Hugo-Jan Ruts 22 december 2017 14 reacties Print “Helft zzp’ers is geen zzp’er”. Waar of niet waar? Een discussie.Een discussie met Prof Verhulp naar aanleiding van zijn uitspraken in de Telegraaf. Ongeveer 1 op de 2 zzp’ers is eigenlijk geen ondernemer, maar een verkapte werknemer. Schijnconstructies met zzp’ers – al dan niet bewust – komen veel vaker voor dan gedacht. Met deze flinke uitspraken in de Telegraaf zorgde Evert Verhulp, hoogleraar Arbeidsrecht aan de Universiteit van Amsterdam en kroonlid van de SER, vorige week voor heel wat verontwaardiging op sociale media. En een aantal vragen. Waar baseert hij zijn uitspraken bijvoorbeeld op? Het vraag-en-antwoordspel met prof. Verhulp leverde een interessante discussie op. Werknemer, ondernemer In de Telegraaf lees ik dat uw inschatting is dat “ongeveer één op de twee zzp’ers eigenlijk werknemer is.” Kunt u toelichten op basis waarvan u die inschatting maakt? U verwijst naar het feit dat de helft van de modelovereenkomsten Wet DBA zijn afgekeurd, maar die Wet gaat toch maar over een beperkt deel van alle zzp’ers? ‘Zoals wel vaker is de krantenkop veel minder genuanceerd dan wat ik werkelijk heb gezegd. Mijn punt is dat naar mijn inschatting ongeveer de helft van alle zzp’ers onder de arbeidsrechtelijke regelgeving valt. Daarvoor hoeven ze geen werknemers te zijn. Denk aan de WAADI, die ook van toepassing is op zzp’ers. Daarbij heb ik ook gezegd dat ik me zorgen maak over het deel van de zzp’ers dat te weinig verzekerd is en te weinig zelfverzekerd op de arbeidsmarkt staat. Evert Verhulp: mijn inschattingen gaat over het aantal zzp’ers dat in juridische zin recht heeft op bescherming als werknemer Ik heb gezegd dat mijn inschatting is dat ongeveer de helft van de zzp’ers onder de arbeidsrechtelijke regelgeving valt en overigens geen kansrijke of echte ondernemer is en niet de kans of de ambitie heeft om de voordelen van ondernemerschap goed vorm te geven. Prof E. Verhulp Het aantal, de helft, dat is tamelijk arbitrair geschat. Het hangt onder andere samen met het percentage zzp’ers dat winst voor belastingen maakt. Dat ongeveer 60%. Dus 40% van de zzp’ers maakt geen fiscale winst. Dat gecombineerd met de cijfers over de wet DBA, en mijn inschattingen van het aantal zzp’ers dat in juridische zin recht heeft op bescherming als werknemer (dus als werkende, en ook dat is een grove schatting), maakt dat mijn totale inschatting rond de helft van alle zzp’ers ligt. ‘Ik begrijp uw zorgen over zzp’ers met een gering inkomen en zonder verzekering wel. En misschien zijn dat niet allemaal succesvolle ondernemers. Maar dat is op zich toch geen indicatie dat het dan wel een verkapte werknemer moet zijn? Daarnaast zijn er veel parttime zzp’ers, net als onder werknemers ook veel vrouwen, die bewust ervoor kiezen om bijvoorbeeld twee dagen per week te werken. Als ondernemer. Maar belangrijker vind ik misschien nog wel het punt dat er de groep zzp’ers toch wel heel divers is. Bij heel veel zzp’ers kan er toch nauwelijks sprake zijn van schijnconstructies, simpelweg omdat er geen of nauwelijks een discussie is over of er al dan niet een werkgever-werknemer-relatie is. Hugo-Jan Ruts: al die zzp’ers die producten verkopen, voor particulieren werken, veel opdrachtgevers hebben. Zo kom je toch nooit op de helft. Neem de laatste cijfers uit de Zelfstandigen Arbeid Enquête het CBS. 17,3% van alle zzp’ers verdienen een inkomen uit het verkopen van producten en goederen; 29,4% van alle ‘zzp’ers eigen arbeid’ werkt uitsluitend voor particulieren; en 33,7% van alle zzp’ers van ‘eigen arbeid’ heeft volgens die ZEA meer dan 20 verschillende opdrachtgevers per jaar. Geen garantie, maar wel een sterke indicatie dat dat dus geen schijnzelfstandigen zijn. Als je dat bij elkaar opstelt dan kan je toch nooit op ‘de helft is werknemer’ komen? Mede op basis van deze cijfers komt Prof Wendy Smits tot de rekensom dat slechts 6 procent van de zzp’ers “te maken heeft met economische en organisatorische afhankelijkheid van een enkele opdrachtgever.’ Het klopt: dé zpp’er bestaat niet. Remplacanten bijvoorbeeld zijn voor het kleine deel van hun werk dat ze remplaceren werknemer, namelijk voor zover ze iemand in een orkest vervangen, maar daarnaast zijn ze naar ik aanneem veelal werkelijk zelfstandig (in hun eigen orkestje, of als docent van leerlingen die ze zelf hebben geworven). Dienen deze mensen dan als zpp’er of als werknemer te worden geteld? Zzp’er en toch soms ook werknemer De toepassing van het arbeidsrecht is heel ruim en wordt beoordeeld per werkrelatie. Dat maakt dat heel veel mensen die zich zzp’er voelen, soms ook in een arbeidsrechtelijke relatie werken zonder die zo te duiden. Maar ook zonder die echte arbeidsovereenkomsten te tellen, geldt het arbeidsrecht voor meer dan alleen werknemers. Zo geldt de WAADI ook voor echte zzp’ers van wie de arbeid wordt bemiddeld. Ongeacht de vraag of iemand als zzp’er of als werknemer werkt. Dat geldt ook met betrekking tot regels met over gelijke behandeling en de verplichting letselschade die in de arbeid is ontstaan te vergoeden. Uw voorbeeld van de remplacant is interessant. Maar het feit dat een zzp’er bij één van zijn vele opdrachtgevers feitelijk als werknemer aangemerkt zou moeten worden, dan maakt toch niet dat dezelfde zzp’er in algemene zin geen ondernemer is maar een verkapte ‘werknemer’? Daar ben ik het wel mee eens. Een zzp’er die naast ‘echte’ opdrachten in een of meerdere opdrachten eigenlijk als werknemer moet worden beschouwd, kan je niet zonder meer in zijn geheel als werknemer beschouwen. De meeste werkers zullen zich in dat geval eerder zzp’er dan werknemer voelen. Het lastige is wel dat het recht niet naar de persoon van de werker kijkt maar naar de verschillende relaties die hij of zij aangaat. We zouden dus anders moeten tellen. Niet de mensen maar de overeenkomsten die hij/zij sluit. Dat lijkt alleen een schier onmogelijke opdracht. Meten is weten, maar dat meten is tamelijk lastig. Terug naar het begin: ik heb dus geen harde cijfers om die helft te bewijzen. Voor het zijn van werknemer in de zin van arbeidsrechtelijke regelingen – en dat is echt veel ruimer dan werknemer in de zin van het Burgerlijk Wetboek – weet ik het wel tamelijk zeker. Maar als het gaat om werknemer in de zin van het BW, en dus ook voor de belastingdienst, dan ben ik veel minder stellig. schijnzelfstandigheid, wet dba, zzp-politiek Print Over de auteur Over Hugo-Jan Ruts Hugo-Jan Ruts is 'editor-in-chief' en uitgever van ZiPconomy. Bekijk alle berichten van Hugo-Jan Ruts
Deze discussie kun je eindeloos voeren. Er is zo’n verscheidenheid aan zzp’ers dat je er, juridisch gezien, nooit uitkomt zolang de wet slechts twee soorten kent: werknemer of ondernemer. Zodra de entiteit ‘zelfstandig opdrachtnemer’ in de wet verankerd is is de discussie gesloten en kan er gewerkt worden aan een arbeidsmarkt met meerdere contractvormen, keuzevrijheid en bescherming van kwetsbare groepen.
Ik vind dit een vreemde discussie, want het gaat er kennelijk om hoeveel mensen er vallen onder een begrip (zzp’er) waarvan er geen wettelijke definitie bestaat. Hoe wil je daar -zonder definitie- dan ooit uitkomen?
@Mark, laten we het woord ‘zzp’er’ de nek omdraaien Zelfstandig Zonder Personeel slaat niet op ‘werkenden buiten loondienst’. Werkenden buiten loondienst zijn opdrachtnemers. De term zelfstandig opdrachtnemer sluit, zeker in de platformeconomie, beter aan bij de doelgroep waar thans de misverstanden bij ontstaan.
Mooie kerstwens natuurlijk, maar introductie van een nieuwe term gaat ons ook niet verder helpen in deze.
De hele manier waarop er naar het begrip ondernemen wordt gekeken moet nu nu maar eens duidelijk gedefinieerd worden. Het gaat niet om wel/niet ZZP-er maar over wel/niet ondernemen: zelfstandigheid bij de keuze van werkzaamheden en de wijze van invulling, ondernemersrisico lopen en bedrijfsmatig werken versus hobbywerk of beetje bijklussen. Politiek gezien (en vanuit de fiscus om taxen binnen te krijgen) is het echter wel makkelijk om te blijven leunen op de relatie werkgever-werknemer als basis met daar aan vastgeknutseld het begrip gezagsverhouding. Wat is dat? Ook de schilder die bij mij de kozijnen doet vertel is precies wat hij wel en niet moet doen, niet hoe. Daar is hij de specialist voor. Wat ook steeds weer opvalt in de hele discussie is het eigen belang wat vakbonden hebben bij het in stand houden van de klassieke werkwijze. Het gaat dan helemaal niet primair om schijnzelfstandigheid voorkomen (die er overigens wel is maar met name in bepaalde beroepsgroepen) en om dit soort verkapte werknemers te beschermen. Het gaat vooral om invloed en geld wat (wel of niet) binnenkomt bij belanghebbende partijen. De volstrekt onzinnige discussie over hoeveel opdrachtgevers je wel of niet moet hebben is exemplarisch. Een ondernemer met grote langdurige klussen bij één opdrachtgever (zoals bij interim management of specialisten) kan zo weer zonder werk zitten. Het risico wat hier gelopen wordt is bepalend! Daarnaast is het natuurlijk wel heel vreemd dat gedetacheerde werknemers probleemloos vele jaren achtereen voor 100% bij dezelfde organisatie kunnen werken (o.a de Belastingdienst…) en zelfstandigen dat dan niet mogen.
Jij begrijpt het echte probleem niet Frank. Het verschil met de gedetacheerden is dat die wel gewoon belasting en sociale premies betalen, zoals het ook hoort overigens als je in loondienst bent. Een zzper die exact hetzelfde werk doet, ook jarenlang bij eenzelfde opdrachtgever zou dan ineens veel minder belasting en premies hoeven te betalen? Dat Is toch ongelijke behandeling? En het feit dat je zo weer zonder werk kan zitten is niet echt een risico, dat is een feit waar je als ondernemer sowieso rekening mee moet houden. Een risico is bv dat een klus een maand langer duurt dan verwacht en dat je daar bv niet extra voor betaald krijgt omdat je een vaste prijs hebt afgesproken. Ik durf bijna te beweren dat al die langdurige uurtje factuurtje werkers geen zzp’ers zijn. Misschien wel zelfstandig opdrachtnemer, maar die smaak kennen we helaas nog niet. En als die al bestond, dan zou die fiscaal als werknemer behandeld.moeten worden denk ik. Dan ontbreekt in feite alleen de marge van het detacheringsbureau, en dat kan soms een mooi extraatje zijn.
Ik heb het eerder geroepen en ik blijf het roepen schaf de ZZP zelfstandige af. De hele reden is dat een onderneming niet een natuurlijk persoon moet zijn maar een rechtspersoon. Beter en veiliger zou het dus zijn in een BV te ondernemen. Desnoods kunnen we een soort van BV Light bedenken met beperktere mogelijkheden dan een BV, maar wel een jaarrrekening deponeren etc. Als we de oprichtingseisen helder hebben dan lijkt me dat pportwachter genoeg om de zielepieten die verplicht een tpg post uniform moesten aantrekken gewoon weer werknemer te maken. Opdrachtgevers weten ook meteen waar ze aan toe zijn en kunnen controleren of ze met een onderneming van doen hebben of een werknemer.
Beste Marc, Hoezo zou een onderneming per se een rechtsvorm (BV) moeten zijn? Volgens CBS zijn er meer dan een miljoen eenmanszaken in Nederland. Waarom moeten die mensen allemaal een BV hebben? Lijkt me een beetje overkill oplossing om het beperkte probleem van schijnzelfstandigen aan te pakken.
# Klwinkel Om te beginnen ben ik van mening dat je geen onderneming kan zijn maar wel ondernemer. Daarnaast is een zzper tot zijn of haar onderbroek aansprakelijk als het een keer mis gaat waar dat bij een BV natuurlijk beperkter is. Ik zou als zzp’er echt niet de zakelijke risico’s willen dragen die ik in een BV wel kan dragen, en dat maakt het ook dat een eenmanszaak moet ondernemen met de rem er op. Daarnaast is het voor een BV een stuk gemakkelijker om wat vet op de botten te creëren om een mindere tijd door te komen, waar dat bij een eenmanszaak echt minder gemakkelijk is. Ook start je een BV minder gemakkelijk, het is niet even langs de KvK en daarmee klaar. De eisen voor het oprichten van een BV hebben al een poortwachters functie, net als het gebruikelijk loon. En als laatste heb je gewoon je jaarcijfers te deponeren, zo kan iedereen zien of je daadwerkelijk met een onderneming van doen hebt, deponeer je niet, dan ben je wel degelijk persoonlijk aansprakelijk. Goede raad voor inhuurders van een BV voor grotere opdrachten, vraag de gegevens op bij de kvk het kan erg verhelderend zijn! Je hebt natuurlijk gelijk dat het hebben van een BV je nog geen ondernemer maakt, maar een zzp opdracht gever maakt je dat zeker niet. Ik pleit er voor om dat eens flink op de schop te nemen en de VOF ZZP constructies grondig te verwijderen. Ondernemen is goed voor Nederland, zeker als die ondernemingen tzt ook nog werknemers in dienst kunnen nemen!
Het begrip ‘werknemer’ is in de wetten (loonbelasting en sociale verzekeringswetten) geregeld. Het kán helpen ook het begrip ‘ondernemer’ te regelen. Kanttekening is dat er nu één grens bewaakt moet worden door betrokkenen inclusief de overheid, die van het werknemerschap. Als je het begrip ‘ondernemer’ niet voldoende duidelijk regelt – en daar lijkt Minister Koolmees op te doelen – dan moet je méér grenzen gaan bewaken. Dan resteert er immers ook tenminste één grijs gebied tussen deze beide begrippen. En dat leidt vermoedelijk tot hogere kosten en lastiger uitvoering van die regels. In de huidige bekend geworden ideetjes praten we in de toekomst over: 1) de groep werknemers (ongeveer 7 mln.); De ongeveer 1 mln. zzp’ers te verdelen over: 2) de groep die geacht wordt werknemer te zijn omdat hun uurloon onder een bepaalde grens ligt; 3) een groep zzp’ers, die (mogelijk) ondernemer is; 4) een groep zzp’ers die zo’n hoog uurloon heeft dat men geacht wordt geen werknemer te zijn; Uit die nieuwe wetgeving wordt hopelijk duidelijker worden hoe te handelen voor – de werkverschaffer; – eventuele tussenpersonen; – de werkende; – de overheid als uitvoerder & toezichthouder van de wetgeving. Ik wens de bedenkers van de nieuwe wetgeving heel veel succes en inspiratie.
Zo zinloos, dat wensdenken, dat je puur op basis van de hoogte van het uurloon wel of niet ondernemer bent. Het lijkt wel of sommige mensen denken dat als dat het maar vaak genoeg roepen overal, dat het dan in den haag wel zo gedaan zal worden… Ik denk dat de pakketbezorgers meer ondernemer zijn dan de meeste interimmers, maar nu val ik in herhaling…
Zo zinloos, dat wensdenken, dat je puur op basis van de hoogte van het uurloon wel of niet ondernemer bent. Het lijkt wel of sommige mensen denken dat als dat het maar vaak genoeg roepen overal, dat het dan in den haag wel zo gedaan zal worden… Ik denk dat de pakketbezorgers meer ondernemer zijn dan de meeste interimmers, maar nu val ik in herhaling…
