"Exploring the future of work & the freelance economy"
SLUIT MENU

De zzp chaos is compleet

Vijf punten als oplossing van de zzp-problemen door de wet DBA van CDA kamerlid Pieter Omtzigt. “Ze zijn helaas niet overgenomen door de regering. Dus is de zzp-chaos compleet”.

Vijf punten als  oplossing van de zzp-problemen door de wet DBA.  Ik heb ze ingebracht in het kamerdebat over de Wet DBA. Helaas zijn de voorstellen niet door de regering overgenomen. Daarmee tilt de regering het probleem over de verkiezingen heen, zonder hard aan een oplossing te werken. Dat is onverantwoord (non)beleid van Wiebes en Asscher. Gevolg: de zzp chaos is compleet.  

Wet DBA heeft doelen niet bereikt

Het kabinet wil schijnzelfstandigheid de kop in drukken. Maar de Wet DBA blijkt juist voor onrust te zorgen. Tienduizenden zzp’ers en hun gezinnen betalen nu de rekening voor dit falend beleid. De chaos voor de zzp’er is compleet.

De Wet DBA (Wet deregulering beoordeling arbeidsrelaties) had eigenlijk maar twee doelen. Ten eerste om duidelijk te maken wie fiscaal gezien zzp’er is en wie niet. Ten tweede moest het schijnzelfstandigheid bestrijden. Beide doelen zijn niet gehaald.

Voor een werkende Wet DBA heb je een Belastingdienst nodig die zo’n duidelijke afbakening kan geven van het arbeidsrecht, dat alle opdrachtgevers weten wat zij moeten doen om met zzp’ers te werken. De staatssecretaris heeft de Kamer ervan overtuigd dat de Belastingdienst dit zou kunnen. Maar eigenlijk zou je dit niet moeten willen. De commissie-Boot heeft erover geschreven. De Belastingdienst is met de invoering van de Wet DBA voor een heel moeilijke opgave geplaatst. De toetsing vooraf binnen het civiele kader kan eigenlijk helemaal niet, concludeerde de commissie.

Het heeft lang geduurd, maar eindelijk lijkt ook de staatssecretaris in te zien dat de uitvoering niet goed gaat. Ondernemers krijgen niet genoeg zekerheid van de Belastingdienst en dus huren ze geen zzp’ers in. Dat is mooi als dat betekent dat er meer werknemers in dienst genomen worden, maar het is zeer onwenselijk als ondernemers op grote schaal overgaan tot payrolling of via bv-schijnconstructies werken.

Zzp’ers in onzekerheid en zonder opdracht

Ondertussen hebben tienduizenden zzp’ers, en misschien nog wel meer, veel minder opdrachten of ze zitten zelfs helemaal zonder opdrachten. Zij en hun gezinnen betalen de rekening van dit falend beleid. Tijdens economisch herstel worden zij met een forse inkomensdaling geconfronteerd. Misschien is dit wel het duidelijkste bewijs dat een overheid niet direct banen kan creëren met belastingen, maar wel werk van zzp’ers kan vernietigen.
Heeft de staatssecretaris dit allemaal opgelost met de tweede voortgangsrapportage inclusief VVD-campagnefilm?

Nee, de chaos is compleet. Er wordt wel een VVD-campagnefilm over de DBA opgenomen, maar de teksten zijn gewoon onjuist. Het is wel nieuw dat de VVD dit keer vóór de verkiezingen toegeeft dat haar campagnefilmpjes niet kloppen.

We hebben nu vier verschillende omschrijvingen gehad van het gedoogbeleid, een noodgreep zonder wettelijke basis die dus geen enkele zekerheid biedt. In plaats van actie kondigen de staatssecretaris en de minister een nieuw onderzoek aan en verkeren opdrachtgevers opnieuw in onzekerheid en huren zij dus geen zzp’ers in.

Vijf punten voor een duidelijke agenda

De regering moet per direct met een duidelijke agenda te komen. Die zou kunnen bestaan uit de volgende punten.

Eén: het onmiddellijk overnemen van de aanbevelingen van de commissie-Boot. Maar dan wel met uitzondering van het beoordelen of werkzaamheden tot de corebusiness van het bedrijf behoren. Die aanbeveling kan namelijk zo ingrijpend zijn dat die pas over een paar jaar overwogen kan worden.

Twee: de gedoogsituatie vastleggen in een beleidsbesluit. Er moet formele grond zijn om niet te handhaven. Dat kan willekeur voorkomen.

Drie: begin onmiddellijk met handhaven tegen schijnzelfstandigheid. Er is maar één juridische en wettelijke scheidslijn en dat is of iemand te kwader trouw is. Ik vermoed overigens dat het om meer dan tien opdrachtgevers gaat.

Vier: verduidelijk de arbeidswetgeving op de punten gezagsverhouding en persoonlijke arbeid. Als je jezelf mag laten vervangen bij de opdrachtgever, ben je in mijn ogen (en die van de CDA-fractie) niet meteen een zzp’er. Het voorstel tot verbetering van de arbeidswetgeving moet op 1 februari klaarliggen en naar de Kamer worden gestuurd. Het wegnemen van de knelpunten met betrekking tot de criteria gezagsverhouding en persoonlijke arbeid kan ook eerst worden geregeld in het fiscale recht via de fictieve dienstbetrekking en eventueel pas daarna in de arbeidswetgeving. Zelf veroorzaakte problemen moet je niet over de verkiezing heen tillen.

Vijf. Maak een plan om het in dienst nemen van werknemers aantrekkelijk te maken. Repareer de Wwz-problemen. Denk aan een kortere loondoorbetaling bij ziekte. Nu ben je als werkgever bijna gek als je iemand een vast contract aanbiedt. We zouden dat juist moeten belonen.

Pieter Omtzigt was Tweede Kamerlid voor het CDA. Tijdens het kabinet Rutte/Asscher (2012-2017) was hij onder meer woordvoerder fiscale zaken (waaronder het Wet DBA dossier). In 2021 stapte hij uit het CDA, maar bleef lid van de Tweede Kamer. In 2023 richtte hij de partij Nieuw Sociaal Contract op. Bekijk alle berichten van Pieter Omtzigt

32 reacties op dit bericht

  1. quote

    Het wegnemen van de knelpunten met betrekking tot de criteria gezagsverhouding en persoonlijke arbeid kan ook eerst worden geregeld in het fiscale recht via de fictieve dienstbetrekking en eventueel pas daarna in de arbeidswetgeving.

    Is me niet helemaal duidelijk Ontstaat hierdoor onderscheid tussen ZZP-er die via bemiddeling werken en die dat niet doen?

    • @eddy, nee. Vanwege bijzonder positie van bemiddeling bureaus hebben die te maken met (uitsluitend van) fictieve dienstbetrekking, maar dat heeft hier niets mee te maken. Dit punt sluit aan bij stelling van Prof Boot dat je voor beoordeling wel/niet schijnzelfstandigheid niet per se het arbeidsrecht over te veranderen (was lang gaat duren).

    • IIk ben gestopt zoeken naar argumenten in het artikel. Enkele feiten om mijn verwarring te verhelderen.
      1) We hebben de afgelopen eeuw een aantal zaken onderling geregeld. O.a. dat de fiscus ruim € 150 miljard per jaar int aan loonheffingen. Dat betreft vier onderdelen. De premies werknemersverzekeringen zijn daarin de grootste. Je zult dus tegelijkertijd de ziektewet, arbeidsongeschiktheidswetgeving en werkloosheidswetgeving moeten veranderen.
      2) En dat heeft ook gevolgen voor beschermende bepalingen in Arbeidstijdenwet, Arbeidsomstandighedenwet en CAO-wetgeving.
      3) Je kunt het niet eens zijn met Wiebes en Asscher, maar vaktechnisch hebben ze hiermee gelijk.
      4) De bescherming van 7.000.000 werknemers is n.m.m. minstens zo belangrijk als de ‘chaos’ voor deze ongeveer 40 tot 50.000 ‘mensen die claimen ‘zzp’er’ te zijn. Ik heb begrip voor hun situatie. Maar waren deze aantallen – gelet op de schattingen van 15 tot 30% over schijnzelfstandigheid -overigens gewoon te voorspellen?
      5) Gelukkig wordt erkend dat het werk er is, maar dat je dat op een andere manier – bijvoorbeeld payrolling, een uitleenvariant volgens de Hoge Raad – kunt verrichten.
      6) De mening ‘chaos’ wordt overigens door niemand concreet beargumenteerd. En is dus vooralsnog zonder waarde.
      7) Overigens, het doel schijnzelfstandigheid bestrijden wordt dus – gelet op deze cijfers wel degelijk gehaald. De marktverhoudingen veranderen, verschaffers en betalers van arbeid veranderen van koers. Kan me niet voostellen dat enig lid van de Kamer dat niet heeft zien aankomen.

      Dit zijn de mij bekende feiten én onderlinge verhoudingen

      • 8) de verkiezingen komen er aan in maart 2017
        9) door de wetgeving wordt flexwerk duurder en minder lonend. En daarmee wordt vast werk aantrekkelijker
        10) intermediairs zien hun markt flink inkrimpen

      • 40 tot 50.000 zelfstandigen? In 2015 waren er 1,1 miljoen zelfstandigen waarvan ca 500.000 met een VAR. Elke week spreek ik zelfstandigen vanuit allerlei sectoren die door wet DBA nu weinig tot geen inkomen meer hebben. En deze mensen hebben geen WW vangnet; wel vaak financiële verplichtingen (zoals hypothecaire leningen). Indien op dit moment de ww-werkloosheids cijfers zo snel zouden oplopen qua aantallen als nu gebeurt in zzp-land, werd er wel ingegrepen. De Wet DBA is ondoordacht en leidt tot willekeur in de uitvoering. Wat mij betreft is Wiebes een politieke cowboy. Eerst schieten en dan wel kijken of je raak schiet. Helemaal eens met de voorstellen van Omtzihgt, inclusief het verbeteren van het gedrocht WWZ.

  2. Even voor mijn beleving.

    De fondsen waaraan een zelfstandige niet bijdraagt en een werknemer wel:
    Sectorenfonds-SFN (1,45%)
    Algemeen werkloosheidsfonds-AWF (2,6%)
    Uitvoeringsfonds overheid-UFO (0,78%)
    Uniforme opslag kinderopvang-SFN/AOF (0,5%)
    Arbeidsongeschiktheidsfonds-AOF (6,03%)
    Werkhervattingskas-WHK (1,1%)

    Is dit compleet? Of wellicht heb ik er één teveel? En de percentages kloppen?

    • Je vergeet een hele belangrijke:
      – pensioeninleg, AOW-premie, max 17,9%
      Uiteraard kunnen ZZP’ers daar zelf iets voor regelen, maar velen doen het niet.

      Het sectorfondspercentage is een gemiddelde, verschilt per sector. UFO-premie is alleen bij overheid. Ook is er nog een kleine voor nabestaanden: ANW-premie van 0,1%.

      Daarnaast hebben veel ZZP’ers in eenmanszaak recht op de ondernemersaftrekposten:
      – zelfstandigenaftrek (€7280)
      – startersaftrek (€2123) eerste 3 jaar
      – Mkb-winstvrijstelling (14%)

      En een werkgever wil vaak zelf ook winst maken… terwijl een zelfstandige alle winst zelf kan houden. Daar zit dus ook een verschil. En vergeet allerlei verzekeringen niet die een werkgever moet afsluiten voor z’n personeel.

      En als je op die manier door redeneert: iemand in loondienst zal vrijwel niet dalen in inkomen (demotie komt zelden voor). Dit lijkt fijn, maar zorgt er wel voor dat werkgevers buffers moeten aanhouden voor mindere tijden. Ook houden werkgevers buffers aan voor eventuele ontslagvergoedingen. Allemaal opgepotte winsten waar je als werknemer weinig van terugziet.

      Daartegenover staan natuurlijk wel de zekerheden die het werknemer-zijn heeft bij ontslag, ziekte, werkloosheid, enz.

  3. Ik dacht dat we niet in herhaling mochten vallen Hugo-Jan?

    Kan me niet aan de indruk onttrekken dat dit artikel dat wel doet, weer voorstel van prof Boot aanhalen…. Dat kennen we nu wel een keer en Wiebes ook.

    Geef het nou voorlopig maar op, en voor de zzpers in problemen (denk dat het er veel minder zijn dan we denken) pas je voorlopig even aan aan de situatie.

  4. Ik zie wederom weer allerlei niet-onderbouwde en zeer bevreemdende meningen: “ik denk dat het er veel minder zijn dan we denken”, “40 tot 50.000 mensen die claimen ZZP-er te zijn”, “bestrijding schijnzelfstandigheid wordt gehaald omdat 50.000 ZZP-ers de chaos ervaren”, “gelukkig kun je ook werken via payrolling”, enz.

    Het zal wel goed bedoeld zijn maar van dit soort simpele drogredeneringen en praatjes ïn het eigen straatje wordt niemand iets wijzer. Wellicht dat jullie je kunnen aansluiten bij een politieke partij en de chaos en onzin nog groter maken. Het simpele feit blijft gewoon dat de wet niet hiervoor bedoeld was en dat de hiervoor verantwoordelijke politici (PvdA en VVD) nu compleet weglopen van de door hen gecreerde ellende voor vele hardwerkende zelfstandigen.

    Ook de opdrachtgevers valt veel te verwijten. Zelfs vanuit de Rijksoverheid wordt de wet nu veelvuldig aangegrepen om mensen naar payroll te duwen (“we huren wel in maar geen ZZP-ers meer”) en zelfs in Rijks(!)aanbestedingen worden alle potentiele boetes/naheffingen in het kader van deze wet afgewenteld op de intermediaire wereld en de ZZP-ers. Ook daar laat de politiek dus ook ZZP-ers in de steek. Je zou in ieder geval verwachten dat vanuit de Rijksoverheid het eigen gedoogbeleid wordt opgedragen aan de aanbestedingsplichtige onderdelen.

    • Wat is er mis mee als de rijksoverheid zegt ‘we huren geen mensen als zzp’er in’ voor een bepaalde tijdelijke vacature? Ze zeggen daar eigenlijk mee dat ze willen dat voor die persoon netjes loonheffing en premies afgedragen wordt. Die zzp’er mag echt wel komen als hij de beste kandidaat is, maar hij moet dan wel netjes loonheffing en premie afdragen, zoals iedereen. Anders ontstaat er namelijk oneerlijke concurrentie t.o.v. mensen die via een detacheringsbureau werken, want zzp’ers kosten minder en houden er zelf meer aan over.

      Daarnaast hebben de ZZP’ers het er deels ook zelf naar gemaakt: velen verzekerden zich niet voor arbeidsongeschiktheid en regelden niets voor pensioen. Dat is een tikkende tijdbom voor onze maatschappij.

      Doel van de wet DBA is dat schijnconstructies worden voorkomen. Dat doel wordt, met de nodige pijn, wel bereikt. En ja, de belastingdienst had behoorlijke opstartproblemen met die modelovereenkomsten, en er was daardoor veel onduidelijk. Opdrachtgevers beginnen nu langzaamaan de wet DBA ook wel te begrijpen en krijgen meer gevoel bij wat wel/niet kan.

      Gevolg van de wet DBA is ook dat:
      – voor alle langlopende inhuur wordt straks altijd loonheffing en premies ingehouden. Lijkt oneerlijk als je zzp’er bent, maar is wel zo eerlijk voor degene die daar via een detacheringsbureau dezelfde rol vervult.
      – echte ondernemers krijgen meer ruimte om echt te ondernemen. Want ook zij hebben last van die goedkope schijnconstructies.

      • Corne beseft niet dat de wet DBA voor een beetje ZZP-er veel ondernemersvrijheid kost. De wet DBA levert geen contracten op voor onbepaalde tijd. Als ondernemer wil ik zelf bepalen hoe ik mijn verdiende centen als ondernemer besteed. Daarnaast zijn veel ZZP-er door veel opdrachtgevers financieel uitgeknepen. Betaalt de opdrachtgever beter dan zal de ZZP-er verzekeringen als AOV wel degelijk afsluiten. Een echte ZZP-er onderscheidt zich van de arbeidsmarkt op het gebied van kennis en vaardigheden op dat moment. Dus het verhaal van Corne gaat grotendeels niet op.

      • Corné, daar is niets mis mee ware het niet dat dit instanties zijn die dat voorheen wel deden en letterlijk en schriftelijk bevestigen (!!) dat ze dit niet meer doen uit angst en onwetendheid omdat ze de gevolgen van de wet DBA niet kunnen overzien (niet iedereen is zo onderlegd over deze materie als de heer Omtzigt). Het heeft dus totaal niets, maar werkelijk niets, te maken met het bestrijden van schijnzelfstandigheid.

        En dat vele ZZP-ers niets konden regelen voor pensioen en arbeidsongeschiktheid is inderdaad een probleem maar heeft ook niets met de (gevolgen van de) wet DBA te maken. Maar ook daar heeft de overheid zelf trouwens een behoorlijk duitje in het zakje gedaan met het laten ontstaan van dat probleem de laatste jaren. Onder andere met hun race-to-the-bottom met tarieven door het hanteren van ondoorzichtige “marktplaatsen” voor inhuur waar feitelijk puur op laagste prijs werd gegund en door het niet willen erkennen van de groep ZZP-ers als een aparte groep ondernemers waarvoor nieuwe regelingen zouden moeten komen. Wel de lusten (goedkope inhuur) maar niet de lasten.

        • Ja, door de wet DBA moeten opdrachtgevers zich bij elke klus/vacature afvragen of ze loonheffing en premies moeten afdragen. En de vraag of iemand wel/niet zelfstandig is, is niet relevant meer voor de opdrachtgever. Ik krijg steeds meer het idee dat de pijn van de wet DBA vooral daarin zit: zelfstandigen kunnen vaak niet meer dezelfde (langlopende) klussen doen als werknemers. En daardoor verliezen ze een hoop werk ja. Behalve als ze zelf de klus ook in loondienst doen (bijv payroll)

          Zou een oplossing dan zijn om opdrachtgevers vacatures/opdrachtomschrijvingen te laten maken die specifiek voor zelfstandigen zijn?

  5. Het is al vaker gezegd dat de arbeidsverhoudingen in Nederland grondig verziekt zijn.
    Allemaal kleine mensjes die zichzelf èrg belangrijk vinden en willen (mee-)beslissen over de arbeidsrelatie tussen opdrachtgever en interne/externe medewerker. Van HRMers, ‘corporate recruiters’, belastingambtenaartjes en – last but not least – politici.

    ‘Het is niet ingewikkeld, het wordt ingewikkeld gemáákt’.
    Ook hier vliegen alle argumenten weer over tafel.
    De 10 aanbevelingen in het Rapport Cie. Boot gaan alleen over ‘invulling van (vermoedens) voor aan/-afwezigheid dienstbetrekking’. Zo blijven we lekker polderen.

    Men kan – nog steeds – eenvoudigweg aansluiten bij de ‘wens tot zelfstandigheid’.
    1. wie zelfstandig wil zijn wordt ondernemeer, en heeft dús een inschrijving bij de KvK en een BTW-nummer.
    2. alle anderen zijn hetzij in tijdelijke dienst via uitzendbureau/pauroll-bedrijf, danwel zijn in vaste dienst

    Dat zou eindelijk de medewerker centraal stellen en getuigen van respect.
    Te simpel zeker?

    • Ja, en hoe voorkom je dan dat al die ‘zelfstandigen’ in schijnconstructies terechtkomen? In een schijnconstructie wordt een zelfstandige te afhankelijk van één opdrachtgever. Daar wordt te gemakkelijk misbruik van gemaakt door de opdrachtgever of zelfstandige. De zelfstandige behaalt namelijk oneerlijk concurrentievoordeel t.o.v. iemand in loondienst die hetzelfde werk doet. En de opdrachtgever kan in een aantal sectoren gemakkelijk tarieven omlaag drukken, omdat zelfstandigen vrij onbeschermd zijn.

      En moeten die zelfstandigen dan wel/niet meedoen aan een collectief pensioen of een arbeidsongeschiktheidsregeling? Anders zijn alle jonge gezonde werkenden straks zelfstandige en zijn de ouderen en ziekeren in loondienst.

      • Allemaal drogargumenten.

        * “Al die zelfstandigen”? Is dat niet een tikje overdreven?

        * ‘schijnconstructie’ is een fictie; het is een vrije keuze, daarvan ‘misbruik laten maken’ óók. Daarvoor ben je ondernemer geworden. Al die mensen in loondienst zijn óók afhankelijk van één opdrachtgever.

        * van dat “oneerlijk concurrentievoordeel” blijkt in de dagelijkse praktijk niets. En tegenover voordelen staan minstens zoveel nadelen.

        * niet de opdrachtgevers maar de HRMers drukken de tarieven omlaag. De opdrachtgever wil een zo goed mogelijk resultaat tegen een acceptabele prijs. De HRMer wil een zo laag mogelijke prijs tegen een acceptabel resultaat. De HRMer wil scoren, de opdrachtgever zit met de ellende.
        Momenteel vindt er al genoeg concurrentievervalsing plaats door bedrijven die bankzitters tegen 0-tarief uitlenen. Dát is pas concurrentevervalsing, maar daar hoor je niemand over en de HRMer natuurlijk al helemáál niet.

        * van al die verplichte pensioenregelingen is iedereen rijk geworden, behalve de pensioengerechtigde. Je betaalt voor iets wat je nooit zult krijgen.
        Voor de rest worden door de èchte zelfstandigingen gewoon belastingen en premies betaald. Dus niks ‘ouderen, zieken en zwakkereren’, daarmee wordt nu juist de hele maatschappelijke discussie moedwillig vertekend.

        Als zelfstandige moet ik wél zélf mijn broek ophouden, maar iedereen bemoeid zich er – op mijn kosten – mee hoe ik dat moet doen?
        Welk belang hebben al die mensen om zich met mijn leven te bemoeien?

        • Zelfstandige zijn en ondernemen is ieders vrije keuze en is ook niks mis mee. Duizenden die dat doen.
          Maar voorwaarde is wel dat je jezelf ook als zodanig gedraagt, dus opdrachten aannemen, niet solliciteren op vacatures, anders is het toch echt schijnzelfstandigheid met ws als enig doel (onterecht) financieel/fiscaal gewin. En daar wil men denk ik een eind aan maken.
          Als we dat doen, is de chaos niet zo groot, om toch maar on-topic te blijven.

          • Boring! Als zelfstandige ben je zelfstandig en gedraag je je zelfstandig. Je hebt dus een KvK-inschrijving + BTW-nummer. En daar wordt je naar behandeld en op afgerekend.
            Dit is dan het enige waar we op hoeven te letten, de rest doet niet terzake.
            Wat gaat het anderen dan aan dat iemand in lengte van maanden/jaren als zelfstandige wordt ingehuurd? Zolang opdrachtgever en opdrachtnemer daar happy mee zijn?
            Wie maakt zich druk over de vele werknemers met ‘vast contract’ die zonder problemen en met een klein afkoopbedrag mogen afvloeien?

            • Haha, ja zo lang ze allebei happy zijn en de belastingdienst niet langskomt kun je het jarenlang volhouden ja. Ik ken ze wel hoor: zelfstandigen, die 4-6 jaar fulltime bij 1 opdrachtgever zaten (met VAR-wuo-verklaring).

              Maar wat doet de zelfstandige als hij ziek wordt? Of als hij ontslagen wordt? In beide gevallen zou hij volgens de Nederlandse wetgeving recht hebben op een uitkering.
              De zelfstandige kan dan naar de rechter stappen. Vroeger bood de VAR-wuo-verklaring bescherming aan de opdrachtgever. Maar met de wet DBA zal de rechter in zo’n geval door de schijnconstructie heen prikken en de opdrachtgever tot uitkering/ontslagvergoeding dwingen. En de opdrachtgever kan ook naheffingen/boetes tegemoet zien.

              Dus vanuit de opdrachtgever gezien is het niet zo slim meer om een zelfstandige te afhankelijk van je te laten worden.

              • Exact, “om een zelfstandige te afhankelijk van je te laten worden.”.
                En zo is het hele circus gaan glijden.

                En nu hebben we wéér nieuwe regeltjes verzonnen, met uitzonderingen, en uitzonderingen op uitzonderingen. En allemaal beoordelingsmomenten en -vrijheden, waar altijd iemand het niet mee eens is. Holland is een land van regeltjes en controles.
                Zoals in de zorgsector, waar 1 zorgbehoevende en 1 zorggevende te maken hebben met wel 20 derde-partijen met allemaal een andere mening en die allemaal invloed willen hebben en allemaal gelijk willen krijgen.

                In plaats van dat we zeggen “je bent zelfstandige, wéés dat dan ook en zoek het zélf uit. Of houd op zelfstandige te zijn en ga in loondienst”.
                Dat doen we met de bakker om de hoek immers óók?
                Alles is een keuze en een afweging. Die keuze en afweging moet de zelfstandige zélf kunnen maken, met alle daarbij behorende voor- en nadelen van dien. En daar hoort ook de vrije keuze voor een pensioenregeling bij.

                Het simpele enige criterium voor zelfstandigheid is dus de gemaakte keuze voor inschrijving bij KvK + BTW-nummer. En aan dat criterium dienen *alle* maatschappelijke partijen zich vervolgens te houden. Dat scheelt vervolgens héél wat arbeidsplaatsen in de controlesfeer.

                • @Westerhof. Ik respecteer dat u vindt dat de kwalificatie zelfstandige een vrije keuze moet worden. Feit is dat de met elkaar – ook Europees – afgesproken arbeidswetging en de -jurisprudentie daarover op dit moment die keus niet mogelijk maken. De bedoeling van werkverschaffer en werkende zijn belangrijk, de feiten en omstandigheden zijn belangrijker en er dient over het geheel beoordeeld te worden.
                  Naast de Wet op de arbeidsovereenkomst moet de wetgeving volgens Asscher aangepast:
                  1. de Arbeidsomstandighedenwet,
                  2. de Arbeidstijdenwet,
                  3. de Wet arbeidszorg,
                  4. de Wet op de ondernemingsraden,
                  5. de Wet op de cao,
                  6. de Werkloosheidswet,
                  7. de Ziektewet,
                  8. de WIA,
                  9. talloze ILO-verdragen en
                  10. talloze EU-richtlijnen.

                  • En ziedaar het grote probleem: hoe ingewikkeld wil je het maken. Regels op regels op wet op wet. Iedereen begrijpt dat een bakker met eigen winkel een ondernemer is en dat als hij ziek wordt dat hij als ondernemer een probleem heeft: hij kan nergens aanspraak op maken en heeft daar bewust voor gekozen. Zijn personeel daarentegen kan p jouw hele rijtje aanspraak maken. ZZP-ers zijn niet anders: het zijn ondernemers en kiezen daar bewust voor. Dat vindt een gedeelte van de politici maar niets want daar wordt en het sociale stelsel en jouw rijtje behoorlijk mee onder druk gezet, Dus graag zsm een grote groep ZZP-ers zsm weer in loondienst krijgen. Dat is wat de wet DBA nu feitelijk als uitkomst voor wordt gebruikt.

                    • @Pjotr, de regering redeneert vooral vanuit werknemers, niet zozeer vanuit zzp’ers. Er zijn in ons land enorm veel flexwerkers, ook in vergelijking met de landen om ons heen. Een paar jaar gelden was men nog blij met het hoge aantal flexwerkers: om de crisis goed door te komen zorgde het ervoor dat bedrijven flexibel waren en niet zo snel vaste krachten hoefden te ontslaan. Maar nu de economie weer aantrekt, vindt men het belangrijk dat werkenden weer meer beschermd moeten worden m.b.t. ontslag, ziekte, etc. En daarom maken ze nu flexwerk duurder en onaantrekkelijker. Daarmee zullen er automatisch meer mensen in vaste dienst gaan.
                      En de wet DBA slaagt daar heel goed in, al heeft het wel tijd nodig voordat zelfstandigen hun vrijheid willen opgeven voor loondienst… voor mijn idee is dat ook de belangrijkste strategische reden van Wiebes voor het uitstel van handhaving van de wet.

                    • @pjotr
                      De vele wetten hebben ook veel voordelen, ze zijn in de loop van jaren niet zomaar ontstaan. Voor die wetgeving is o.a. de 2eKamer van Omtzigt verantwoordelijk. Of ook hij zich dat realiseert, vraag ik me soms af.

                      Iedere zzp’er die zich feitelijk als een soort bakker met winkel in zijn of haar vak presenteert is m.i. ook echt een zelfstandige. Daar twijfelt niemand aan. Maar de meeste zzp’ers hebben toch een andere gedaante in de maatschappij?

                      HET grote probleem lijkt me dat er nogal wat zzp’ers zijn die dat bakkerswinkelgedrag niet vertonen. Die zich niet zo gedragen in realiteit. Maar wel dezelfde positie willen. Dat kan in de afgesproken sociale bestel niet genoeg. Nergens in Europa. Zeker niet in verhouding tot de belangen van 7 mln. werknemers.
                      En deze feiten veroorzaken – door het vervallen van de VAR-bescherming – nu deze reuring. Emoties veranderen daar niets aan.
                      Concreet aannemelijk maken dat je feitelijk zelfstandige bent tijdens je werk wel.

  6. Het verschil tussen zelfstandigheid en schijnzelfstandigheid is mi een papieren tijger. Alle drie de pijlers zijn op iedereen van toepassing (geld voor werk, gezagsverhouding én verplichte persoonlijke arbeid).
    Als ik een winterschilder inhuur of een timmerman, dan ben ik degene die betaalt. Ik bepaal vervolgens hoe de schilder zijn werk uitvoert, want ik bepaal welke kleur, wanneer, hoe laat en hoe lang. En als die schilder een te lange pauze houdt, dan zeg ik daar wat van. Tenslotte: als ik een deal maak met een schilder, dan wil ik ook dat die schilder het werk komt doen en niet dat er ineens een andere voor de deur staat. Afspraak=afspraak.
    Dus waar hebben we het over?!

    Ondertussen draait DBA mij wel de nek om als ondernemer. En vele anderen met mij. Dus worden velen heel erg creatief. Ze gaan idd payrollen, gaan BV constructies aan of laten zich tijdelijk detacheren en staan daarna doodleuk in de rij van de WW. De rest die dat niet redt, staat binnenkort in de rij voor de bijstand. Ander potje, probleem opgelost?
    Zijn dat de oplossingen waar NL op zit te wachten?

    Ik ben het met Westerhof eens: we hebben een inschrijving bij de KvK en een BTW nummer. Dat zou voldoende moeten zijn. We houden onze eigen broek op. Niemand hoeft mij te vertellen dat ik een arbeidsongeschiktheidsverzekering en pensioen moet afsluiten. Waarom zou ik? Zodat er wéér een regering kan afromen uit de pensioenpot? Dan spaar ik liever zelf.

    • Je vergelijking met de Winterschilder gaat niet op, tenzij je een schildersbedrijf hebt, en je de schilder jarenlang achter elkaar inhuurt.
      Een zzper die een opdracht voor een particulier uitvoert heeft niks met de wet DBA te maken. Het gaat om situaties waarbij de zzper de vorm van een werknemer aan neemt, zoals ik in de eerste zin beschrijf.
      In die gevallen is het KvK en BTW nummer slechts een middel om fiscaal vriendelijker behandeld te worden t.o.v de genoemde werknemer en/of voor de werkgever een middel om risico’s te mijden.
      Daarom hebben heel veel zzpers ook helemaal geen problemen met de wet DBA. Vooral in situaties waarbij de opdrachtgevers al nattigheid voelen is men nu terughoudend en stapt men (voorlopig) over op payrollen en detachering.

      • Verduidelijkend, deze metafoor over drank. Daarbij aansluitend om de zaak wat transparanter te maken enkele waarnemingen.
        We hebben in Nederland verkeersregels afgesproken voor het verkeer op de arbeidsmarkt van ongeveer zeven miljoen mensen. Daar hoort in deze rechtsstaat dus bij:
        – respect voor het onderscheid in soorten deelnemers aan die markt.
        – acceptatie van sancties als je de afgesproken regels overtreedt.

        Uit de feiten – o.a. groei aantal zzp’ers én VAR-aanvragen – blijkt dat er op die markt wildgroei is ontstaan. Dus wordt na 15 jaar een vrijwaringsmogelijk voor sancties door het Parlement ingetrokken. Dat veroorzaakt een verandering die markt, vooral door keuzes van werkverschaffers.

        Enkelen werkers storen zich aan dit gevolg en lijken van mening dat:
        1e hun mening;
        2e een KvK-inschrijving;
        3e een BTW-nummer**;
        4e het feit dat ze zich al enige tijd zo in deze arbeidsmarkt/verkeerssysteem gedragen,
        samen belangrijker zijn dan de regels. Zeker wanneer die regels niet altijd duidelijk zijn.

        **Overigens: dit BTW-nummer wordt afgegeven door de belangrijkste regelhandhaver op die markt. En mag alleen worden afgegeven aan een ‘ondernemer’.

        Die handhaver wordt dus frontaal en langdurig aangevallen. (Resultaat: bijna twee jaar niet handhaven, behalve bij de 10 grootste zondaars.)

        Vrij vertaalt zijn de aanvallers (vooral werkers) van mening dat
        • Ze de feiten anders mogen interpreteren.
        • Dat ze door die interpretatie dus géén ‘werknemer’ maar ‘ondernemer ‘zijn.
        • En dat er dus op hen ándere verkeersregels van toepassing zijn.

        Tot slot over het onderscheid tussen feiten en de interpretatie daarvan:
        • In 1945 publiceerde George Orwell het boek Animal farm met de tekst: ’All animals are equal, but some animals are more equal than others …’
        • In het hedendaags Nederland zegt een rechter desgevraagd over (arbeidsmarkt-)geschillen: ‘geeft U mij de feiten dan geef ik u het recht’.

        • Terry, je bekijkt het teveel van de juridische kant, denk ik. Het vraagstuk wat er ligt, is vooral politiek.

          Ik citeer Wiebes van kort geleden over de wet DBA: “Het heeft geen zin of is zelfs maatschappelijk gezien niet verantwoord om te handhaven als we met elkaar merken dat de acceptatie van die oude wet, die we na tien jaar weer eens afstoffen, niet meer op voldoende peil is. Als we het eenvoudigweg niet eens zijn met onze eigen wet, moeten we ook even stoppen met de handhaving.”

          Kortom, het verlossende woord is aan het volgende kabinet… Als VVD/CDA daarin zitten ziet het er een stuk rooskleuriger voor zzp’ers uit dan wanneer bijvoorbeeld GroenLinks/PvdA/SP daarin zitten.

          • Corné
            Dat doe ik omdat ik door ruim 40 jaar ervaring met dit onderwerp van mening ben dat we pas een keuze kunnen maken als we weten waar we zijn. Als het spel veranderd is, moet je dus de spelregels daaraan aanpassen.
            * Dat kan pas als je beseft hoeveel regels er zijn en welke samenhang ze hebben en welke invloed op het ‘spel’. Wat zijn de feiten en aantallen/cijfers. Welke regels veroorzaken wat?
            * Dan kunnen je stap voor stap de keuzes maken die er toe doen. Met respect voor de emoties, doch ons er niet door laten hinderen of beperken.
            * Dat kan als je zorgvuldig te werk gaat en álle (mede-)verantwoordelijken voor het spel, bereid zijn om samen de goede keuzes te maken. Dat zal niet pijnloos kunnen. Maar ik geloof wel dat het kan. Mits voldoende deelnemers veranderbereid zijn. Dan kan de meerderheid van die een gemeenschap – die doorgaans collectieve regels nodig heeft – voortbestaan en in de goede richting leven en zo mogelijk groeien.

            Nadat dat duidelijk is kunnen zij die door ons gekozen zijn – of worden – onze gemeenschap de regels geven, die bij het actuele ‘spel’ horen op de arbeidsmarkt. Van de huidige ‘chaos’ is geen eetbaar brood te bakken, zo vermoed ik. Dat voorwerk kunnen we niet verwachten van het parlement, tenzij iemand daar het toverstokje van Harry Potter vindt en gebruikt.

            Dáár heb ik behoeft aan en daar wil ik aan bijdragen. Op mijn manier met mijn mogelijkheden en imperfectie.
            Voldoende kennis, communicatie inclusief daadwerkelijk luisteren, kwetsbaar durven zijn en de moed om te veranderen e.d. lijken mij dan essentialia.

  7. @ klwinkel

    Het gaat juist om die situatie waarin een ONDERNEMER de rol/taken van een werknemer tijdelijk overneemt. Die ZZP-er is veelal dus een ondernemer met een KvK en BTW nummer die niet afhankelijk is van een intermediair of die ene opdracht, net zoals de winterschilder. Het zou niet moeten uitmaken of je voor een bedrijf of voor een particulier een opdracht/klus uitvoert. De aard van de opdracht en de dimensies (zoals duur en aantal opdrachtgevers binnen een bepaald tijdsbestek) zijn wellicht anders maar in essentie doet men hetzelfde: voor eigen rekening en risico bewust ondernemen. De discussie is dus feitelijk of je een ondernemer bent ja/nee maar de politiek maakt ervan of je werknemer bent ja/nee. De redenen daarvoor komen voort uit het sociaal stelsel wat bekostigd moet worden.

    En het gaat niet erom of opdrachtgevers “nattigheid voelen”: ze weten domweg niet waar ze aan toe zijn door het gedraai en uitstel van VVD en PvdA. En die onbetrouwbaarheid van de politiek werkt in de hand dat opdrachtgevers niet gaan wachten op wat diezelfde onbetrouwbare politici gaan doen qua handhaving ergens in 2018: ze kiezen voor de veilige weg. Dat zou jij ook doen als je een bedrijf had.

    • @pjotr

      Een zzper die tijdelijk de rol van de werknemer overneemt, heeft denk ik ook geen probleem, mits het daadwerkelijk tijdelijk is, en sprake is van overnemen. Dus niet 3 jaar fulltime op een nieuwe functie.

      Volgens mij gaat het juist wel om “nattigheid voelen”, want 70% van de zzper heeft helemaal geen probleem blijkbaar, hun opdrachtgevers willen blijkbaar nog wel graag zzpers inhuren. Ik denk omdat die zelf wel weten dat ze goed bezig zijn en geen schijnzelfstandigheid aan het faciliteren zijn. Ze kenn hun eigen situatie en daar weten ze van dat die in orde is.

      Maar er is een groep opdrachtgevers die twijfelt (terecht?) of ze misschien niet een groot risico lopen met de zzpers die ze inhuren, omdat ze ws zelf al wel zien dat ze op of over het randje zitten.

      Vergelijk het met dat je op een feestje niks gedronken hebt, of 2 of 3 biertjes.
      Als je niks gedronken hebt, stap je zonder twijfel achter het stuur, maar bij 2 of 3 biertjes twijfel je en zal je het waarschijnlijk niet doen. Die twijfel geeft al aan dat je zelf door hebt dat je een risico loopt.

      (Uiteraard moet je met 2 of 3 biertjes nooit achter het stuur gaan zitten, het is maar een voorbeeld)