Peter Boerman 29 juni 2017 8 reacties Print Wiebes over DBA: ‘Die schoen moet worden gewrongen aan de formatietafel’Dat de Wet DBA niet werkt zoals hij zelf vooraf had ingeschat? Dat wilde staatssecretaris Wiebes nog wel toegeven. En ook dat hij er tal van lessen uit geleerd had. Maar oplossingen? Die moeten volgens hem toch echt aan de formatietafel gevonden worden.Minimumtarieven? Verplichte verzekeringen? Een safe area voor zelfstandigen in bepaalde beroepsgroepen? Hoe erg het nou echt is met de schijnzelfstandigheid? Of wat de precieze administratieve lastenverlichting is die met de Wet DBA kan worden ingeboekt? In het Kameroverleg in de commissie Financiën dat donderdag hierover gevoerd werd, besloten de demissionaire bewindslieden Lodewijk Asscher (SZW) en Wiebes (Financiën) hun kruit vooral droog te houden. Echt politieke vergezichten waren op voorhand al niet te verwachten, en die kwamen dan ook niet. Dat de schoen rondom de wet DBA wringt, dat wilde Wiebes best erkennen. ‘Maar die schoen moet nu wel worden gewrongen aan de formatietafel’, zei hij. Onbereikbaar meldpunt? Dat bestaat niet meer Niet dat er niets aan de orde kwam in het levendige debat. Van de fiscale bevoordeling van zelfstandigen tot een gebrek aan handhaving en een meldpunt van de belastingdienst dat ‘al weken onbereikbaar’ is, de opgekomen Kamerleden hadden nog heel wat vragen over de uitvoering van de wet. Maar Wiebes kwam er redelijk ongeschonden doorheen. Dat het meldpunt ‘al weken onbereikbaar is’? Kan kloppen, zei hij. Dat meldpunt bestaat namelijk ook helemaal niet meer. ‘Het was een tijdelijke maatregel, die zijn waarde overtuigend heeft bewezen. Maar de knelpunten rond de wet kennen we nu echt wel. Het is nu echt aan de politiek om iets te vinden.’ 14 mogelijk kwaadwillende bedrijven in het vizier Net zo verging het hem eigenlijk bij het verhaal over (de uitstel van) handhaving, en de aanpak van de evident kwaadwillenden. Wiebes meldde dat 14 bedrijven voor dat laatste worden onderzocht, waarvan de meeste al ‘in het vizier’ waren voordat de wet DBA werd ingevoerd. Daarvan zijn er 2 volgens Wiebes ‘inmiddels afgevoerd’, ook omdat ze ‘hun leven hebben gebeterd. De wet heeft dus een zuiverend effect gehad.’ Voor Pieter Omtzigt (CDA) was dat wat al te makkelijk. Een hele wet optuigen, met als voornaamste doel om schijnzelfstandigheid tegen te gaan, en dan vervolgens helemaal niemand beboeten? Dat kon er bij hem toch moeilijk in. Was dit dan al die ellende wel waard? Maar ook hier had Wiebes een vrij makkelijk verweer. Want juist op verzoek van vrijwel de hele Kamer, het CDA incluis, is afgesproken in de eerste jaren van de wet géén boetes uit te delen, maar eerst de effecten ervan te bezien. En die effecten van de wet? Tja, sommige effecten had hij ‘ernstig onderschat’, dat wilde Wiebes best toegeven. Maar aan de andere kant: ‘De VAR was ook een draak, daar ben ik wel achter. Ik geloof ook niet dat we daarop kunnen terugkomen.’ En: ‘uit BTW-cijfers blijkt dat de totale omzet van zzp’ers sinds de invoering van de wet is gestegen. Verreweg de meesten zijn dus nog gewoon aan het werk. Ze hoeven zich hier ook niets van aan te trekken, want ze zijn evident zelfstandige.’ Herontdekking van het arbeidsrecht Wel heeft de ‘herontdekking van het arbeidsrecht’ Wiebes naar eigen zeggen ‘pijn gedaan’. Begrippen als gezagsverhouding en vervanging, het bestond allemaal al, maar de wet DBA heeft ‘het zicht erop wel weer helderder gemaakt’. En ja, ‘dat is niet iedereen bevallen’. Omtzigt vond het ‘zuur en wrang’ om te moeten constateren dat de doelen van de wet niet gehaald lijken te zijn. ‘Hij heeft níet geleid tot lagere lasten voor zzp’ers. Hij heeft ook niet geleid tot duidelijkheid, of tot aanpak van schijnzelfstandigheid.’ Ook Steven van Weyenberg (D66) hield het ‘ongemakkelijke gevoel’ over ‘dat oprechte ondernemers last van de wet hebben, terwijl de schijnzelfstandigen en kwaadwillenden gewoon door kunnen gaan.’ Het lokte hem de vraag uit of het huidige Kabinet ‘niet wat beter kan onderzoeken waar de schoen wringt’. Dat heeft echter geen zin meer, zei Wiebes, nog maar eens naar de formatietafel verwijzend. Impliciet gaf hij daarmee helemaal aan het einde van het overleg aan dat wat hem betreft de Wet DBA fundamenteel op de schop moet. Makkelijke oplossingen zijn er niet Maar als demissionair staatssecretaris gaat hij daar de vingers niet meer aan branden, zei hij. Het zelfstandigendossier is helemaal aan de nu onderhandelende partijen, besloten de twee bewindslieden dan ook. Of dat de zwaarste klus wordt aan die formatietafel, zoals Kamerlid Martin van Rooijen (50plus) voorspelde? ‘Zover wil ik niet gaan’, aldus Wiebes. ‘Maar het wordt wel lastig, ja. Makkelijke oplossingen zijn er niet in dit dossier. En we hebben het natuurlijk wel ergens over.’ Voor de goede verstaander werden de verschillen binnen de mogelijke coalitie in het overleg ook wel duidelijk. Voor D66 zijn zelfstandigen in grote meerderheid mensen die zelf voor zo’n bestaan kiezen en voor wie meer ruimte gecreëerd mag worden om die eigen keuze een plek te geven. Bij het CDA leeft daarentegen wat grotere bezorgdheid over knelpunten aan de onderkant van de markt en die partij voelt dus voor een wat dwingender overheidsbeleid. De VVD houdt de kaarten nog flink op de borst. De ChristenUnie was niet bij het overleg aanwezig. wet dba, Wet deregulering beoordeling arbeidsrelatie Print Over de auteur Over Peter Boerman Peter Boerman was tussen 2016-2018 (eind)redacteur bij ZiPconomy. Hij is hoofdredacteur van Werf& ; over arbeidsmarktcommunicatie en recruitment. Hij is gefascineerd door de vraag hoe menselijk talent en organisaties bij elkaar worden gebracht, en wil met zijn verhalen bijdragen aan een wereld waarin mensen zoveel mogelijk van hun potentie kunnen verwezenlijken. Bekijk alle berichten van Peter Boerman
Leuk zo’n onderzoek met BTW cijfers. Echter BTW vrijgestelde diensten zie je daar dus niet in. Zo is bijvoorbeeld in het Hoger Onderwijs een slachting aangericht onder zelfstandige docenten die zeer tevreden waren met hun overeenkomst met hun opdrachtgevers (HBO’s/Universiteiten). Door de Hoge Raad was geoordeeld dat dit kon (Groen / Schoevers). Echter geen enkele modelovereenkomst is goedgekeurd.
@martijn, Je hebt zeker een punt, dat overigens ook geldt voor sectoren als journalistiek en zorg, ook beiden sectoren waarbij Wet DBA flink effect lijkt te hebben.
Maar wees eerlijk, in genoemde voorbeelden (docent, zorg) zit je toch ook in feite als zzp’er gewoon een baan in te vullen… Alles is al voorgekookt, je werktijden, wat je moet doen waar je dat moet doen, en ook nog hoe je het moet doen. Dat was typisch waar de wdba voor(tegen) bedoelt was. Bij journalisten kan immers nog voorstellen dat je geen problemen hebt als je ook vrij opereert in de markt en voor meerdere organisaties werkt, dus niet voor 1 krant of 1 omroep. Dus je werk zelf doen en dan aanbieden bij de opdrachtgevers, of echt per opdracht werken.
“Bij journalisten kan immers nog voorstellen dat je geen problemen hebt als je ook vrij opereert in de markt en voor meerdere organisaties werkt, dus niet voor 1 krant of 1 omroep. Dus je werk zelf doen en dan aanbieden bij de opdrachtgevers, of echt per opdracht werken.” En hoezo zou dit niet voor docenten kunnen gelden? Ik vind het heerlijk om mij kwaliteiten voor meerdere organisaties en meerdere doelgroepen te gebruiken. Ik bepaal zelf mijn lestijden en didactische stijl. Ik zie hier geen verschil met de journalist.
Als je inderdaad zelf de lestijden kan bepalen en hoe je de lesstof overbrengt (misschien zelf ook lesmateriaal kiezen?) dan is dat mogelijk idd zo. Vraag jezelf af, of je jezelf echt onderscheidt van je collega docenten die wel in loondienst werken bij dezelfde instellling. Het ging hier over docenten in HBO/Uni, niet voor cursusleiders natuurlijk en ik vraag me af of dat dan wel zo is.
Inderdaad, zoals op dit forum al eerder aangehaald is het erg makkelijk alle ZZP’ers op een grote hoop te gooien. Vervolgens heeft die groep als geheel nu een hogere omzet, want het economisch tij zit behoorlijk mee. Ik ben benieuwd of er ook een onderzoek is waarin specifiek de zakelijke dienstverlening wordt uitgelicht. De cijfers over die groep kunnen mijns inziens nooit zo positief zijn als door de staatssecretaris wordt voorgespiegeld… Misschien moeten we dan toch maar eens een claim gaan neerleggen bij de overheid wegens gederfde omzet, want juist nu is de tijd dat we onze reserves moeten opbouwen voor magere tijden. Het is wat al te makkelijk om te zeggen dat dat ondernemersrisico is, hier is een hele grote groep willens en wetens kapotgemaakt met onbezonnen regelgeving door de overheid.
Er valt wel wat af te dingen op deze cijfers. Ik had al eens een lijstje gemaakt: • De cijfers zijn zo ‘macro’ (alle zelfstandigen) terwijl de Wet DBA over een beperkt groep zelfstandigen gaat. Stel dat 10.000 zelfstandigen geen opdrachten meer krijgt, dat is dat toch een evident effect, terwijl je na op een totaal van een miljoen niet terug ziet. • Zo is het leuk dat Wiebes cijfers geeft over de 26.158 zelfstandig ondernemers in de Landbouw en visserij Een groep met meer dan de dubbele omzet van de rest waarmee ze de gemiddelden lekker omhoog trekken. Deze groep heeft alleen niets van doen met de Wet DBA. • Zoals gezegd gaat het om BTW terwijl juist in sectoren waarin niet met BTW gewerkt wordt, veel kwetsbare zelfstandigen zitten. • Wiebes hanteert voor 2016 cijfers zonder starters, maar voor 2014 en daarvoor met ‘starters’. Dat is appel met peren vergelijken. Wiebes schrijft dat de cijfers van 2015 en 2016 een ‘onderschatting’ is. Dat kan zo zijn tav het aantal zelfstandigen, maar niet tav de omzet die wordt door toevoeging van de starters juist lager. De omzetcijfers (en daar gaat hier om) is dus eerder een ‘overschatting’. • De omzet van zelfstandigen in 2016 is stabiel tov 2015 stabiel. Terwijl de economie en arbeidsmarkt aantrekt. Dat lijkt tegenstrijdig. Toch een Wet DBA effect? • Zeker bij grotere organisaties lijkt het duidelijk dat zzp’ers veel minder rechtstreeks worden ingehuurd. Dat zijn dat dezelfde aantal uren, maar tegen hogere kosten of lagere tarief voor de zelfstandigen. • Opvallend is dat in het rapport van de ambtenaren een onderzoek van de ABU/Bovib niet is meegenomen. Dat is het enige onderzoek dat daadwerkelijk gedrag en intenties van de opdrachtgevers meet. • Veel organisaties hadden 1 januari 2017 als grens getrokken. Dat moesten lopende opdrachten voor zelfstandigen in de gevarenzone worden afgerond. Het effect daarvan zit niet in de gepresenteerde cijfers.
Ik vind de discussie over een zzp-er die eigenlijk een baan zit in te vullen helemaal niet relevant. Zodra een zzp-er een opdrachtgever bereid vindt om hem op basis van een uurtarief te betalen is er sprake van een overeenkomst en zelfstandig ondernemerschap. De zzp-er kiest er zelf voor om geen financieel vangnet meer te hebben (geen WW en AOV) tenzij hij hiervoor zelf een verzekering afsluit of zelf reserveringen opbouwt. Dat is de kern van de zaak. Daar is geen wet DBA of VAR voor nodig.
