Hugo-Jan Ruts 12 januari 2017 5 reacties Print Topambtenaar pleit voor experimenten met verplichte zzp-verzekeringExperimenten met zzp-verzekeringen moeten de patstelling rond het wel of niet verplicht stellen van die verzekeringen doorbereken. Dat bepleit Maarten Camps, directeur generaal van het ministerie van Economische Zaken. Experimenten met zzp-verzekeringen moeten de patstelling rond het wel of niet verplicht stellen van die verzekeringen doorbereken. Dat bepleit Maarten Camps, directeur generaal van het ministerie van Economische Zaken, in zijn nieuwjaarsartikel in economenblad Economisch Statistische Berichten (ESB). Complexe thema’s moeten met durf worden benaderd, zo luidt de kern van zijn gehele betoog. De discussie rond sociale verzekeringen zit volgens Camps muurvast. “De wil om deze problematiek op te lossen is groot. De praktische moeilijkheid is echter dat we niet weten welke werkenden afhankelijk zijn en welke juist zelfredzaam. Deze vraag krijgt vooral aandacht bij de zelfstandigen. Sommigen stellen voor om simpelweg alle zelfstandigen te verplichten zich te verzekeren. Anderen vinden dat veel te ver gaan. Het gevolg is een patstelling. Die patstelling zou doorbroken kunnen worden door, al lerend, beter inzicht te krijgen in hoe afhankelijke zelfstandigen kunnen worden herkend. Maar dan moeten we wel durven te experimenteren. De kernvraag is dan: waar ligt de grens tussen de afhankelijke en de zelfredzame zelfstandige?” Experiment met opt-out of via sectoren Camps denkt aan bijvoorbeeld aan een verplichte AOV verzekering, maar met een opt-out mogelijkheid boven een bepaald inkomensniveau. Om zo te zien wat de behoefte aan die een opt-out is en wat een de juiste inkomensgrens dan is. Of om anders te starten met een bepaalde sector, bijvoorbeeld de bouw. Met dergelijke experimenten wil Camps inzicht verkrijgen om wat nu precies de individuele voorkeuren zijn van zelfstandigen. “Als we verzekeringen beter kunnen laten aansluiten bij de persoonlijke omstandigheden en voorkeuren van zelfstandigen, dan moet het ook mogelijk zijn om hetzelfde te realiseren bij werknemers.” Veel partijen pleiten voor verplicht stelsel Mies Westerveld, hoogleraar Sociaal Verzekeringsrecht aan de UvA, bepleitte hier op ZiPconomy onlangs dat de overheid haar verantwoordelijkheid moet nemen rond het grote aantal onderverzekerde zzp’ers, waarbij ook zij pleit voor eigen keuzemomenten. In veel verkiezingsprogramma’s pleiten politieke partijen overigens voor een collectief stelsel van arbeidsongeschiktheid waar ook zelfstandigen verplicht aan mee moeten doen. Geen van die partijen maken daarbij overigens het bovenstaand onderscheid tussen afhankelijke en de zelfredzame zelfstandige. Partijen aan de linkerkant van het politiek spectrum zijn vaak geen voorstander van een opt-out regeling vaak omdat dat volgens hen de solidariteitsgedachte en draagkracht onder het stelsel ondermijnd. aov, verkiezingen 2017, zzp-dossier Print Over de auteur Over Hugo-Jan Ruts Hugo-Jan Ruts is 'editor-in-chief' en uitgever van ZiPconomy. Bekijk alle berichten van Hugo-Jan Ruts
De heer Camps schaart zich in de groep die niet over de kern van het probleem wil praten. De kern is tweeledig: . De groei van het aantal zzp-ers leidt tot gemis aan inkomsten voor de belastingdienst. Met die constatering is het gedoe allemaal begonnen . Het aanpakken van werkgevers die misbruik maakten van de VAR (werknemers ontslaan en vervolgens als zelfstandige weer aan het werk zetten). Dit is nimmer een serieus thema geweest. Waarom niet? Omdat dit als te lastig werd gezien, op teveel weerstand zou stuiten en teveel tijd en geld zou kosten. De problematiek zit dus niet in het al dan niet (onder)verzekerd zijn van zzp-ers. Daarover bezig zijn is een schijnmanoeuvre die alleen maar afleidt. En – niet onbelangrijk – een dergelijke verplichting tast de essentie van het zzp-schap aan. Het is interessant (maar ook triest) te constateren dat de discussie steeds verder weg gaat van deze twee kernproblemen. Wellicht wordt het tijd de aandacht daar maar weer eens op te vestigen en te komen met voorstellen die dit echt gaan aanpakken. 3 schoten voor de boeg: Er vanuit gaande dat we in dit land met zzp-ers zullen blijven werken – een realistische gedachte kijkend naar de maatschappelijke ontwikkelingen op het gebied van flexibilisering – lijken twee zaken het serieus onderzoeken meer dan waard: 1. Eindelijk eens serieus aandacht gaan schenken aan het toezien op naleving van de VAR en misbruik zwaar aanpakken (boetes e.d.) 2. Zorg ervoor dat verzekeraars met betaalbare arbeidsongeschiktheidsverzekeringen komen. Dat zal de animo onder zzp-ers om zich te verzekeren alleen maar doen toenemen 3. Onderzoeken of de fiscale voordelen die (met name ook startende) zzp-ers hebben versoberd zouden kunnen worden Deze laatste zal niet door alle zzp-ers in dank afgenomen worden, maar laat de essentie van het zzp schap wel in stand. Zij die echt zzp-er willen zijn of worden, zullen zich niet primair laten leiden door allerlei fiscale voordelen. En in combinatie met punt 2 zal de pijn dan alleen maar kunnen meevallen.
Typisch weer geredeneerd vanuit de interim ZZP hoek. De meeste zzper (de echte tenminste) hebben helemaal geen VAR, dat zijn hardwerkende zelfstandigen met veel opdrachten en voor een modaal inkomen. Zelfstandig en creatief zijn is hun hoofddoel, niet belasting/premie besparing/ontduiking. De fiscale (starters) voordelen zijn voor deze groep zeer belangrijk, dus met versoberen daarvan raak je juist deze groep die echt wel zelfstandig is. Ja, de 100k + verdieners met BV constructies liggen niet wakker van die afschaf, want die hadden ze toch al niet. Daarom komen voorstellen overdie afschaf ook altijd uit die hoek, zo van kijk eens hoe zelfstandig we zijn, we hebben niet eens zsa nodig. (Nee dat hoeft ook niet, als je 1 factuurtje per maand verstuurd, haha) Echt zelfstandig (zzper) zijn en je inkomen bij elkaar sprokkelen is niet zo eenvoudig, en daarvoor zijn die fiscale voordelen ook, als een compensatie zeg maar, om toch een mooi netto inkomen te hebben. Dat is niet te vergelijken met de uurtje/factuurtje interimmers die ook denken dat ze zelfstandig zijn. Daar moet je strakkere regels voor bedenken. De VAR strak handhaven is er 1 van, maar dat station zijn we al voorbij. Straks de wet DBA handhaven is realistischer.
Wet DBA handhaven? Handhaven van de huidige wetgeving moet na dit jaar 2017. De wildgroei moet gesnoeid. Maar ik hoop dat er dan eerst een ondernemersplan wordt gemaakt voor de fiscus, gelet op het verloop aldaar & het aantal onderzoeken.. En de mate waarin de arbeidsmarkt twijfelt of er wel een feitelijke relatie B2B is. Duidelijk moet worden: hoeveel voldoende geschoolde** handhavers er nodig zijn om voldoende onderzoek te doen naar deze werkelijkheid? Met andere woorden: hoe bepaal je voldoende blauw op het veld, zodat het aantal fouten in deze acceptabel wordt. En twijfel erover gewoon een zakelijk risico wordt. Dat de werkverschaffers, de werkenden en de fiscus elkaar in deze in balans houden. Bij voorheen een miljoen zzp’ers is dat een hele kluif, want zo’n beoordeling vergt wat. (**Immers het wel/of_niet_onder-_of_werknemer_zijn is nu eenmaal lastig te beoordelen, zo blijkt.) Om dat ondernemersplan te maken is het m.i. logischer om eerst de feiten (aard en omvang) van het probleem helder te hebben. En te bezien of de geldende spelregels op de arbeidsmarkt nog passen bij het ‘spel’. Daar zijn n.m.m. snellere, duidelijkere en invloedrijkere gevolgen van de verwachten. In die richting lijkt de meerderheid in Den Haag te denken. Overigens, een dezer dagen werd ook bekend dat er geschat tenminste 10.000 bedrijven ten onrechte niet aangesloten zijn bij het verplichte bedrijfstakpensioenfonds. Niet helder is mij nog hoeveel werknemers dit betreft. En ter verduidelijking: voor werknemers is pensioen ‘uitgesteld loon’. ’.
Met de WAZ hadden we toch het compromis tussen solidariteit versus opt-out en afhankelijkheid versus zelfredzaamheid. Als ik het me goed herinner betaalde je premie voor een algemene verzekering waaruit je na 24 maanden arbeidsongeschiktheid een vergoeding kon krijgen. Voor de eerste 24mnd kon je je eventueel aanvullend verzekeren. Ik snap eigenlijk niet wat er mis was met de WAZ. Overigens zou ik bij eventuele herinvoering van een soortgelijke WAZ wel pleiten voor een termijn van 48 of 60 maanden. Dus meer ruimte voor eigen invulling.
Politici die pleiten voor verplichte verzekeringen realiseren zich waarschijnlijk niet dat ZZP-ers daardoor juist kwetsbaarder worden. In periodes met minder of geen werk moeten de dure premies voor deze regelingen immers wel gewoon doorbetaald worden. Een interessant experiment zou daarom zijn om één geïntegreerde regeling te ontwerpen die zowel bij arbeidsongeschiktheid, werkeloosheid als pensionering een vangnet biedt. Dit zou veel doelmatiger en mogelijk ook goedkoper zijn dan de huidige, gescheiden stelsels . Hiermee wordt voorkomen dat je in een periode met minder of geen werk je reserves moet inzetten om je premie AOV te betalen, terwijl je die (ook) nodig hebt om je inkomen aan te vullen. Het zou ook mogelijkheden creëren om in geval van nood een deel van het opgebouwde pensioen om te zetten in (aanvullend) inkomen. Het zou interessant zijn als de heer Camps daar mee aan de slag zou gaan.
