Hoofdredactioneel commentaar: Vertrouwen in Rutte III en zzp-plannen. Maar alertheid geboden.

Na een recordtijd wachten ligt er nu dan eindelijk een regeerakkoord. Daarin staat een stevige arbeidsmarktparagraaf en – het moet gezegd: veel aandacht voor zelfstandige professionals én hun opdrachtgevers. Alles gelezen hebbende en na een en ander te hebben laten bezinken, blijft bij mij in hoofdzaak toch een positief gevoel over.

Positieve toon

De toon in het akkoord dat Rutte III het de zelfredzame en bewust zelfstandige ondernemer niet onnodig moeilijk wil maken, klinkt oprecht. Voorgenomen maatregelen wijzen ook die kant op. Opdrachtgevers die zelfstandigen willen inzetten om tijdelijk hun specifieke talenten te gebruiken mogen na het Wet DBA-debacle weer hoop hebben.

Voor opdrachtgevers wordt het lastiger om het zzp-construct te gebruiken om afbraaktarieven te kunnen gebruiken of om sec aan verplichtingen te ontkomen. Dat lijkt me maatschappelijk gezien juist. Het is bovendien goed voor het imago van de markt voor zelfstandigen.

Onvermijdelijk lastig hervormingstraject Wet DBA

Dat het stelsel van modelovereenkomsten plaatsmaakt voor tariefgrenzen en een opdrachtgeversverklaring is in eerste instantie een pijnlijke keuze. Althans: voor wie daarin zeer veel tijd en moeite heeft geïnvesteerd de afgelopen twee jaar. Maar dat het niet anders kon, was wel duidelijk, na het vernietigend oordeel van de Commissie-Boot.

Het kabinet kiest nu voor een meersporenbeleid. Er komt een snelle route via tariefgrenzen voor marktsegmenten waar zelfstandigen evident geen of wel ondernemer zijn. En er komt een langzamere route, met een benodigde aanpassing van de arbeidswet, voor het segment daartussen. De Wet DBA en de modelovereenkomsten blijven dus nog wel even van kracht, met het niet-handhaafbeleid. Een lastige en wat onoverzichtelijke weg, maar een alternatief lijkt niet direct voorhanden.

De markt van de inhuur van zelfstandige professionals is nu eenmaal  divers en complex. Het inzicht dat die complexe markt niet met één regeling te vangen is, leidt er nu toe dat ook de uitweg complex is.

Het kan simpeler

Het kabinet zou het zichzelf – en de markt – trouwens nog wel wat eenvoudiger kunnen maken. De genoemde minimumtarieven liggen aan de lage kant; het tarief voor een opt-out-niveau kan zonder veel problemen juist wat lager. Zeker omdat er rond die opt-out (logische) beperkingen zitten.

En waarom ook geen algemene opt-out voor korte opdrachten (van bijvoorbeeld minder dan 500 uur per jaar), waar toch zelden sprake is van een gezagsrelatie? Dat schept een stuk helderheid voor wie veel verschillende opdrachtgevers heeft. Dan wordt ook het middengebied waar met een opdrachtgeversverklaring moet worden gewerkt een stuk kleiner en beperk je onnodige administratieve lasten.

De route om in het arbeidsrecht de criteria rond gezagsverhouding eigentijdser en concreter te maken lijkt zinvol. Dat moet de duidelijkheid verschaffen die opdrachtgevers nodig hebben. Die criteria liggen nu verborgen in jurisprudentie.  In die zin hoeft dat niet heel lang te duren.

Alert blijven

“Vertrouwen is goed, controle is beter”. Een uitspraak die misschien niet meer in de 21^ste eeuwse leiderschapsfilosofie past. Alertheid lijkt toch een gepaste houding. Naast het vertrouwen dat Rutte III zelf heeft in de toekomst.

Het is van belang om op te letten dat het Kabinet ook in de uitwerking koersvast blijft. Zoeken naar een nieuwe balans tussen ‘vast en flex’, met ruimte voor individueel ondernemerschap voor wie dat kan en wil. Daar passen best wat restricties bij en het mag ook best een beetje zelfstandigenaftrek kosten.

Zorgvuldigheid is goed, maar er is ook tempo geboden. Het kabinet wil graag overleggen met het werkveld. Vooral ook over de invulling van de opdrachtgeversverklaring. Dat lijkt me zinnig, zeker ook wanneer het kabinet – meer dan bij de Wet DBA – naast de traditionele polderpartijen ook contact zoekt met hen die met dit soort regelingen in de praktijk moeten omgaan. Dan zijn die criteria snel bedacht.

Bij de traditionele gesprekspartners van het kabinet, van werkgeversorganisaties tot vakbonden, van branchevertegenwoordigers tot de zzp-clubs, was voor de verkiezingen geen spoortje van gezamenlijkheid te vinden rond de problemen van de Wet DBA. Soms leek het erop dat ze meer bezig waren met hun eigen campagne, dan met het vinden van een oplossing waar de zelfstandigen – en hun opdrachtgevers – baat bij hebben.

De campagnetijd is voorbij. Net als wat de vier partijen gedaan hebben, is het nu ook voor alle andere betrokkenen zoeken naar de gemeenschappelijkheid en het sluiten van compromissen. En niet langer het onderste uit de kan willen. Die intenties uit het regeerakkoord bevatten het nodige waar de zelfstandige tevreden mee kan zijn en waar die vertegenwoordigers op kunnen voortbouwen.

Lees ook:

Overzicht:   

Rutte III, het regeerakkoord en de gevolgen voor opdrachtgevers van zelfstandigen en flex-inhuurders.

Rutte III en de definitieve plannen voor zelfstandige professionals op een rij. Met vooral: de ‘nieuwe Wet DBA’

Expertblogs: 

Waarom het regeerakkoord wel/geen volledige helderheid biedt over vervanging Wet DBA 

Ga je als zelfstandige meer belasting betalen door aftoppen zelfstandigenaftrek?