Helft ZZP’ers heeft nog niets geregeld voor pensioen (en velen zijn dat ook niet van plan)

De oude dag staat vaak helemaal onderaan de to-do-list bij startende ondernemers, zo concludeert onderzoek dat Motivaction begin dit jaar uitvoerde in opdracht van Stichting Pensioenregister (Mijnpensioenoverzicht.nl), onder 424 zzp’ers die al minstens 5 jaar zelfstandig zijn. Van de helft van de respondenten die zegt nog niets te hebben geregeld voor het pensioen, zegt het grootste deel dit voorlopig ook niet van plan te zijn.

Te weinig inkomsten

Pensioen? Dat komt later wel, zo lijkt de heersende gedachte in het onderzoek. Dat heeft trouwens ook direct met geld te maken. Bijna de helft van degenen die voorlopig niet van plan zijn iets voor hun pensioen te regelen, noemt hiervoor ‘nu te weinig inkomsten’ als belangrijkste reden.

Ook speelt al dan niet bewuste onwetendheid een rol. Een substantiële groep (41%) zegt zelfs nog helemaal niet gezocht te hebben naar informatie over het pensioen. Dit blijken relatief vaak vrouwen te zijn, aldus het onderzoek. Wel is er één positieve kanttekening: bijna drie kwart van de ondervraagden blijkt al wel pensioen te hebben opgebouwd bij eerdere werkgevers, dus voordat ze zelfstandig werden.

Weinig homogene groep

(Het gebrek aan) pensioen is een belangrijk onderwerp in de actuele discussie rond zzp’ers, net als (het gebrek aan) arbeidsongeschiktheidsverzekeringen en opleidingen. Het is al langer bekend dat veel zzp’ers (te) weinig opzij leggen voor hun oude dag. Opvallend genoeg kwam vermogensbeheerder BlackRock deze week met soortgelijk nieuws. Uit hun onderzoek blijkt dat inmiddels maar liefst 52 procent van de Nederlanders zelf zegt geen pensioen op te bouwen (boven de AOW). Onder hen zeer veel zelfstandigen, aldus de onderzoekers.

In januari bleek uit Aegon-onderzoek al dat slechts 8 procent van de Nederlandse zelfstandig ondernemers een pensioenregeling op schrift heeft vastgelegd, dat wil zeggen: een exitplan, waarin verkoop of beëindiging van de activiteiten wordt geregeld. Niet gek dus dat in dit onderzoek liefst 73 procent zegt te verwachten pas na zijn 65ste, of zelfs nooit met pensioen te gaan.

Lager opgeleide steekt eerder ‘de kop in het zand’

In het Motivaction-onderzoek blijkt dat het met name jongeren en lager opgeleiden zijn die minder over hun pensioen hebben nagedacht. Ook hebben lager opgeleiden en minder verdienenden er beduidend minder voor geregeld. De hoger opgeleide en boven modaal verdienende zelfstandige heeft het daarentegen meestal beter voor elkaar. Ook vindt deze laatste groep vaker dat ook andere ‘zzp’ers beter geïnformeerd moeten worden over hun pensioen’. Lager opgeleide en minder verdienende zzp’ers hebben meer de neiging ‘de kop in het zand te steken’, aldus de onderzoekers.

Campagne, gericht op influencers

De Stichting Pensioenregister, opgericht om meer pensioenbewustzijn aan te wakkeren, spreekt dan ook grote zorgen uit over de resultaten van het onderzoek. Voorzitter Josine Westerbeek-Huitink: ‘Alleen als je als zzp’er inzicht en overzicht hebt, weet je wanneer je kunt starten met stoppen.’

Bijna 60 procent van de zzp’ers geeft ook toe dat ze graag beter geïnformeerd hadden willen worden over de pensioengevolgen van het zelfstandigenbestaan. Het liefst hadden ze zulke informatie gehad van hun financieel adviseur, accountant of boekhouder. Ook zien veel ondervraagden (44%) een rol voor de Kamer van Koophandel in voorlichting voor de oude dag. De Stichting Pensioenregister zegt zelf de resultaten aan te grijpen om een nieuwe campagne te beginnen. Die wordt in eerste instantie gericht op zogeheten ‘influencers’ van zzp’ers, zoals financieel adviseurs.

Moet het ook verplicht worden?

Het veruit heetste hangijzer in het pensioendossier is de vraag of er voor zzp’ers een verplichte regeling moet komen. Hier hebben de onderzoekers niet specifiek naar gevraagd, en ze erkennen ook zelf meteen dat de groep zelfstandigen bepaald niet homogeen genoeg is om makkelijk eenduidige conclusies aan te verbinden. Maar ‘met name uit de open vragen’ blijkt volgens hen wel dat veel zzp’ers best zijn te porren voor verplichte collectieve voorzieningen voor arbeidsongeschiktheid en pensioen. Al voegt Motivaction hier dan wel weer snel de klassieke aanbeveling aan toe dat hiervoor nog ‘meer onderzoek nodig is’…

Lees ook:

• Nederlandse zelfstandige slechter voorbereid op pensioen dan buitenlandse collega