‘Wie niet openstaat voor hybride professionals, loopt zeker talent mis’

Dat de vaste baan zijn hoogtepunt gehad heeft, dat is bekend. In 2004 had nog 73 procent van de werkenden een vast dienstverband, in 2010 stond de teller op 67 procent, en in 2016 daalde dit aantal verder, nu naar 61 procent.

Tegelijkertijd groeide het aantal tijdelijke contracten, gedetacheerden, uitzendkrachten en zzp’ers. Die laatste groep neemt zelfs heel hard toe: jaarlijks met netto meer dan 40.000. Zo werd begin 2016 de grens van 1 miljoen zzp’ers bereikt. Een trend die nergens in de wereld zo sterk is als in Nederland.

De generatie die nu de werkvloer betreedt heeft behoefte aan verschillende werkgevers, tegelijkertijd of na elkaar

En dan is er nog een derde groep in opkomst: de tussengevallen, ook wel: de ‘hybride professional’ genoemd. Mensen die een vaste baan, al dan niet in deeltijd, combineren met het ondernemerschap. Een webwinkel in de avonduren, een adviespraktijk naast een kleine baan, de journalist die freelance werkzaamheden combineert met 1 of 2 dagen in de week vast werk op een redactie. Handig vanwege enerzijds de zekerheid, en anderzijds toch de vrijheid om een onderneming op te zetten.

De baan voor het leven is achterhaald

Het is een groep die meestal niet veel aandacht krijgt, vooral omdat ze eigenlijk niet in een hokje passen. Maar volgens een recent whitepaper van FastFlex zou het lot van die hybride professional wel wat meer aandacht mogen hebben. ‘De meeste organisaties zijn, vanuit de historie, nog erg gericht op lange dienstverbanden’, zegt Niels Huismans, business development consultant bij  sourcing partner FastFlex en opsteller van de whitepaper.

Maar die ‘baan-voor-het-leven’ is volgens Huismans in werkelijkheid allang achterhaald. ‘De generatie die nu de werkvloer betreedt heeft behoefte aan verschillende werkgevers, tegelijkertijd of na elkaar. De ‘gig economie’ ontwikkelt zich: Mensen werken steeds vaker op projectbasis of in kortstondige dienstverbanden, zowel opeenvolgend als parallel aan elkaar. Ook multi-jobbing, een uit Amerika overgewaaid fenomeen, rukt op. Nederland telde in 2015 al 500.000 multi­jobbers, zowel mensen die verschillende banen met elkaar combineren (baanstapelaars) als hybride professionals, mensen die een baan met ondernemerschap combineren.’

De hybride relatie is een blijvertje

Volgens cijfers van de Kamer van Koophandel waren er begin 2016 zo’n 425.000 mensen die een onderneming draaiden voor minder dan 15 uur per week. Ten opzichte van het jaar daarvoor is dit een stijging van 4 procent. In 2015 deed meer dan 1 op de 3 startende ondernemers dat ondernemen slechts parttime. Over de afgelopen 5 jaar steeg het aandeel parttime ondernemers – onder wie relatief veel vrouwen ­ maar liefst met 80%.

Die hybride vorm is een blijvertje, aldus Huismans. Vandaar ook het whitepaper, zegt hij. Om bedrijven te laten zien hoe ze er het best mee kunnen omgaan. En om professionals te laten zien hoe je hierover afspraken kunt maken. ‘We willen de trend inzichtelijk maken. En duidelijk maken waar je op moet letten. Anders kunnen ook de nadelen van de hybride relatie, zoals belangenconflicten, de kop opsteken. Helaas worden die goede afspraken nog veel te weinig gemaakt.’

Onderzoek: slechts 15% tot hybride gedwongen

FastFlex heeft voor de whitepaper eerst onderzoek gedaan, onder 285 respondenten.  Daaruit blijkt onder meer dat de meeste ‘hybride professionals’ bewust hebben gekozen voor deze arbeidsvorm. Van hen doet 1 op de 3 dat vanwege de financiën, maar een twee keer zo grote groep vooral met het oog op de ontwikkeling, afwisseling en ‘employability’ die de hybride vorm met zich mee kan brengen.

Als je het goed regelt, kun je profiteren van ‘the best of both worlds’

Slechts een kleine groep van zo’n 15 procent noemt zich min of meer ‘gedwongen’ tot de hybride vorm, omdat ze bijvoorbeeld bij hun werkgever geen fulltimebaan kunnen krijgen. Voor academisch geschoolden geldt dit overigens nog maar voor 6 procent, zo blijkt. Bij hen speelt naar eigen zeggen de kans op ontwikkeling een veel grotere rol.

‘The best of both worlds’

De groei van het aantal hybride professional verbaast Huismans overigens weinig. Als je het goed regelt, kun je dan namelijk profiteren van ‘the best of both worlds’, zegt hij.

‘Als werknemer ben  je verzekerd van een uitkering bij werkloosheid, ziekte en arbeidsongeschiktheid, je bouwt pensioen op en vaak krijg je als werknemer ook nog de kans om door de werkgever betaalde opleidingen te volgen. Aan de andere kant kun je als ondernemer zelf je tijd indelen, en zelf je tarieven vaststellen. Daarnaast kun je ook nog in aanmerking komen voor allerlei fiscale tegemoetkomingen, zoals de investeringsaftrek en winstvrijstelling.’

Bovendien ontstaat door banen te combineren meer afwisseling in het werk aldus Huismans. ‘Dat kan weer leiden tot meer frisse energie en motivatie.’ En dan staat zo’n hybride baan-combinatie ook nog eens goed op je CV. ‘Uit Brits onderzoek is gebleken dat banen combineren de mobiliteit op de arbeidsmarkt vergroot. Kunnen schakelen tussen diverse werksituaties en werkeisen wordt bovendien gezien als een zogeheten 21st century skill.’

Praktijk lang niet zo rooskleurig

Toch, ondanks die mooi klinkende combinatie, is de praktijk lang niet altijd zo rooskleurig, dat weet Huismans ook. ‘Werknemers lopen bijvoorbeeld nogal eens aan tegen coördinatieproblemen en hebben moeite hun tijd eerlijk in te delen. Dat kan stress met zich meebrengen.’

In ons onderzoek geeft 74% aan dat een hybride arbeidsrelatie kan leiden tot integriteitsconflicten

De hybride professional moet bovendien ervoor zorgen dat belangen van de werkgever en van zijn opdrachtgevers niet botsen. Daarom is het zaak dat vroegtijdig bespreekbaar te maken, aldus Huismans. ‘Als je vooraf geen goede afspraken maakt, kun je achteraf in de problemen komen.’

Vanuit werkgevers zijn de op de loer liggende belangenconflicten ook de grootste bron van zorg, zo blijkt. ‘In ons onderzoek geeft 74% aan dat een hybride arbeidsrelatie kan leiden tot integriteitsconflicten’, zegt Huismans. ‘Ook al heeft nog niet eens 20% zulke conflicten ooit ook daadwerkelijk ervaren.’

Uit het onderzoek blijkt wel dat 28% van de professionals weleens ‘wrijving’ ervaart bij het afwegen van diverse belangen. Waar ligt de loyaliteit: bij de werkgever, of toch bij de eigen business? ‘Zeker als de hybride professional in zijn eigen onderneming soortgelijk werk verricht als in loondienst, kan dit een probleem zijn.’

Ga het gesprek aan

Maar dat betekent niet dat je als werkgever dan maar moet proberen om die eigen onderneming te verbieden, of moet proberen de werknemer te ontslaan, stelt Huismans nadrukkelijk. ‘Ga liever het gesprek aan, wees transparant tegenover elkaar en probeer duidelijke afspraken te maken.’

Volgens Huismans zijn de hybride professionals namelijk onmisbaar in de huidige strijd om talent. ‘Ze maken organisaties toekomstproof. En organisaties die hier goed mee omgaan, kunnen talent beter vinden en binden. Door de snelle technologische ontwikkelingen specialiseren professionals zich steeds verder op een afgebakend kennisgebied. Hierdoor vullen hun werkzaamheden steeds minder vaak een volledige werkweek binnen één organisatie.’

Nederland is hier ideale proeftuin voor

Organisaties moeten hierop inspelen en een weg vinden in de mix van vaste en flexibele contracten, zegt Huismans. ‘Nederland is een ideaal land hiervoor. Organisaties en professionals kunnen dat hier op een goede manier faciliteren. Ondanks de politieke discussies en de impasse over bijvoorbeeld het DBA-dossier kunnen we een voorsprong nemen ten opzichte van andere Europese landen. Vooral dankzij onze diverse mogelijke contractvormen, het huidige sociale stelsel en de mate van flexibilisering die wij al hebben.’

Lees hier de hele whitepaper over de hybride professional