Snelheid van ontwikkelingen

Afgelopen week sprak ik op een docentencongres over de vernieuwingen die onze maatschappij gaan veranderen. Dit ter inspiratie, en vermaak, maar vooral om hen bewust te maken van de banen waarvoor ze de leerlingen en studenten moeten opleiden. Iets dat ik het afgelopen jaar veel gedaan heb.

De reacties het afgelopen jaar waren voornamelijk positief. Docenten die zich bewust waren van de veranderingen op hun vakgebied, zagen dat het nog verder ging dan ze al dachten en actief mee dachten over de vraag hoe het onderwijs nu moet inspelen op de vaardigheden die de scholieren en studenten over 5 jaar nodig hebben.

Afgelopen week was dat anders. Eén reactie was onder andere dat het allemaal nog zo lang duurde en ze nu wilde weten waar ze morgen mee aan de slag moesten gaan. Opvallend, want ik gebruikte voor een behoorlijk deel dezelfde voorbeelden als ik altijd gebruik. Na afloop zei één van aanwezigen me: “maar terwijl ik je dit nu zeg realiseer ik me dat het allemaal veel sneller gaat dan wat ik tijdens je lezing dacht en dat we er eigenlijk morgen wel iets mee moeten doen”.

Buiten de branche

Na dit soort lezingen analyseer ik altijd waarom ik zo’n verschillende feedback krijg van vergelijkbare groepen met vergelijkbare lezingen. Mijn conclusie is dat docenten binnen een bepaald vakgebied wel een beetje een beeld hebben van de ontwikkelingen en vooral herinnert moeten worden aan wat er gebeurt en de snelheid waarmee het gebeurt. Daar kan je vervolgens een discussie over hebben hoe snel het exact gebeurt, maar daar heeft men wel een redelijk realistisch beeld bij doorgaans.

Bij brede docenten congressen waar men ook voorbeelden hoort van buiten hun eigen vakgebied heeft men geen idee hoe ver de ontwikkelingen al zijn en dat het al voor de deur staat. In de logistiek hoef je niet uit te leggen hoever drones en zelfrijdende auto’s zijn, daarbuiten gelooft niemand dat het binnen 5 jaar realiteit is dat zelfrijdende auto’s op de weg zitten. Bij facilitaire dienstverlening hoef je niemand uit te leggen dat ook WC rol dispensers met sensoren slim kunnen worden, daarbuiten gelooft niemand dat daar al partijen mee bezig zijn. En zo voort.

Dit is een probleem. Want steeds meer banen van de toekomst liggen op het snijvlak van wat traditioneel andere werkvelden zijn. Zo zie ik grote kansen als kappers en schoonheidsspecialisten gaan samenwerken met creatieve media mensen op het gebied van Augmented Reality spiegels. Of 3D ontwerpers, koks en diëtisten op het gebied van 3D food design. 

De snelheid is hoog

De snelheid ligt hoog. De ontwikkelingen gaan snel en ook de adoptie van die ontwikkelingen zal veel sneller gaan dan we uit het verleden gewend zijn. Dat zien we elke keer weer met de ontwikkelingen die nu al gewoon zijn. Het internet, de mobiele telefoon, digitale fotografie, smartphones, 3G, 4G, het waren allemaal zaken waarvan velen zeiden: dat wil ik niet, dat zal mijn tijd wel duren. Het is nu niet meer dan normaal.

Op de achtergrond zijn al veel ontwikkelingen gaande die we niet door hebben. Er ligt al 3D geprint voedsel in de winkels. Bruggen en kronen worden al met 3D printers gemaakt. Het ISS heeft daar in de ruimte enkel nog een 3D printer en de ontwerpen, geen (of nauwelijks) reserveonderdelen meer. Vliegtuigen en Formule 1 auto’s vliegen / rijden rond met 3D geprinte onderdelen. Toch worden ontwikkelingen rondom 3D printen nog als ‘toekomstmuziek’ ingeschaald.

Zelfrijdende auto’s rijden al op de Nederlandse wegen, de Tesla model S en X hebben een autopilot die werkt. Niet perfect, hij zit volgens de classificatie tussen niveau 2 en 3. Vanaf niveau 4 kan een auto echt zelf rijden zonder dat een bestuurder actief hoeft te zijn. Niveau 5 is het hoogst haalbare, dan kan hij ook in de meest extreme omstandigheden zelf rijden en kan het stuur worden afgeschaft. Maakt u zich geen illusie, over 3 jaar hebben we auto’s op niveau 4 en hoeven we niet meer te rijden. Ongeveer 2 tot 3 jaar later zal dit op een niveau zijn dat een groot deel van Nederland zich door zelfrijdende auto’s laat vervoeren. In het goederentransport zal dit grote gevolgen hebben. Nederland kent rond de 180.000 beroepschauffeurs, die allemaal in korte tijd hun broodwinning kwijt zullen raken.

De toekomst is nabij

De toekomst is nabij. De snelheid van de ontwikkelingen is hoog. Misschien dat het onvoorstelbaar lijkt, misschien dat ik en andere futuristen er hier en daar een jaartje, misschien wel 2 jaar, naast zitten. Opleidingen zijn in Nederland gemiddeld zo’n 4 tot 5 jaar. Met deze tijdlijn in gedachten moeten opleidingsinstituten dus wel nu handelen. Overheden moeten wel nu voorsorteren op deze ontwikkelingen. Nieuwe parkeerplaatsen aanleggen? Ik zou het niet meer doen. De A27 bij Amelisweerd verbreden? De meest zinloze vernietiging van natuur ooit. Tegen de tijd dat het klaar is, is het niet meer nodig.