‘Miljoenennota getuigt van diepgeworteld wantrouwen jegens zzp’ers’

Nieuwe maatregelen die zzp’ers direct raken, bevat de laatste miljoenennota van het kabinet Rutte-2 niet. Maar er is weinig reden tot opluchting, zo schrijft Pierre Spaninks.

Uit de begrotingsstukken spreekt een diepgeworteld wantrouwen jegens zzp’ers. Blijkbaar konden de scheidende bewindslieden van VVD en PvdA het niet laten om dat nog even nadrukkelijk aan hun opvolgers mee te geven.

Anders dan voorgaande jaren, levert een snelle scan van de begrotingsstukken van het demissionaire kabinet Rutte-2 weinig nieuws op over zelfstandigen zonder personeel.

Des te meer valt de depreciërende en denigrerende toon op die de bewindslieden kiezen als het eens wél over die zzp’ers gaat.

In de Miljoenennota wordt de burger nog maar eens voorgehouden dat het door de zzp’ers komt dat de lonen van werknemers zijn achtergebleven (p. 23) en dat zzp’ers netto zo veel meer overhouden van iedere verdiende euro dan werknemers (p. 28).
Merkwaardig genoeg wordt in elk geval dat eerste tegengesproken door het Centraal Planbureau in de Macro Economische Verkenning, met de observatie dat de loonontwikkeling in bedrijfstakken met een relatief sterk gegroeid aantal zzp’ers (zoals de bouw, het vervoer en de gezondheidszorg) niet zichtbaar is achtergebleven bij die in andere bedrijfstakken (p. 43)
In diezelfde Macro Economische Verkenning wordt gesteld dat er afgelopen jaren in de eerste plaats zzp’ers en in de tweede plaats flexwerkers in de plaats zijn gekomen van werknemers met vaste banen. (p. 44). Dat is aantoonbaar onjuist: veruit de sterkste groei was bij flexwerkers.
In de bijlage bij de Miljoenennota wordt zzp’ers ingepeperd dat zij jaar in jaar uit relatief lage winsten maken, “waardoor het twijfelachtig is of zij bijdragen aan het verhogen van economische groei, dynamiek en werkgelegenheid” (p. 53). Wat dan weer reden is om de twijfel te laten voortbestaan die afgelopen jaren gezaaid is aan de zelfstandigenaftrek.
In de begroting van het Ministerie van Economische Zaken komt de zzp’er in het geheel niet voor.
De begroting van het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid haalt de OECD aan die op zijn beurt datzelfde ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid citeerde, als zouden zzp’ers de schuld zijn van een tweedeling op de arbeidsmarkt die Nederland op achterstand zet in de kenniseconomie (p. 22).
In het Belastingplan van staatssecretaris Wiebes komt voor het eerst sinds jaren het woord ‘zzp’ niet voor.

Anti zzp

Daarmee is de laatste begroting van Rutte-2 een perfecte spiegel van het anti-zzp-beleid dat VVD en PvdA de afgelopen vier jaar hebben gevoerd.

De wet DBA heeft de de markt voor de inhuur van zzp’ers grondig bedorven. Het heet wel dat de handhaving van die wet is opgeschort, maar de manier waarop de Belastingdienst daar dan weer mee omgaat zorgt alleen maar voor meer onrust.

Een goedbedoelde poging van D66 om een ‘safe haven’ te creëren voor de echte ondernemers onder de zzp’ers werd vorig jaar december eendrachtig geblokkeerd door de coalitiepartijen.

Gemiste kansen

Nog twee onderwerpen waar het kabinet makkelijk wat had kunnen doen voor zzp’ers, worden gemist of op de lange baan geschoven.

Bij de evaluatie van de Aanbestedingswet 2012 bleek dat zzp’ers amper profiteren van de beloofde ruimere toegang tot overheidsopdrachten. Maar minister Kamp van Economische Zaken stak daar zijn kop voor in het zand, en blijft dat doen.
Minister Asscher kreeg de kans in de schoot geworpen om een fout van Balkenende-4 te herstellen en 17.000 zzp’ers alsnog een uitkering wegens zwangerschap te bezorgen. Maar in plaats van de daartoe strekkende uitspraak van de Centrale Raad van Beroep uit te voeren, gaf hij het UWV maar liefst tot eind november de tijd om zich daar weer onderuit te draaien.

Rutte-2 was desastreus voor zzp’ers

We kunnen rustig stellen dat Rutte-2 voor zzp’ers een desastreus kabinet is geweest. In het licht van de nieuwe politieke verhoudingen was het heel wel mogelijk geweest om daar met Prinsjesdag alvast wat aan te doen. Maar daar wordt nu zelfs geen poging toe ondernomen.

Ondertussen heeft de Tweede Kamer besloten om aan deze begroting zelfs geen algemene politieke beschouwingen te wijden. Daardoor hoeven VVD en PvdA daar nog geen verantwoording over af te leggen ook.

Dure plicht voor Rutte-3

Dat legt een dure plicht op de partijen die nu onderhandelen over de vorming van een kabinet Rutte-3.

Gaan VVD en D66 het beter doen, samen met CDA en ChristenUnie, op het vlak van werk en zekerheid? Of gaat die combinatie eenzelfde patstelling opleveren als die van VVD en PvdA?

Het uitgelekte voornemen om de BTW te verhogen, getuigt alvast van weinig consideratie met de honderdduizenden zelfstandigen die diensten of producten leveren aan consumenten.

Webinar

Op 29 september om 14:30 uur geeft Hugo-Jan Ruts tijdens de tweede WebinarWeek van ZiPconomy, Werf& en HRcommunity een gratis webinar. Daarin belicht hij de laatste stand van zaken over de politiek, arbeidsmarkt en de zzp’ers. Het webinar richt zich op zowel opdrachtgevers, bemiddelingsbureaus als zelfstandigen. Gratis aanmelden kan op deze website.