiegroep Begrotingsruimte’ uit juli 2016, waarin beleidsopties voor het nieuwe kabinet zijn uitgewerkt, staat niet eens meer de vraag of de zelfstandigenaftrek hervormd moet worden. Er staan alleen scenario’s in hoe die hervorming er uit kan zien.
• Minimumtarief. De FNV herhaalde onlangs haar standpunt om in sommige sectoren mogelijkheden te creëren waardoor zzp’ers minder de dupe worden van een dominante onderhandelingsmacht van opdrachtgevers. Ook hierover botsen visies tussen partijen.

Keuzes maken

Bij al deze dossiers speelt het vraagstuk: zijn zzp’ers nu zelfstandige ondernemers of vooral zelfstandig werkenden? De nieuwe ondernemer (zonder behoefte personeel in dienst te hebben) of de nieuwe flexibele werknemer (waarvan het grootste verschil met werknemers vooral de contractvorm is)? En moeten voorzieningen en afspraken nu collectief geregeld worden (vanuit oogpunt van solidariteit en draagvlak) of juist gericht op de optimale individuele vrijheid (en verantwoordelijkheid) van de zzp’er?

Het kabinet toont in deze discussie geen visie. Dat was ook niet te verwachten. Des te meer aanleiding voor de politieke partijen om over dit alles wel standpunten in te gaan nemen richting de verkiezingen van 2017. We zullen u daar vanaf ZiPconomy uitvoerig over blijven informeren.