Formatiepartijen op zoek naar uitweg Wet DBA. Polderoverleg stokt.

In het gesprek tussen bedrijfsleven en  een aantal Kamerleden waaronder Ziengs (VVD) en Van Weyenberg (D66), geïnitieerd door The Future Group, laten de woordvoerders zien dat ze het over opvallend veel onderwerpen rond de Wet DBA eens zijn. De wet werkt niet goed, maar hoe groot de daadwerkelijk ‘ongewenste’ schade is, blijft ook voor hen onduidelijk. De Wet DBA afschaffen zonder vervangend systeem is van de regen in de drup raken. En: je kunt de Wet DBA niet los zien van andere dossiers rond de arbeidsmarkt.

De drie partijen deden tijdens een roundtable georganiseerd door The FutureGroup en ONL, een oproep aan de sociale partners met een breed gedragen plan te komen om uit de impasse te raken.

Daarbij constateerden de partijen ook dat het dossier “Arbeidsmarkt” ‘met stip op één staat’ als zijnde het dossier waarin de vier beoogde coalitiepartners (dus inclusief de CU) elkaar het makkelijkst kunnen vinden.

Dat kan zo zijn, maar een precieze richting uitspreken over waar het heen moet met de Wet DBA is en blijft ook voor de politici lastig. Omdat de Wet DBA ‘controversieel’ is verklaard, hoeft van het Kameroverleg van donderdag aanstaande niet veel verwacht te worden. Een oplossing moet gevonden worden tíjdens de formatie.

Bedrijfsleven bezorgd

Aanwezige organisaties als ArboNed, ING, Alliander en Achmea onderstreepten tijdens de bijeenkomst dat het werken met begrippen als ‘geen gezag’ en ‘vrije vervanging’, zoals met de huidige modelovereenkomsten gedaan wordt, voor hen onwerkbaar is. Ook het uitstel van de handhaving van de Wet DBA heeft weinig effect op deze organisaties.

Een aantal organisaties gaf aan dat door de Wet DBA het in een krapper wordende arbeidsmarkt steeds lastiger wordt om de juiste kennis in huis te halen.

Voor Hans Biesheuvel van ONL ligt de oplossing in het afschaffen van de Wet DBA en het creëren van een aparte wettige status voor zelfstandigen.

Afschaffen Wet DBA is geen optie

De Wet DBA simpelweg afschaffen is voor geen van de drie aanwezige partijen een optie. ‘De Wet kan niet van tafel zonder alternatief. In die zin is de verlenging van de periode van niet-handhaven ook logisch”, aldus Ziengs. De Wet DBA betekende afschaffing van de VAR. Zonder Wet DBA is er helemaal geen houvast.  “Het gevaar is dat dan het hek helemaal van de dam gaat”, aldus een van de aanwezigen. “Dat gaat het aantal zzp’ers zo hard groeien dat er straks maar één uitweg is: het zzp-construct helemaal afschaffen. Dat moeten we niet willen”.

“Je kunt deze discussie over de Wet DBA niet los zien van het hele debat over de arbeidsmarkt. Over het aantrekkelijker maken van het werkgeverschap. De hervorming van de WWZ. De zorgen over het lage percentage verzekerden onder de zelfstandigen. Dat hangt allemaal met elkaar samen”, aldus Van Weyenberg.

De partijen lijken wel open te staan voor een eventuele tussenoplossing,  in afwachting van een bredere, samenhangend zzp-beleid. Bijvoorbeeld door de ‘ondernemersverklaring’, met daarin een aantal heldere criteria. Daarmee ontstaat een ‘safe haven’ waarbinnen echte zelfstandigen en hun opdrachtgevers weten dat ze zaken kunnen doen. Ook professor Boot, die leiding gaf aan een evaluatiecommissie over de Wet DBA, heeft – net als anderen – daartoe suggesties gedaan.

Een dergelijk idee staat en valt natuurlijk wel met de vraag over welke criteria je het dan hebt en hoe dat uitpakt. “Ik wil best een noodverband aanleggen, maar dan wil ik ook weten hoe de operatie er uitziet”, stelt Van Weyenberg.

“Kom met een plan!”

Het onlangs opgeleverde ambtelijk rapport met alternatieve richtingen voor de Wet DBA, is met teleurstelling ontvangen in de Kamer. “Het is niet veel meer dan een opsomming van meningen die allerlei partijen ons ook al eens hadden aangedragen”, zo stelt Ziengs.

De Kamerleden hadden daarom een heldere oproep aan de sector: “Kom met een concreet en breed gedragen plan. Als wij straks aan de beurt zijn om over dit soort dossier te onderhandelen, dan krijgen we daar zo beetje een dag de tijd voor.”

Met de sector wordt dan bedoeld: zowel zzp-organisaties als de vakbeweging, werkgeversvertegenwoordigers en de flexbranche. En liefst ook van mensen uit de praktijk. Dat mensen die met hun voeten in de klei van het inhuurproces bij grote organisaties staan soms een ander beeld hebben dan de werkgeversorganisaties, dat is voor de politiek meer en meer duidelijk.

Polderakkoord over Wet DBA lijkt uitgesloten

De kans dat zo’n breed gedragen plan er komt, lijkt overigens zeer klein. Eerdere initiatieven om de verschillende zzp-organisaties, werkgeversclubs en vakbonden rond dit dossier op één lijn te krijgen werden in de kiem gesmoord.

Zeker voor VNO/NCW en FNV is de Wet DBA maar een van de dossiers waarover ze graag zonder politieke bemoeienis zaken doen, al loopt ook dat proces uiterst moeizaam. De polderpartijen zijn het misschien niet eens zozeer oneens over de Wet DBA, uit strategisch oogpunt hebben ze geen belang bij een (deel)oplossing. Immers: met een snelle oplossing in het Wet DBA-dossier hebben ze één troefkaart minder in handen in dat grote polder-poker-spel. In the end is een zelfstandige voor VNO een werknemer, excuus, opdrachtnemer die nu ook weer niet te veel positie moet krijgen. En voor FNV is het nog steeds iemand die de stoel van iemand in loondienst bezet houdt.