Nationale Arbeidsmarktdebat: de noodzaak aan een sprong voorwaarts

Heel flex minnend Nederland was maandag door brancheorganisatie ABU bij elkaar gehaald voor Het Nationale Arbeidsmarktdebat. Aangevuld met een ruime vertegenwoordiging uit de polder die wat kritischer naar de flexibele arbeidsmarkt kijken. Een bont gezelschap dus van politici, SER leden, vakbonden, marktpartijen en onafhankelijke dwarse denkers. Uitvoerig en soms intens met elkaar in debat waar het heen moet met de arbeidsmarkt van morgen. Met – als je tussen de oogharen door kijkt – aardig wat consensus.

Eind van collectieve arrangementen

ABU-directeur Koops pleitte in zijn openingsspeech voor een open discussie. Gebaseerd op feiten en cijfers. “Het helpt niet om de discussie rondom flexwerk te polariseren. Dat brengt een oplossing voor de arbeidsmarktproblematiek niet dichterbij”.

Keynote spreker Jan Rotmans, die een paar jaar geleden ook sprak op het ZiPconomy congres over “Anders Werken, Anders Organiseren” pleitte voor meer diversiteit in aanpak. “Collectieve arrangementen zoals we die nu bijvoorbeeld in cao’s kennen, werken niet langer voor individuen. Diversiteit komt centraal te staan. In Nederland moeten zzp’ers zich aanpassen aan het systeem, terwijl het net andersom zou moeten.” Ook moet er volgens Rotmans geen onderscheid meer zijn tussen vast en flex. Het gaat om werk. De overheid moet zich richten op kwetsbare groepen en niet op groepen mensen die weten wat ze willen, zzp’ers bijvoorbeeld. Martijn Aslander sloot in zijn bijdragen hier naadloos op aan. Ook Aslander vindt dat we niet vanuit oude structuren moeten denken. Hij pleitte ervoor om mensen leren te leren. “Opleiden voor een diploma is niet voldoende, het gaat om een mindset, een houding waardoor mensen hun vaardigheden continu blijven ontwikkelen.”

Voor oplossingen moeten buiten de gebaande paden treden, los denk van de structuren van nu en durven te experimenteren.

Consensus

De consensus voor urgentie is er, de consensus voor een oplossingsrichting lijkt er in hoofdlijnen ook wel te zijn. Zeker wanneer je een aantal discussies tijdens dit debat verbindt met eerdere discussies.

Ruimte voor individualiteit en diversiteit, boven een basis van collectiviteit, zodat mensen niet door een ondergrens van sociale zekerheid zakken. Baanzekerheid inruilen voor werkzekerheid. Benodigde zekerheden rond inkomen en wonen niet meer sec organiseren via het vaste arbeidscontract. Het arbeidsovereenkomst als bevestiging van een afspraak tussen twee weldenkende mensen en geen dik pak papier (plus wetgeving) die de persoonlijke verantwoordelijkheid voor de eigen employabilty weg regelt. Een zzp-beleid die zowel de individuele ondernemer de ruimte geeft als de kwetsbare beschermt. Het uitgangspunt dat flexibel werk moet gaan over mensen in hun kracht zetten en niet om arbeid zo goedkoop mogelijk te organiseren.

Opdracht voor de formateurs

Wanneer je de nieuwe verkiezingsprogramma’s leest,  dan zie je veel gemeenschappelijkheid in de analyses over de arbeidsmarkt. Een lastige maar op te lossen puzzel, zo lijkt het. Maar ja, zet Tweede Kamerleden tegenover elkaar aan een tafel met een microfoon er bij, zoals maandag gebeurde, en ze gaan op zoek naar elkaars verschillen in plaats van naar oplossingen die hen bindt. Het begint verkiezingstijd te worden, we zullen ze het maar niet kwalijk nemen (dat – op zich interessante debat – is terug te luisteren via www.bnr.nl/arbeidsmarktdebat).

Het is te hopen dat de formateurs en onderhandelaars straks na 15 maart het arbeidsmarktbeleid inderdaad met stip op 1 zetten, zoals gastheer Jurriën Koops bepleitte. Met visie en leiderschap een sprong vooruit.

De hieronder verzamelde tweets biedt een mooi pallet aan uitspraken en live observaties over een mooie debatmiddag.